Soạn bài: Vào phủ Chúa Trịnh (chi tiết)

Hướng dẫn soạn bài Vào phủ chúa Trịnh để hình dung được cuộc sống vô cùng xa hoa, giàu có trong phủ chúa qua lời kể mộc mạc, giản dị của tác giả danh y Lê Hữu Trác; đồng thời hiểu rõ hơn về tài năng, nhân cách cao đẹp của ông

Khái quát tác phẩm Vào phủ Chúa Trịnh

Bố cục:

- Phần 1 (từ đầu đến để tôi xem mạch Đông cung cho thật kĩ): Quang cảnh trong phủ chúa Trịnh

 - Phần 2 (còn lại): Quá trình bắt mạch kê đơn và suy nghĩ của tác giả

Tóm tắt:

Bản tóm tắt 1

Bản tóm tắt 2

    Một buổi sáng sớm, lệnh ban thánh chỉ triệu tập tôi về phủ chầu ngay lập tức. Tôi nhanh chóng chuẩn bị mũ áo chỉnh tề, đoàn lính điệu tôi đi trên cái cáng chạy như ngựa lồng. Đi cửa sau vào phủ, đây đích thị là một thế giới khác lạ với ngoài kia, nhìn quanh đâu những cây cối um tùm, đâu những chim hót líu lo, muôn hoa đua thắm. Vốn con quan, tôi không lạ lẫm chốn phồn hoa, nhưng bước chân vào phủ thì con mắt mới tinh tường sao cảnh giàu sang của vua chúa. Qua mấy lần cửa, các hành lang dài miên man, tôi tới một ngôi nhà lớnlà phòng trà. Đồ đạc hẳntoàn những cổ vật quý chưa từng thấy, sơn son thếp vàng. Thánh thượng dường như bận rộn ngự phòng thuốc cùng các phi tần nên tôi không thể yết kiến. Với danh nghĩa một lương y, tôi được tiếp đãi bữa sáng với mâm vàng, chén bạc, đủ món sơn hào hải vị. Dùng bữa xong, tôi được đưa đến yết kiến ở Đông Cung và khám bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Thế tử sống trong một căn phòng vô cùng ngột ngạt bí bách, vốn dĩ thế tử phát bệnh và kéo dài âu cũng bởiở chốn màn che trướng rủ, ăn quá no mà lười vận động nên phủ tạng yếu đi,….Nửa phần sợ danh lợi ràng buộc không tránh được việc bị níu kéo, nửa phần chịu ơn nước nhà, cuối cùng tôi kê đơn đúng bệnh. Chuyến thăm bệnh kết thúc, lên cáng trở về kinh Trung Kiền chờ thánh chỉ. Bạn bè trong kinh cũng không ngừng tới thăm hỏi.

Soạn bài: Vào phủ Chúa Trịnh chi tiết

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Quang cảnh nơi phủ chúa cực sang trọng, lỗng lẫy. Giống như một thế giới đầy hoa mĩ mà bước chân danh y đi đến và ghi chép tỉ mỉ. Phủ chúa giàu sang từ nơi ở: nào là lầu cửa, hành lang quanh co, cây cối um tùm, chim kêu ríu rít,...; nào là lầu từng gác vẽ mây, hiên ngọc,rèm châu,... cho đến những tiện nghi sinh hoạt được miêu tả: đồ nghi trượng đều sơn son thếp vàng; nhu phẩm thiết yếu như đồ ăn thức uống thì toàn những cao lương mĩ vị, mâm vàng chén bạc,....toàn của ngon vật lạ.

Cùng với quang cảnh xa hoa lộng lẫy ấy là cung cách sinh hoạt đầy kiểu cách, nhiều lễ nghi, khuôn phép, kẻ hầu người hạ tấp nập, cực kì cao sang và quyền uy tột đỉnh. Lê Hữu Trác chẳng tiếc ngòi bút của mình để miêu tả chân thực những cung cách sinh hoạt phức tạp này: đầy tớ thì chạy đằng trước cáng hét đường, cáng chạy như ngựa lồng; người… rộn ràng, người… như mắc cửi, người hầu kẻ hạ tấp nập đứng hai bên,...Đó là riêng về hành động, còn về lời nói, nhắc tới chúa, kẻ bề dưới lời lẽ phải hết sức lễ độ cung kính: Có thánh chỉ triệu cụ vào; Thánh thượng cho cụ vào,...

