Soạn bài: Sự phát triển của từ vựng (siêu ngắn)

Soạn bài: Sự phát triển của từ vựng (siêu ngắn)

I. Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ

Câu 1 (trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Từ : “kinh tế” trong sáng tác của Phan Bội Châu là cách nói ngắn gọn của cụm từ: “kinh bang tế thế”

“Kinh bang” có nghĩa là cứu nước

“ Tế thế” có nghĩa là giúp đời

ở đây chỉ sự phụng sự, lo lắng cho sự phát triển của cộng đồng, chăm lo cho nhân dân, là một người vì nước, vì dân.

 Ngày nay, nghĩa của từ " kinh tế" được dùng để chỉ một lĩnh vực của đời sống, liên quan đến quá trình trao đổi, sản xuất, phân phối và sử dụng các sản phẩm hàng hoá trên thị trường.

=> Nhận xét:

Từ không chỉ có một nghĩa, theo thời gian, nghĩa của từ cũng biên đổi để tạo ra những nét nghĩa mới phù hợp với hoàn cảnh, đời sống xã hội.

Câu 2 (trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

 Phần a:

+ Từ “xuân” trong ngữ liệu 1 là nghĩa gốc: chỉ mùa xuân

 + Từ “xuân” trong ngữ liệu 2 là nghĩa chuyển: chỉ tuổi trẻ -> chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ

Phần b:

 + Từ “tay” trong ngữ liệu 1 mang nghĩa gốc

 + Từ “tay” trong ngữ liệu 2 mang nghĩa chuyển -> chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 56 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

+ Trong ngữ liệu a): Dùng từ “chân” với nghĩa gốc

+ Trong ngữ liệu b): Dùng từ “chân” với nghĩa chuyển theo phương thức hoán dụ

+ Ngữ liệu c): dùng từ “chân” với nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ

+ Ngữ liệu d): dùng từ “chân”  với nghĩa chuyển theo phương thức hoán dụ

Câu 2 (trang 57 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Từ " trà" được sử dụng để chỉ các loại trà theo cách dùng trên là dùng với nghĩa chuyển( phương thức chuyển nghĩa ẩn dụ)

Câu 3 (trang 57 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Từ “đồng hồ” dùng theo nghĩa chuyển, chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ

 Câu 4 (trang 57 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Câu 5 (trang 57 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

“Mặt trời” trong câu thứ hai được sử dụng theo phép tu từ ẩn dụ. Bác Hồ giống như mặt trời mang theo ánh sáng tự do, độc lập cho dân tộc. Vì nó chỉ có giá trị tu từ trong ngữ cảnh này mà thôi nên không thể xem đó là hiện tượng chuyển nghĩa của từ.

Tham khảo toàn bộ: Soạn văn 9 siêu ngắn tập 1