Tác giả - Tác phẩm: Đoàn thuyền đánh cá (Hoàn cảnh sáng tác, Tóm tắt, Nội dung, Sơ đồ tư duy)

I. Tìm hiểu tác giả Huy Cận 

1. Tiểu sử

2. Sự nghiệp sáng tác

Huy cận đã nổi tiếng trong phong trào thơ mới với tập thơ Lửa thiêng. Nếu như trước cách mạng thơ ông mang một nỗi buồn của thời đại thì sau cách mạng, thơ ông lại phi phi, rạo rực niềm tin.

Ngôn ngữ thơ trong sáng, hình ảnh thơ đầy lãng mãn

- Các tác phầm chính như: Lửa thiêng (1940), Trời mỗi ngày mỗi sáng (1958), Đất nước nở hoa (1984), v.v... và bài thơ “ Đoàn thuyền đánh cá” được trích trong tâp thơ “ Trời mỗi ngày mỗi lại sáng”.

>>>Xem thêm: Soạn bài: Đoàn thuyền đánh cá (ngắn nhất)

II. Tìm hiểu tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá

Đoàn thuyền đánh cá

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ,
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.

Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng,
Vảy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

1. Xuất xứ:

Giữa năm 1958, Huy Cận có một chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi thực tế ấy, hồn thơ Huy Cận thực sự nảy nở dồi dào cảm hứng về thiên nhiên đất nước. Bài thơ được sáng tác trong thời gian ấy và in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng”

2. Bố cục

Bài thơ được bố cục theo hành trình một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá. Hai khổ đầu là cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người, bốn khổ tiếp theo là hoạt động của đoàn thuyền đánh cá và khổ cuối là cảnh đoàn thuyền trở về trong buổi bình minh của một ngày mới.

3. Giá trị nội dung

Bài thơ là khúc tráng ca ca ngợi cuộc sống lao động tập thể của người dân chài trong công cuộc xây dựng và tái thiết đất nước, đồng thời bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước khung cảnh thiên nhiên đất nước giàu đẹp.

4. Đặc sắc nghệ thuật

Bài thơ có sự sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh thơ bằng liên tưởng, trí tưởng tượng phong phú. Âm hưởng thơ khỏe khoắn hào hùng và sáng tạo.

>>>Xem thêm: Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận

III. Sơ đồ tư duy Đoàn thuyền đánh cá

IV. Trắc nghiệm Đoàn thuyền đánh cá

Câu 1: Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá viết về vùng biển nào?

   A. Sầm Sơn (Thanh Hóa)

   B. Hạ Long (Quảng Ninh)

   C. Đồ Sơn (Hải Phòng)

   D. Cửa Lò (Nghệ An)

Câu 2: Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng từ thời kì nào?

   A. Kháng chiến chống Pháp

   B. Kháng chiến chống Mĩ

   C. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945

   D. Trước Cách mạng tháng Tám

Câu 3: Tác giả lấy cảm hứng nào để viết tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá?

   A. Cảm hứng về lao động

   B. Cảm hứng về thiên nhiên

   C. Cảm hứng về chiến tranh

   D. Cả A và B đều đúng

Câu 4: Bài thơ có bố cục theo hành trình một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá, đúng hay sai?

   A. Đúng

   B. Sai

Câu 5: Nội dung 2 khổ thơ đầu là gì?

   A. Miêu tả cảnh hoàng hôn và sự phong phú của các loài cá biển

   B. Miêu tả cảnh lên đường và tâm trạng náo nức của con người

   C. Miêu tả cảnh hoàng hôn trên biển

   D. Miêu tả cảnh lao động trên biển

Câu 6: Tìm biện pháp tu từ trong câu thơ sau:

Đêm thở sao lùa nước Hạ Long

   A. Nhân hóa

   B. Ẩn dụ

   C. Nhân hóa và Ẩn dụ

   D. Hoán dụ

Câu 7: Nội dung các “câu hát” trong bài thơ có ý nghĩa như thế nào?

   A. Biểu hiện của sức sống căn tràn của thiên nhiên

   B. Biểu hiện niềm vui, sự phấn chấn của người lao động

   C. Thể hiện sự vô địch của con người

   D. Thể hiện sự bao la, hùng vĩ của biển cả

Câu 8: Câu thơ nào cho thấy việc đánh cá là công việc thường xuyên của người dân chài?

   A. Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng

   B. Dàn đan thế trận lưới vây giăng

   C. Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

   D. Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời

Câu 9: Hãy tìm biện pháp tu từ trong những câu thơ sau:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng

Lướt giữa mây cao với biển bằng

Ra đậu dặm xa dò bụng biển,

Dàn đan thế trận lưới vây giăng

   A. Nhân hóa

   B. So sánh

   C. Ẩn dụ

   D. Liệt kê

Câu 10: Phép tu từ đó có tác dụng gì?

   A. Nhấn mạnh khung cảnh rộng lớn của biển cả

   B. Nhấn mạnh sự nhộn nhịp của cảnh đánh cá trên biển

   C. Làm cho con thuyền đánh cá trở nên kì vĩ, khổng lồ

   D. Thể hiện niềm vui say trong lao động của con người