Tác giả - Tác phẩm: Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian (Tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, HCST, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật tác phẩm Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian - SGK Chân trời sáng tạo Văn 7

Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian

I. Khái quát tác phẩm Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian

1. Hoàn cảnh sáng tác 

Trích Giảng văn văn học Việt Nam Trung học cơ sở, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014

2. Thể loại 

Văn nghị luận là thể loại văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng nào đó đối với các sự việc, hiện tượng trong đời sống hay trong văn học bằng các luận điểm, luận cứ và lập luận.

3. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến “đề cao trí tuệ của nhân dân”): Giới thiệu về truyện Em bé thông minh

- Phần 2 (tiếp theo đến “sứ giả láng giềng”): Sự đề cao trí tuệ dân gian qua bốn thử thách

- Phần 3 (còn lại): Khẳng định giá trị nội dung của truyện cổ tích Em bé thông minh

4. Tóm tắt

Ngày xưa, có một ông vua nọ sai viên quan đi tìm người tài giỏi. Viên quan đi khắp nơi để tìm. Khi đến một cánh đồng thấy hai cha con đang làm việc, viên quan ra câu đố trâu một ngày cày được mấy đường thì đứa con đã hỏi ngược lại. Ông quan biết người tài giỏi nên về tâu với vua.

Nhà vua muốn thử tài lần nữa nên đã ra lệnh cho làng của cậu bé ba con trâu đực và ba thúng gạo nếp ra lệnh năm sau phải nộp chín con. Lần này, cậu bé vẫn giải được câu đố. Lần thứ ba, vua yêu cầu cậu làm thịt con chim sẻ làm ba cỗ thức ăn. Cậu bé đố lại từ cây kim làm con dao để xẻ thịt chim. Vua phục tài ban thưởng cho cậu. Có vua láng giềng muốn xâm phạm bờ cõi nước ta sai sứ đem một con ốc đố làm cách nào xâu chỉ qua được. Câu bé đã hát bài ca để giải khiến sứ giả thán phục. Vua phong cậu bé làm trạng nguyên xây dinh thự bên hoàng cung để tiện hỏi han.

5. Giá trị nội dung

Văn bản đã giúp người đọc làm rõ sự đề cao trí tuệ nhân dân thông qua bốn thử thách trong truyện Em bé thông minh

6. Đặc sắc nghệ thuật 

- Ngôn ngữ bình dị, gần gũi

- Cách triển khai lí lẽ, bằng chứng mạch lạc, chặt chẽ

7. Tác phẩm Em bé thông minh - Nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian

Kiểu truyện về người thông minh là một kiểu truyện khá phổ biến trong truyện cổ tích trên phạm vi toàn thế giới. Qua việc giải quyết những thử thách bất ngờ, những câu đố trí tuệ, nhân vật người thông minh thể hiện trí tuệ dân gian, qua đó phản ánh ước mơ của họ vẻ một cuộc e Câu văn nào thể hiện ý kiến sống xứng đáng, hạnh phúc hơn. Trong truyện em bé thông minh, qua bốn lâng thử thách nhân vật em bé đã đề cao trí tuệ của nhân dân.

Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yêu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. Thử thách nảy là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đồ, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời

Ở thử thách thứ hai và thử ba (gắn với câu hỏi thứ hai, thứ ba), tác giả dân gian muốn khẳng định sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian, qua đó bày tỏ ước mơ về một xã hội mà mọi ràng buộc chặt chế của quan niệm phong kiên vẻ các tầng lớp người trong xã hội đều được nới lỏng và cởi bỏ. Hai câu hỏi thử thách ở đây đều do nhà vua đưa ra, là những câu hỏi tình huống mà ở đó, người trả lời phải đưa ra những giải pháp hợp lý. Nhờ nhanh trí, em bé “đọc” ngày ra sự vô lý của câu hỏi và hiểu ngay ra cần phải ứng xử với sự vô lí ây như thế nào. Câu trả lời của em bé ở hai tỉnh huống này vẫn theo cách đáp trả sở trưởng.

Đó là trong khi dân làng lo lắng, bao nhiêu lần họp bản cố gắng đi tìm câu trả lời thì em bé cường trí thông minh của mình vào việc vạch ra sự vô lí của câu hỏi và bắt người ra câu hỏi thừa nhận sự vô lí đỏ. Nhờ việc phát hiện ra sự vô lý và đoán trước tình hình, nền em bé đã bảo dân làng giết trâu cho làng ăn, khiển nhà vua phải bái phục. Sau đó, em lại tiếp tục phát hiện sự vô lí của tình huống tiếp theo nên đã nhờ sử giả mang cây kim về tâu vua rèn đao đề làm thịt chim sẻ. Sự đáp trả mang tính tình huống này của em bé đây nhà vua vào tình thê hoặc là công nhân sự vô lí của câu hỏi hoặc là phải thực hiện một sự vô lý còn lớn hơn.