Đi từng bước trong phủ Chúa xa hoa, tác giả nhận xét “cảnh giàu sang của vua chúa thực khác hẳn người thường”. Phủ chúa thực khiến người thường lạ lẫm và sửng sốt, nhưng với Lê Hữu Trác lại khác, ông dửng dưng, thờ ơ trước những quyến rũ vật chất, ông phê phán cuộc sống xa hoa, thừa thãi tiện nghi nhưng thiếu sinh khí, cuộc sống có căn phòng thế tử tối om, không thấy cửa ngõ thật tù hãm, đó cũng là nguyên nhân bệnh của thế tử. Con mắt Lê Hữu Trác thật tinh tườngsoi rõ cái xa hoa phủ chúa, thói ăn chơi của chúa đã phơi bày rõ ràng với một giọng ngầm mỉa mai, châm biếm.

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Đoạn trích có nhiều chi tiết nghệ thuật rất “đắt” nổi bật giá trị hiện thực của tác phẩm. Như chi tiết cảnh đối đáp của tác giả với thế tử, chi tiết tả nơi ở của chúa Trịnh hay chi tiết tả quang cảnh phủ Chúa. Chúng “đắt” bởi thể hiện được cảnh vàng son nhưng tù hãm, thiếu không khí, cuộc sống “trong lồng” của thế tử. Chúng “đắt” cũng bởi miêu tả một cuộc sống khác xa với người thường, cái khác tạo nên cái đặc biệt, một cuộc sống xa hoa, lỗng lẫy vô cùng. Chúng chân thực quá, sắc sảo quá,một tình cảnh đáng thương cho dân chúng nghèo khổ.

Câu 3 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Khi chữa bệnh cho thế tử, vị lương y của chúng ta đã hồi hộp, căng thẳng, tôn kính. Lòng đầy mâu thuẫn: làm tốt sẽ bị danh lợi ràng buộc hay gánh nặng chịu ơn từ thuở cha ông.Rồi cuối cùng ông vẫn quyết định chữa bệnh cho đúng y đức. “Đúng y đức”, đó là cái đáng quý nhất của một người mang kèm tên mình danh hiệu “lương y”. Lê Hữu Trác quả là một người thầy thuốc giỏi, có phẩm chất, già dặn kinh nghiệm, một người thầy thuốc có lương tâm và đức độ. Ông còn là người coi nhẹ danh lợi, mọi hư vinh với ông chỉ là sợi tơ, ông cũng rất yêu tự do và gắn bó với quê hương.

Câu 4 (trang 9 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):

Bút pháp kí sự của tác giả thật đặc sắc. Tác giả không những có tài quan sát tỉ mỉ, ngòi bút ghi chép sự việc, cảnh vật một cách chân thực, sinh động mà còn khéo léo trong lối kể chuyện. Bút pháp kí sự kết hợp sự ghi chép chân thực, tác giả đã bộc lộ thái độ, suy nghĩ, tình cảm của cá nhân.

Luyện tập

So sánh đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (Lê Hữu Trác) với tác phẩm Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Phạm Đình Hổ): 

Trước tiên, cả hai tác phẩm đều phán ánh hiện thực cuộc sống xa hoa trong phủ chúa Trịnh với thái độ phê phánnhưng nhìn chung chúng vẫn có nhiều điểm khác biệt. Với Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh của Phạm Đình Hổ, đây là tuỳ bút kể lại những thú vui ham chơi của Trịnh Sâm, nó phản ánh sự nhũng nhiễu của quan lại đối với nhân dân. Các sự kiện được kể một cách tản mạn, ghép nối và thể hiện thái độ phê phán gay gắt của tác giả đối với Chúa và quan lại. Riêng với Vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác, tác phẩm được viết dưới dạng bài kí sự về cuộc sống vương giả đầy xa hoa, quyền quý nơiphủ chúa Trịnh. Nét đặc sắc của tác phẩm thể  hiện ở sự quan sat khách quan cùng ngòi bút kể, tả sắc sảo, có sự đan xen giữa thơ, lời bình và văn xuôi tạo nên chất trữ tình. Ngoài phê phán, tác giả còn bộc lộ một thái độ mỉa mai, châm biếmmột cách nhẹ nhàng.

Các bài viết liên quan khác:

• Phân tích đoạn trích: Vào phủ Chúa Trịnh
• Tác giả - Tác phẩm: Vào phủ Chúa Trịnh