Soạn KHTN 8 Bài 39: Da và điều hòa thân nhiệt ở người

Hướng dẫn Soạn KHTN 8 Bài 39: Da và điều hòa thân nhiệt ở người ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 39: Da và điều hòa thân nhiệt ở người

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 39: Da và điều hòa thân nhiệt ở người

Sơ đồ tư duy Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 39: Da và điều hoà thân nhiệt ở người

Mở đầu trang 160 Bài 39 KHTN lớp 8: Nhiệt độ cơ thể tăng cao hoặc hạ thấp quá mức đều là bất thường. Nhiệt độ cơ thể ổn định có vai trò gì và yếu tố nào tham gia duy trì sự ổn định đó?

Trả lời:

Các yếu tố tham gia duy trì sự ổn định nhiệt độ cơ thể gồm: cơ chế thần kinh (sự tăng, giảm quá trình dị hóa; phản ứng co và dãn mạch máu, tiết mồ hôi, co cơ chân lông dưới sự điều khiển của hệ thần kinh), cơ chế thể dịch (lượng hormone tiết ra nhiều hay ít làm quá trình chuyển hóa tăng hoặc giảm góp phần duy trì ổn định thân nhiệt).

Câu hỏi 1 trang 161 KHTN lớp 8: Quan sát Hình 39.1, em hãy xác định các thành phần của lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ dưới da.

Trả lời:

- Các thành phần của lớp biểu bì: tầng sừng, tầng tế bào sống.

- Các thành phần của lớp bì: thụ quan, cơ co chân lông, tuyến mồ hôi, lông và bao lông, mạch máu, tuyến nhờn, dây thần kinh.

- Các thành phần của lớp mỡ dưới da: các tế bào mỡ.

Câu hỏi 2 trang 161 KHTN lớp 8: Nêu chức năng các thành phần của da.

Trả lời:

- Các thành phần của lớp biểu bì: tầng sừng, tầng tế bào sống.

- Các thành phần của lớp bì: thụ quan, cơ co chân lông, tuyến mồ hôi, lông và bao lông, mạch máu, tuyến nhờn, dây thần kinh.

- Các thành phần của lớp mỡ dưới da: các tế bào mỡ.

Câu hỏi 1 trang 161 KHTN lớp 8: Vì sao nói giữ gìn vệ sinh môi trường cũng là một biện pháp bảo vệ da?

Trả lời:

Giữ gìn vệ sinh môi trường cũng là một biện pháp bảo vệ da vì: Da là bề mặt lớn nhất trên cơ thể tiếp xúc trực tiếp với môi trường; da có chức năng điều hòa thân nhiệt, che chắn cho các bộ phận bên trong cơ thể. Nếu môi trường bị ô nhiễm sẽ dẫn đến da bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc, gây nên các bệnh về da, dẫn đến ảnh hưởng đến việc thực hiện chức năng của da (ví dụ, các lỗ chân lông bị bịt tắc gây ảnh hưởng đến việc tỏa nhiệt của cơ thể).

Câu hỏi 2 trang 161 KHTN lớp 8: Vận dụng những hiểu biết về da, nêu các biện pháp chăm sóc, bảo vệ và trang điểm da an toàn.

Trả lời:

Vận dụng những hiểu biết về da, nêu các biện pháp chăm sóc, bảo vệ và trang điểm da an toàn.

+ Chống nắng khi ra ngoài trời. ...
+ Làm sạch da mặt. ...
+ Cung cấp độ ẩm cho da. ...
+ Chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh. ...
+ Điều trị kịp thời các tổn thương về da. ..

Hoạt động trang 162 KHTN lớp 8: Tìm hiểu một số bệnh về da trong trường học hoặc khu dân cư rồi hoàn thành thông tin theo mẫu Bảng 39.1.

Trả lời:

