Tác giả Hoài Vũ - Đi trong hương tràm (Tóm tắt, HCST, nội dung, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Đi trong hương tràm bao gồm Giới thiệu tác giả Hoài Vũ và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật tác phẩm Đi trong hương tràm - SGK Văn 10 Cánh diều.

Tác giả - Tác phẩm: Đi trong hương tràm

I. Giới thiệu tác giả Hoài Vũ

Tên thật là Nguyễn Ðình Vọng.

Sinh ngày 25-8-1935 tại Mộ Đức, Quảng Ngãi.

Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

Trong những năm kháng chiến, ông tham gia hoạt động văn học ở miền Nam với trách nhiệm: ủy viên thường trực Tiểu ban Văn nghệ khu Sài Gòn - Gia Ðịnh, ủy viên thường trực Hội Văn nghệ Giải phóng miền Nam, Tổng biên tập báo Văn nghệ giải phóng (Hội Văn nghệ Giải phóng miền Nam).

Từ sau 1975 đến ngày nghỉ hưu, ông lần lượt giữ cương vị: ủy viên Ban biên tập Tuần báo Văn nghệ (Hội Nhà văn Việt Nam), Phó giám đốc Nhà xuất bản Tác phẩm mới (Hội Nhà văn Việt Nam), ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Văn học dịch (Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh), Phó Tổng biên tập báo Sài Gòn giải phóng.

* Tác phẩm tiêu biểu:

+ Thơ: Vàm Cỏ Đông, Anh ở đầu sông em cuối sông, Đi trong hương tràm, Hoàng hôn lặng lẽ….

+ Các tập truyện: Tiếng sáo trúc, Rừng dừa xào xạc,...

+ Dịch thuật: Người đàn bà bất hạnh, Nữ điền chủ cuối cùng,...

II. Khái quát tác phẩm Đi trong hương tràm

1. Hoàn cảnh sáng tác

Tác phẩm Đi trong hương tràm in trong “Tuyển tập thơ Việt Nam”.

2. Bố cục

Khổ 1: Khung cảnh thiên nhiên

Khổ 2: Hương tràm trong niềm thương nỗi nhớ của những người yêu nhau

Khổ 3: Thiên nhiên, cảnh vật trong mùa hoa tràm

Khổ 4: Hương tràm trong tâm trí con người

3. Giá trị nội dung

- Bức tranh Đồng bằng sông Cửu Long đầy sắc hương 

- Khung cảnh sinh hoạt nơi sông nước

- Tình cảm nhớ thương của người đi xa khi nhớ về nhà

4. Giá trị nghệ thuật

- Biện pháp so sánh, nhân hóa, điệp từ điệp ngữ được sử dụng hiệu quả

- Ngôn ngữ thơ trong sáng thiết tha

III. Sơ đồ tư duy tác phẩm Đi trong hương tràm

IV. Câu hỏi vận dụng kiến thức tác phẩm Đi trong hương tràm

Câu 1: Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong các khổ thơ 2 và 3?

Lời giải:

Những biện pháp tu từ được sử dụng trong các khổ thơ 2 và 3: biện pháp điệp từ với một loạt các mệnh đề phủ định:

Dù đi đâu dù xa cách bao lâu

Dù gió mây kia đổi hướng thay màu

Dù trái tim em không trao anh nữa.

Câu 2: Em hãy nêu đặc điểm của cây tràm.

Lời giải:

- Đặc điểm của cây tràm:

+ Thân cây có màu xám trắng, mềm, hay bong tróc vỏ.

+ Lá tràm mọc so le, thường không cân đối, đầu tù hoặc nhọn

+ Sống ở những vùng nước ngập mặn quanh năm…

- Cây tràm gắn bó với cuộc sống, là một phần của người dân Đồng Tháp Mười nói riêng, người dân Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Câu 3: Nhân vật trữ tình trong bài thơ Đi trong hương tràm là ai? Vì sao em xác định như vậy?

