logo

Soạn bài: Sống chết mặc bay (siêu ngắn)

Mời các bạn đón đọc bản Soạn bài Sống chết mặc bay siêu ngắn gọn, đây là phiên bản soạn văn 7 siêu ngắn gọn được các thầy cô TOPLOIGIAI biên soạn với mục đích cô đọng kiến thức, giúp cho các bạn học sinh không phải chuyên Văn tiếp cận tác phẩm một cách dễ dàng nhất.


Tóm tắt tác phẩm

Văn bản tái hiện lại sự việc xảy ra tại làng X thuộc phủ X. Vào khoảng thời gian gần một giờ đêm, nước sống dâng lên, trời mưa tầm tã, làng có nguy cơ bị nhấn chìm trong nước. Trong làng cả hàng trăm dân phu đang cố hết sức để giữ gìn tránh vỡ đê. Ấy vậy mà, trong lúc lũ con dân tay lấm, chân bùn đang cố cả tính mạng của mình để cứu vãn tình trạng thì bọn quan ô trong làng thì đang thản nhiên ngồi trong đình kẻ hầu, người hạ rộn ràng. So với cái cảnh dân tình lầm lũi kia thì trong đình tỏ ra nhàn nhã, đường bệ, uy nga. Trong lúc các quan ô đang đánh bài, đang chơi tổ tôm, thì dân tình đang ngập trong miên nước, người sống không chỗ ở, người chết không nơi chôn, mùa màng, nhà cửa bị quấn trôi sạch.


Đọc - Hiểu văn bản

Câu 1

Văn bản có thể chia thành 3 phần

- Phần 1: Từ đầu đến …khúc đê này hỏng mất: Tái hiện không gian, thời gian, tình cảnh của những con dân lam lũ đang cố hết sức để chống chọi với lũ và cố thủ để giữ đê.

- Phần 2: Tiếp theo đến… Ù, thông tôm, chi chi nảy !... điều mày: Trái ngược với cảnh con dân lam lũ, là hình ảnh thản nhiên, nhàn hạ, nguy nga của bọn quan ô đang chơi đánh bài tổ tôm trong Đình.

- Phần 3: Còn lại: Kết quả là đê vỡ, và hậu quả nặng nề mà con dân lam lũ phải gánh chịu.

Câu 2

a. Hai mặt tương phản của tác phẩm là

- Cảnh dân tình đang cố hết sức, mang cả tính mạng, gia tài ra để chống trọi với lũ, với mưa bão >< cảnh quan lại đang nhàn hạ, thản nhiên đánh tổ tôm, kẻ hầu người hạ

- Âm thanh, náo loạn, lo lắng của dân tình chống lũ >< không gian tĩnh mịch tại nơi nguy nga, vững trãi trong đình

b. Phân tích từng mặt tương phản

- Cảnh người dân đi hộ đê: lo lắng, nhốn nháo, căng thẳng

+ Người dân bì bõm dưới bùn lầy, ướt như chuột lột, ai ai cũng mệt lử

+ Mưa tầm tã trút xuống, nước sông cuồn cuộn bốc lên

=> Đó là tình trạng nguy cấp, khổ cực tay không chống trọi với lũ để giữ đê của dân tình

- Cảnh quan lại: nhàn hạ, thản nhiên, vô tâm

+ Quan lại ngồi nơi cao ráo, vững chãi, quây đánh tổ tôm

+ Cảnh trong đình nhàn nhã, đường bệ, nguy nga

+ Kẻ hầu người hạ rộn ràng

=> Đó là những lũ quan tham vô lại, tắc trách và vô lương tâm.

c. Hình ảnh tên quan đi hộ đê

- Hiện lên với những đồ dùng xa hoa: ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà

- Cung cách ngồi: Quan ngồi chơi nhàn nhã, có kẻ hầu người hạ túc trực, được ăn cao lương mĩ vị.

- Quan đỏ mặt, tía tai đòi cách chức, đuổi cổ người dân báo đê vỡ

=> Đó là sự bỉ ổi, đê tiện của một tham quan, không mảy may quan tâm đếm thảm trạng của dân tình.

d. Dụng ý của tác giả nên lên phản cảnh này

- Xót xa cho thảm cảnh của những người dân lam lũ, chân lấm tay bùn đang ra sức chống chọi với tình trạng nguy kịch, mưa lũ. THương thay những cảnh dân nghèo khó nhấn chìm trong lũ chết không chỗ chôn, sống không chỗ ở.