Tên bệnh	Số người mắc	Biện pháp phòng chống
Viêm da cơ địa		- Sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ - Dưỡng ẩm thường xuyên nhằm tránh để da khô (Dưỡng ẩm cần thoa khi da khô và trong vòng vài phút sau khi tắm). - Sử dụng các sản phẩm không xà phòng, không mùi thơm chuyên biệt cho da khô và nhạy cảm. - Tránh các yếu tố làm bệnh nặng thêm như: hương liệu, xà phòng, rửa tay thường xuyên, bụi mạt nhà
Viêm da tiếp xúc		- Không tiếp xúc với các tác nhân gây nên tình trạng viêm da tiếp xúc - Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, có bổ sung các thành phần phục hồi bảo vệ da. - Khi làm việc dưới môi trường tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, cần mang các quần áo bảo hộ, găng tay.
Bệnh vảy nến		- Hạn chế rượu bia, thuốc lá, căng thẳng và cào gãi - Cần ăn uống đủ chất, uống đủ nước và giữ ấm cho cơ thể, thường xuyên rèn luyện thân thể. - Sử dụng các loại dưỡng ẩm dịu nhẹ, tránh các sản phẩm chăm sóc da có tính tẩy rửa mạnh
Nổi mề đay – mẩn ngứa		- Mặc quần áo thoải mái, không mặc quần áo chật, bó sát.  - Sử dụng kem dưỡng da loại nhẹ. Hạn chế tiếp xúc với nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh - Tránh các thức ăn, đồ uống gây dị ứng cho da.
Bệnh ghẻ		- Tránh tiếp với da của người mắc bệnh ghẻ - Nên bôi thuốc vào buổi tối trư­ớc khi đi ngủ, cần bôi liên tục 10- 15 ngày; theo dõi sau 10-15 ngày vì có thể có đợt trứng mới nở. Không bôi các thuốc hại da như DDT, 666, Volphatox,lá cơi…. - Tránh kỳ cọ cạo gãi vào những nơi bị ghẻ vì nó có thể gây viêm da, nhiễm khuẩn. - Cách ly người bệnh, không dùng chung quần áo, ngủ chung
Nấm da		- Giữ vùng da khô ráo, nên mang giày dép và quần áo thông thoáng, thoải mái.  - Không dùng chung vật dụng cá nhân như quần áo, khăn tắm, ngủ cùng giường với người bệnh - Giặt tất cả quần áo với nước nóng. Hạn chế cào gãi, tiếp xúc với các hóa chất gây kích ứng da.
Bệnh zona thần kinh		- Giữ cho vùng da sạch sẽ, khô ráo và thông thoáng, không đắp các chất lạ hoặc lá lên vùng da tổn thương. - Mặc quần áo rộng để tránh tổn thương thêm da. Hạn chế chà sát, cào gãi vùng da tổn thương. - Tập luyện thể dục nhằm nâng cao hệ miễn dịch. - Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, vitamin…

Câu hỏi trang 162 KHTN lớp 8:  Em hãy tìm hiểu một số thành tựu ghép da trong y học

Trả lời:

- Ngày 16/5/1965, Viện Quân y 103 đã áp dụng thành công phương pháp ghép da ếch cho một phụ nữ bị bỏng sâu 10%. 

- Việc nghiên cứu, và sử dụng da ếch tươi, da ếch đông khô khử trùng bằng tia gamma hoặc ghép da trung bì lợn tươi, da lợn đông khô sát trùng cho bệnh nhân bỏng đã đem lại nhiều thành công tại Bệnh viện Bỏng Quốc gia.

- Mới đây, công nghệ nuôi cấy nguyên bào sợi nhập khẩu từ Nga và Singapore đã giúp Bệnh viện Bỏng Quốc gia ghép thành công nguyên bào sợi phục vụ nghiên cứu và điều trị bỏng.

Hoạt động trang 162 KHTN lớp 8: Đo thân nhiệt bằng nhiệt kế điện tử

Chuẩn bị: Nhiệt kế điện tử, bông y tế.

Tiến hành:

Bước 1: Dùng bông y tế lau sạch nhiệt kế, bật nhiệt kế.

Bước 2: Đưa đầu của nhiệt kế vào vị trí cần đo (trán, tai,…) và ấn nút bật một lần nữa.

Bước 3: Đợi 3 đến 5 giây và đọc kết quả hiển thị trên màn hình.

Bước 4: Tắt nhiệt kế, lau sạch và cất vào nơi quy định.

Thực hiện các yêu cầu sau:

1. Đọc giá trị đo thân nhiệt của bản thân và nhận xét về giá trị đo.

2. Cho biết ý nghĩa của việc đo thân nhiệt.

Trả lời:

1. *Gợi ý:

- Giá trị đo thân nhiệt của bản thân: 36,6oC.

- Nhận xét: Ở người bình thường, thân nhiệt duy trì ổn định ở mức 36,3 – 37,3 oC → Thân nhiệt của bản thân dao động ở mức bình thường.

2. Ý nghĩa của việc đo thân nhiệt: Đo thân nhiệt để xác định nhiệt độ của cơ thể. Mà nhiệt độ cơ thể có thể phản ánh được tình trạng sức khỏe của cơ thể người. Do đó, việc đo thân nhiệt có thể giúp theo dõi được tình trạng sức khỏe bản thân, từ đó, giúp chẩn đoán, sàng lọc nhanh chóng để có biện pháp xử lí kịp thời khi có bất thường.

Câu hỏi 1 trang 163 KHTN lớp 8: Duy trì ổn định thân nhiệt ở người có vai trò gì? Nêu các cơ chế duy trì thân nhiệt ở người.