Lời giải:

Nhân vật trữ tình trong bài thơ Đi trong hương tràm là tác giả và người con gái tác giả thương. Em xác định được là bởi những câu thơ chứa đựng tình cảm mà tác giả gửi gắm.

Câu 4: Hãy chỉ ra các hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ. Những hình ảnh nào thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình khi vắng "em"? Nêu cảm nhận về hình ảnh đó.

Lời giải:

Một số hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ: Hoa tràm e ếp trong vòm lá/ Mà khắp trời mây hưởng tỏa bay; bầu trời thì cao, cánh động thì rộng; bóng tràm bát ngát, lá tràm xanh ngát, hương tràm xôn xao.

=> Những hình ảnh thể hiện tâm trạng trống trải, cô đơn của nhân vật trữ tình khi vắng "em": dù đi đâu và xa cách bao lâu/ dù gió mây kia đổi hướng thay màu/ dù trái tim em không trao anh nữa/ một thoáng hương tràm cho ta bên nhau. Cái thoảng qua của gió, của hương mơn man dịu dàng, thiên nhiên và tình yêu đã an ủi con người trong những khoảnh khắc cô đơn, chòng chành, hụt hẫng. Vào cái khoảnh khắc con người gần như tuyệt vọng thì thiên nhiên lại ân cần chia sẻ và nâng đỡ.

Câu 5: Vì sao hình tượng "tràm" (hương tràm, hoa tràm, lá tràm, bóng tràm) luôn gắn bó với nỗi nhớ "em"? Từ đó, hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) nói về vẻ đẹp của tình yêu luôn gắn với hình ảnh quê hương, đất nước trong bài thơ.

Lời giải:

Trong bài thơ Đi trong Hương Tràm, việc tác giả Hoài Vũ lấy hình tượng "tràm" để  luôn nói về sự gắn bó với nỗi nhớ "em" là bởi một tình yêu đẹp có sự gắn kết lớn lao đối với tình yêu quê hương, đất nước. Tác giả mượn hình ảnh thân thuộc đó là cây tràm, một loại cây có sự gắn kết vô cùng thân thuộc đối với những người dân miền sông nước.  Bài thơ giống như một lời độc thoại triền miên không dứt với những hồi ức, những kỉ niệm về một tình yêu da diết, nỗi buồn nhớ mênh mông… Nỗi buồn dường như xóa nhòa cả ranh giới giữa quá khứ và hiện tại, bao trùm lên cả không gian và thời gian...Vẻ đẹp tình yêu đó được gắn liền với vẻ đẹp của cây tràm, dù chỉ là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị từ loài cây vốn rất đỗi quen thuộc với mọi người, những cũng nhờ hình ảnh đó, mà tác giả đã bộc bạch được hết tình cảm của nhân vật trữ tình "anh" đắm say, quyến luyến trong "tình em".

Câu 6: Cảm xúc của nhân vật trữ tình mỗi lần nhắc đến “hương tràm” trong các khổ thơ có gì giống nhau và khác nhau? Từ đó, em hiểu như thế nào về nhan đề Đi trong hương tràm.

Lời giải:

- Cảm xúc của nhân vật trữ tình mỗi lần nhắc đến "hương tràm" trong các khổ thơ đều thổn thức, về những hồi ức, những kỉ niệm về một tình yêu da diết, nỗi buồn nhớ mênh mông.

+ Hương tràm ở khổ 2 nói về tình yêu với sự thủy chung.

+ Hương tràm ở khổ 3 nói về nỗi cô đơn của tác giả khi "em" không còn ở đây nữa.

+ Hương tràm ở khổ cuối nói về sự khẳng định một lần nữa về tình yêu này sẽ còn mãi, không phôi phai.

→ Nhan đề “Đi trong hương tràm” đã khẳng định “anh” mãi thuỷ chung và dõi theo “em” dù ở bất cứ nơi đâu.

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 10 Cánh diều

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Đi trong hương tràm trong bộ SGK Văn 10 Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!