- Lên án gay gắt cảnh trạng bọn tham quan, tắc trách, vô tâm, chỉ lo nghĩ đến cuộc sống nhàn hạ cùng những thứ vui xa hoa của bản thân, bỏ mặc nhân dân trong tình trạng cấp bách, nguy kịch

Câu 3

Tác giả kết hợp khéo léo phep tương phản và phép tăng cấp để làm rõ sự kiện như sau

a. Miêu tả cấp độ mưa, mức độ nước sông tăng, và âm thanh trống

- Trời mưa tầm tã à trười vẫn mưa tầm tã trút xuống

- Nước sông Nhị Hà lên to quá à nước cứ cuồn cuộn bốc lên

- Trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau

b. Sự tăng cấp trong việc miêu tả tên quan phủ đam mê bài bạc

- Quan phụ mẫu cùng nha lại đương vui cuộc tổ tôm, Ngài mà còn chưa mở bài thì dẫu trời long đất lở, đê vỡ, dân trôi Ngài cũng thây kệ

- Các câu nói của quan phủ: này thì đê vỡ mặc đê -> nước sông dù nguy không bằng nước bài cao thấp. Mặc ! dân chẳng dân thời chớ, con bài ngon há nỡ bỏ hoài ru. Một nước bài cao bằng mấy mươi đê lở, ruộng ngập

- Khi có người báo đê sắp vỡ rổi -> Quan nói mặc kệ -> Có người dân chạy vào bẩm đê vỡ rồi -> Quan đỏ mặt tía tai quay ra quát -> quay ra thản nhiên đánh bài.

c. Sự kết hợp của nghệ thuật tăng cấp đã tố cáo, phê phán sự thờ ơ, tắc trách của quan hộ đê. Trong lúc dân tình cần có sự can thiệp của quan lại để giúp sức giữ đê, thì ngược lại quan phủ lại đang khoanh tay, an nhàn đánh bài, Đối với tên quan phủ lòng lang dạ thú đó, những ván bài, những nước bài cao hơn mấy mươi đê vỡ, ruộng ngập, cao hơn hàng trăm sinh mạng con dân chân lấm, tay bùn. Nghệ thuật tương phản càng làm cho cảnh tình đối lập của dân và quan càng trở nên sâu sắc. Từ đó tác giả vẽ ra 2 thảm kịch trước mắt người đọc và càng thương xót tình cảnh dân tình lam lũ bao nhiêu thì càng cay ghét và đáng lên án lũ tham quan bấy nhiêu.

Câu 4 

Giá trị hiện thực của tác phẩm

- Tác giả đã vạch trần bộ mặt của những tên tham quan một cách rõ rệt, đó là những kẻ chỉ biết sống trong xa hoa, trụy lạc. Phê phán thái độ tắc trách cũng như lòng vô nhân đạo của những kẻ cầm quyền trong xã hội

Giá trị nhân đạo của tác phẩm

- Bẳng ngòi bút nhân đạo sâu sắc, tác giả đã vẽ lên những chân dung con người lam, lũ vất vả trong tình trạng nguy kịch, từ đó thương xót và cảm thông với cuộc sống, vất vả, thảm cảnh của hàng trăm con dân nghèo, khốn khổ

Giá trị nghê thuật

- Sử dụng và kết hợp thành công biện pháp tương phản đối lạp và phép nghệ thuật tăng cấp làm nổi bật lên giá trị nội dung và giá trị nhân đạo của tác phẩm.


Luyện tập

Bài 1

Hình thức ngôn ngữ

Không

Ngôn ngữ tự sự

X

Ngôn ngữ miêu tả

X

Ngôn ngữ biểu cảm

X

Ngôn ngữ người kể chuyện

X

Ngôn ngữ nhân vật

X

Ngôn ngữ độc thoại nội tâm

X

Ngôn ngữ đối thoại

X

Bài 2

Nhận xét về ngôn ngữ đối thoại và tính cách của nhân vật quan phủ

- Nói chuyện một độc quyền, hách dịnh,và thể hiện một tên quan lại rất có quyền hành

- Những từ ngữ như : mặc kệ, kệ thây,… thể hiện sự vô tâm của một tên quan phủ đối với con dân

=> Giữa tính cách và ngôn ngữ có mối quan hệ chặt chễ với nhau, qua ngôn ngữ, người đọc có thể suy đoán được về tính cách con người tên quan phủ.

Nhận xét – ý nghĩa

Tác phẩm “sống chết mặc bay” là một thành công của tác giả khi xây dựng hai tình cảnh đối lập của quan lại và người dân. Qua đó, lên án tố cáo bộ mặt tham quan, vô tâm tác trách của tên quan tri phù cũng như thể hiện thái độ đồng cmar và thương xót với những số phận người dân nhỏ bé, lam lũ trong tình trạng chống trọ với thiên nhiên khắc nghiệt.

Các bài viết liên quan khác:

icon-date
Xuất bản : 04/02/2021 - Cập nhật : 05/02/2021

Tham khảo các bài học khác