Trả lời:

- Vai trò của việc duy trì ổn định thân nhiệt ở người: Thân nhiệt được duy trì ổn định quanh một giá trị nhất định ngay cả khi nhiệt độ môi trường cao hơn hoặc thấp hơn nhiệt độ cơ thể sẽ giúp các quá trình sống trong cơ thể diễn ra bình thường. Nếu thân nhiệt hạ xuống dưới 35 oC hoặc tăng lên trên 38 oC thì tim, hệ thần kinh và cơ quan khác có thể bị rối loạn, ảnh hưởng đến các hoạt động sống của cơ thể.

- Các cơ chế duy trì thân nhiệt:

+ Cơ chế thần kinh: Sự tăng, giảm quá trình dị hóa để điều tiết sự sinh nhiệt, cùng với các phản ứng co và dãn mạch máu, tiết mồ hôi, co cơ chân lông,… để điều khiển quá trình tỏa nhiệt đều là các phản xạ được thực hiện dưới sự điều khiển của hệ thần kinh.

+ Cơ chế thể dịch: Lượng hormone tiết ra nhiều hay ít làm quá trình chuyển hóa tăng hoặc giảm, góp phần duy trì ổn định thân nhiệt.

Câu hỏi 2 trang 163 KHTN lớp 8: Trình bày vai trò của da và hệ thần kinh trong điều hòa thân nhiệt.

Trả lời:

- Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệt: Da là cơ quan đóng vai trò quan trọng nhất trong điều hoà thân nhiệt. Khi trời nóng và khi lao động nặng, mao mạch ở da dãn giúp tỏa nhiệt nhanh, đồng thời, tăng cường tiết mồ hôi, mồ hôi bay hơi sẽ lấy đi một lượng nhiệt của cơ thể. Khi trời lạnh, mao mạch ở da co lại, cơ chân lông co để giảm sự tỏa nhiệt. Ngoài ra, khi trời quá lạnh, còn có hiện tượng cơ co dãn liên tục gây phản xạ run để sinh nhiệt.

- Vai trò của hệ thần kinh trong điều hòa thân nhiệt: Sự tăng, giảm quá trình phân giải các chất ở tế bào để điều tiết sự sinh nhiệt, cùng với các phản ứng co, dãn mạch máu dưới da; tăng, giảm tiết mồ hôi; co, duỗi cơ chân lông để điều tiết sự tỏa nhiệt của cơ thể đều là phản xạ, chịu sự điều khiển của hệ thần kinh. Như vậy, hệ thần kinh giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động điều hòa thân nhiệt.

Câu hỏi trang 163 KHTN lớp 8: Cho những hoạt động sau: trồng cây xanh, chống nóng cho nhà ở, sử dụng quạt, mặc áo ấm, luyện tập thể dục, thể thao, sử dụng điều hòa hai chiều. Hoạt động nào có vai trò chống nóng, hoạt động nào có vai trò chống lạnh cho cơ thể?

Trả lời:

- Hoạt động có vai trò chống nóng cho cơ thể: trồng cây xanh, chống nóng cho nhà ở, sử dụng quạt, luyện tập thể dục thể thao, sử dụng điều hòa hai chiều.

- Hoạt động có vai trò chống lạnh cho cơ thể: mặc áo ấm, luyện tập thể dục, thể thao, sử dụng điều hòa hai chiều.

Hoạt động trang 164 KHTN lớp 8: Thảo luận theo nhóm về cách xử lí tình huống khi gặp một người bị say nắng (cảm nóng) và một người bị cảm lạnh

Trả lời:

- Cách xử lí tình huống khi gặp người bị say nắng (cảm nóng): 

+ Tiến hành những biện pháp sơ cứu, đồng thời, gọi cấp cứu (115) nếu cần thiết. 

+ Nhanh chóng di chuyển người bị say nắng đến nơi thoáng mát

+ Chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất nếu nạn nhân hôn mê không uống được nước hoặc nôn liên tục, sốt tăng liên tục, kèm các triệu chứng đau bụng, đau ngực, khó thở thì phải nhanh chóng. 

- Cách xử lí tình huống khi gặp người bị cảm lạnh: 

+ Di chuyển người bị cảm lạnh đến nơi khô ráo, ấm áp; gọi cấp cứu (115) nếu cần thiết. 

+ Sơ cứu làm tăng thân nhiệt của bệnh nhân 

Trường hợp cảm lạnh: Cần cho người bệnh ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ, giữ ấm cơ thể kết hợp với việc sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

>>> Xem toàn bộ: Soạn KHTN 8 Kết nối tri thức

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Trả lời câu hỏi KHTN 8 Kết nối tri thức Bài 39: Da và điều hòa thân nhiệt ở người trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!