Tác giả Hoàng Tiến Tựu - Vẻ đẹp của một bài ca dao trang 76 Ngữ Văn 6 (tóm tắt, bố cục, nội dung, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Vẻ đẹp của một bài ca dao bao gồm Giới thiệu tác giả Hoàng Tiến Tựu và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật, sơ đồ tư duy của tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao - SGK Văn 6 Cánh Diều

Tác giả - Tác phẩm: Vẻ đẹp của một bài ca dao

I. Đôi nét về tác giả Hoàng Tiến Tựu

Tác giả Hoàng Tiến Tựu sinh năm 1933, mất năm 1998. Quê ở Thanh Hóa. 

Ông từng công tác và chủ nhiệm khoa Văn Đại học Sư phạm Vinh từ 1969 đến 1987.

Ông là một nhà nghiên cứu văn học hàng đầu về chuyên ngành văn học dân gian với nhiều công trình nổi tiếng: 

- Văn học dân gian Việt Nam

- Bình giảng ca dao

- Bình giảng truyện dân gian

II. Khái quát tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Trích Bình giảng ca dao (1992).

2. Bố cục

- Phần 1: Từ đầu đến “một bài ca dao nào khác”

- Phần 2: Tiếp đến “đồng lúa quê hương”

- Phần 3: Tiếp đến “nói lên điều đó”

- Phần 4: Còn lại

3. Giá trị nội dung

Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như bố cục của một bài ca dao. Qua đó thể hiện khả năng lập luận xuất sắc của tác giả.

4. Thể loại

- Nghị luận văn học.

5. Nghệ thuật

- Tác giả Hoàng Tiến Tựu đã thể hiện khả năng lập luận sắc bén qua tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao

6. Phương thức biểu đạt

- Nghị luận

III. Sơ đồ tư duy tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao

IV. Câu hỏi vận dụng

1. Chuẩn bị

Câu hỏi: Ca dao là những sáng tác của ai? Thường bắt nguồn từ đâu? Thể thơ phổ biến của ca dao là thể thơ nào?

Lời giải:

Gợi ý:

Văn bản viết về vẻ đẹp của bài ca dao: " Đứng bên ní đồng..... nắng hồng ban mai"

Phần 1: Nét đẹp của bài ca dao là ở cái đẹp của cánh đồng và cái đẹp của cô gái thăm đồng.

Phần 2: Bố cục của bài ca dao

Phần 3: Phân tích 2 câu thơ đầu

Phần 4: Phân tích của 2 câu cuối

Câu hỏi: Bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát có gì giống và khác các bài ca dao đã học ở Bài 2?

Lời giải:

- So sánh bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát và bài ca dao đã học ở Bài 2:

+ Giống nhau: hai bài đều thuộc văn học dân gian, viết về những điều bình dị, gần gũi của cuộc sống dân dã.

+ Khác nhau: Bài ca dao ở đây viết theo thể thơ hồn hợp còn bài thơ ở bài 2 viết theo thể thơ lục bát.

2. Đọc hiểu

Câu hỏi: Nội dung phần 1 khẳng định điều gì?

Lời giải:

Nội dung của phần 1 khẳng định cái đẹp của bài ca dao

Câu hỏi: Phần 2 tập trung làm sáng tỏ ý nào? Từ " bởi vì" nhằm mục đích gì?

Lời giải:

Phần 2 tập trung sáng tỏ ý không phải bài ca dao chia thành hai phần. Từ "bởi vì" nhằm mục đích lí giải tại sao bài ca dao không hoàn toàn chia làm hai phần.

Câu hỏi: Phần 3 phân tích yếu tố nào của bài ca dao?

Lời giải:

Phần 3 phân tích hai câu thơ đầu của bài ca dao, nét đẹp của cánh đồng quê.

Câu hỏi: Theo tác giả, hai câu cuối có gì khác biệt so với hai câu đầu của bài ca dao?

Lời giải:

Theo tác giả, hai câu thơ cuối khác với hai câu đầu ở chỗ:

+ Hai câu đầu nội dung miêu tả bao quát vẻ đẹp của toàn bộ cánh đồng lúa quê hương.

+ Hai câu thơ cuối miêu tả vẻ đẹp riêng, vẻ đẹp cụ thể của một "chẽn lúa đòng đòng".

Câu hỏi: Chú ý các từng " ngọn nắng" và " gốc nắng"

Lời giải:

Đây là những hình ảnh liên tưởng đẹp, giúp bài văn của tác giả trở nên sinh động và đặc sắc hơn.

Câu hỏi: Câu cuối có thể coi là kết luận không?

Lời giải:

Câu cuối có thể có là câu kết luận.

3. Câu hỏi cuối bài

Câu hỏi: Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là gì? Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản chưa?

Lời giải:

Nội dung chính của văn bản vẻ đẹp của một bài ca dao chính là phân tích bài ca dao để thể hiện rõ nét đẹp trong đó, Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản.

Câu hỏi: Theo tác giả, bài ca dao trên có những vẻ đẹp gì? Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần nào của văn bản? Vẻ đẹp nào được tác giả chú ý phân tích nhiều hơn?

Lời giải:

Theo tác giả, bài ca dao có 2 vẻ đẹp:  

- Nét đẹp của bài ca dao là ở cái đẹp của cánh đồng và cái đẹp của cô gái thăm đồng.

- Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần 1 của văn bản.

- Hình ảnh những chẽn lúa đòng trên cánh đồng được tác giả phân tích nhiều hơn hình ảnh của cô gái thăm đồng.

Câu hỏi: Để làm rõ vẻ đẹp của bài ca dao, tác giả Hoàng Tiến Tựu đã dựa vào những từ ngữ, hình ảnh nào? Em hãy chỉ ra một số ví dụ cụ thể trong văn bản.

Lời giải:

Tác giả đã sử dụng hình ảnh chân thực kết hợp với từ ngữ giàu giá trị biểu cảm

Một số ví dụ:

- Hình ảnh " chẽn lúa đòng đòng đang phất phơ trước gió nhẹ và " dưới ngọn nắng hồng ban mai" mới đẹp làm sao!

- Hình ảnh " ngọn nắng" thật độc đáo

Câu hỏi: Hãy tóm tắt nội dung chính của phần 2,3,4 trong văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao theo mẫu sau:

Phần 1	Nêu ý kiến: bài ca dao có hai vẻ đẹp
Phần 2
Phần 3
Phần 4

Lời giải:

Phần 1	Nêu ý kiến: bài ca dao
Phần 2	Bố cục bài ca dao
Phần 3	Phân tích 2 câu thơ đầu của bài ca dao
Phần 4	Phân tích 2 câu thơ cuối của bài ca dao

Câu hỏi: So sánh những gì em hiểu viết về ca dao ở bài 2, văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tự cho em hiểu thêm được những gì về nội dung và hình thức của ca dao? Em thích nhất câu, đoạn nào trong văn bàn nghị luận này?

Lời giải:

Ca dao, dân ca  là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động.

Hình thức:

Thể thơ:  được dựng trong các loại văn vần dân gian khác (như tục ngữ, câu đố, vè …). Có thể chia các thể thơ trong ca dao thành bốn loại chính là:

- Các thể vãn

- Thể lục bát

- Thể song thất và song thất lục bát

- Thể hỗn hợp (hợp thể)

Em thích nhất câu: " Thân em như chẽn lúa đòng đòng"

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6 (Cánh diều)

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Vẻ đẹp của một bài ca dao trong bộ SGK Ngữ Văn 6 Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!