Sự phát sinh các biến dị có vai trò gì trong sự tiến hoá của thế giới sống?

Biến dị sinh học là gì?

- Biến dị sinh học là những biến đổi mới mà cơ thể sinh vật thu được do tác động của các yếu tố môi trường và do quá trình tái tổ hợp di truyền.

- Biến dị phản ánh mối tương quang giữa sinh vật và môi trường. Biến dị còn là sự cải tổ, đổi mới, phá vỡ sự ổn định của di truyền.

- Khi điều kiện sống thay đổi, nhờ có biến dị mà sinh vật có những tính trạng thích nghi hơn để có thể tồn tại, trở nên đa dạng và hoàn hảohơn.

- Biến dị là một hiện tựng biến đổi tượng hình hoặc biến đổi cả dị hình.

- Biến dị là một trong ba nhân tố tiến hoá chủ yếu, nó là nguồn nguyên liệu cho chọn lọc tự nhiên và nhân tạo.

Các loại biến dị

+ Biến dị không di truyền (gọi Thường biến): Là những biến dị chỉ biểu hiện ở kiểu hình mà không kèm theo những biến đổi trong vật chất di truyền của cơ thể thì sẽ không di truyền được cho đời sau còn được gọi là thường biến. Kiểu gen quyết định hình thành tính trạng, nhưng tính trạng đó được biểu hiện hay không biểu hiện là do môi trường chi phối. Kiểu hình là kết quả của sự tác động của một môi trường nhất định lên một kiểu gen nhất định. Do đó, kiểu hình có thể biến đổi lúc kiểu gen thay đổi hoặc do điều kiện môi trường thay đổi.

+ Biến dị di truyền: là những biến đổi có liên quan tới vật chất di truyền, gồm:

+ Biến dị đột biến: những biến đổi có tính chất hoá học vật liệu di truyền.

+ Biến dị tái tổ hợp: những tổ hợp sắp xếp gen mới mà đời con thu được khác với bố mẹ do sự phân ly độc lập và sự trao đổi chéo của các gen.

+ Biến dị cá thể: là mức phản ứng của các tính trạng di truyền trong vòng sống cá thể (có thể là thường biến hoặc đột biến)

+ Biến dị tổ hợp: là loại biến dị liên quan đến vật chất di truyền, là kết quả của sự tái tổ hợp vật chất di truyền.

Ví dụ: Ở cây hoa anh thảo (Primula sinensis) có gen trội P cho màu hoa đỏ ở 15 – 20°C, ở nhiệt độ 30 – 35°C hoa có màu trắng. Như vậy, màu hoa thay đổi theo nhiệt độ.

Vai trò của biến dị

+ Biến dị có vai trò lớn trong quá trình lựa chọn giống nòi. Bởi để giữ lại những kiểu gen tốt và loại bỏ các kiểu gen xấu. Chính vì vậy, nó đã góp phần tạo cho nguồn biến dị tổ hợp luôn luôn đa dạng. Không chỉ vậy, biến dị được coi như là một nguồn nguyên liệu biến dị di truyền thứ cấp, cung cấp nguyên vật liệu cho sự tiến hóa.

+ Biến dị đã được đề xuất là một trong những phương pháp lai giống hiệu quả, tạo nên giá trị rất nhanh chóng.

+ Biến dị là dạng biến dị diễn ra một cách đa dạng và phong phú trong tự nhiên. Hơn nữa, nó mang đến nhiều ý nghĩa quan trọng với quá trình tiến hóa. Còn trong lựa chọn giống duy trì những gen tốt và bỏ đi các gen xấu. Điều này sẽ giúp đáp ứng phần nào những nhu của cuộc sống con người.