Ở thử thách thứ tư (gắn với câu hỏi cuối cùng), người kể chuyện đã nâng nhân vật em bé lên một tầm cao mới, vượt lên cả triều đình hai nước, nhấn mạnh vị thế áp đảo của trí tuệ dân gian so với trí tuệ cung đình, đây là một cách nói phóng đại thường bắt gặp trong truyện dân gian. Đẻ tôn vinh trí tuệ dân gian, người kể chuyện đã sắp đặt tình huống để cho người ra đỗ ở vị trí sứ giả nước ngoài, thậm chí là một nước lớn hơn đang “lãm le muốn chiếm bờ cối nước ta”, mà nếu không trả lời được thì nước ta sẽ phải “thừa nhận sự thua kém và sự thân phục của mình đối với nước láng giềng”. Cách dân đất vân để đã đẩy tầm quan trọng của việc trả lời câu đố lên một mức cao đây là vấn để danh dự và vận mệnh của quốc gia. Người kể còn nhân mạnh thêm tính trầm trọng của tình huống bằng cách kể về những cách xử lý tình huống sau - “hút, bôi sáp vào chỉ để luồn qua bụng về độ căng thẳng của việc tìm câu trả lời - “các nhà thông thái lắc đầu bó tay, các quan đại thần vỏ đầu suy nghĩ, vua tìm kế hoãn binh bằng việc mời sứ thần ra ở công quán để có thời gian suy nghĩ”. cả những chi tiết để tạo độ căng, tạo sức cuốn hút cho câu chuyện, và cũng là cách để nhân mạnh đô Xuất sắc của câu trả lời em bé đưa ra. Với câu trả lời xuất sắc của mình, em bé đã gỡ bí cho cả triều đình, “vua nghe nói như mở cờ trong bụng” và chính phục được cả tử thần. ngoại bang — vượt qua thử thách “trước con mắt thản phục của sứ giả láng giềng”

Như vậy, qua nhân vật em bé, truyện cổ tích im öé thông minh đã tập trung ca ngợi trí thông minh của nhân dân. Để vượt qua những thử thách của các câu đồ, người trả lời cân có sự nhanh trí, khả năng quan sát tĩnh tường, khả năng ứng phó nhanh nhạy, sự bình tĩnh, bản lĩnh trong ứng xử. Ca ngợi trí thông minh của người bình dân, tác giả dân gian miễn đề cao tầng lớp lao động, thể hiện sự tự hào vẻ trí tuệ bình dân [...] Ca ngợi trí tuệ người bình dân, truyện cổ tích còn thể hiện một ước muốn có được cuộc sống xứng đáng với trí tuệ mà họ cỏ, một ước mơ dấu chưa thành hiện thực thì cũng là niềm an ủi và niềm hi vọng cho những bắt công và cực nhọc mà người nông dân phải chịu. đựng trong cuộc sống hàng ngày.

(Trích Giảng văn văn học Việt Nam Trung học Cơ Sở, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014)

 

II. Sơ đồ tư duy  Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian

Mẫu 1:

Mẫu 2:

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian

Câu hỏi 1: Chỉ ra các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn văn sau:

"Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngử lanh lẹ và sắc sảo. Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời."

Lời giải:

Các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn văn là:

+ Ý kiến nhỏ: Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngử lanh lẹ và sắc sảo.

+ Lí lẽ: Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ.

+ Bằng chứng: Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời.

Câu hỏi 2: Theo tác giả, tại sao thử thách thứ tư là quan trọng nhất?

Lời giải:

Theo tác giả, thử thách thứ tư là quan trọng nhất vì đây là thử thách mang tính danh dự và vận mệnh quốc gia.

Câu hỏi 3: Em hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian dựa vào bảng sau:

Lời giải:

Đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học	Biểu hiện trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian
Thể hiện rõ ý kiến của người viết về tác phẩm cần bàn luận	Trong truyện Em bé thông minh, thông qua bốn lần thử thách, tác giả dân gian đã đề cao trí tuệ của nhân dân
Đưa ra lí lẽ là những lí giải, phân tích tác phẩm.	Thông qua thử thách đầu tiên… Ở thử thách hai và ba… Ở thử thách thứ tư…
Bằng chứng được dẫn ra từ tác phẩm để làm rõ cho lí lẽ.	Bốn thử thách dành cho em bé thông minh.
Ý kiến, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí.	Thử thách 1: Thử thách tư duy và sử dụng từ ngữ Thử thách 2: Sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian. Thử thách 3: Vị thế của trí tuệ dân gian.

Câu hỏi 4: Văn bản trên giúp em biết thêm điều gì về truyện cổ tích Em bé thông minh?

Lời giải:

Văn bản trên đã giúp em biết truyện cổ tích Em bé thông minh không chỉ ca ngợi trí tuệ người bình dân mà truyện còn thể hiện một ước muốn có được cuộc sống xứng đáng với trí tuệ mà họ có, một ước mơ dẫu chưa thành hiện thực thì cũng là niềm an ủi và niềm hi vọng cho những bất công và cực nhọc mà người nông dân phải chịu đựng trong cuộc sống hàng ngày

Câu hỏi 5: Nhận xét về cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong đoạn ba. Cách triển khai lí lẽ và bằng chứng có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Lời giải:

Cách triển khai lí lẽ, bằng chứng trong đoạn ba là:

+ Cách triển khai lí lẽ, bằng chứng theo hướng diễn dịch: những câu mang chủ đề đặt ở đầu đoạn văn sau đó mới đi phân tích, ấy dẫn chứng để chứng minh nhận định. 

+ Cách triển khai lí lẽ và bằng chứng có tác dụng giúp văn bản có sức thuyết phục hơn.

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 7 Chân trời sáng tạo

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!