Yếu tố biện chứng trong câu nói nổi tiếng của hê ra clit: Không ai tắm hai lần trên cùng một dòng sông. (Nguồn gốc, ý nghĩa)

Đề bài: Yếu tố biện chứng trong câu nói nổi tiếng của hê ra clit: “Không ai tắm hai lần trên cùng một dòng sông.”

Trả lời:

Yếu tố biện chứng: Sông là dòng chảy, nó không ngừng vận động, không bao giờ đứng lại.

=> các sự vật, hiện tượng luôn vận động và phát triển không ngừng

Nguồn gốc

“Không ai tắm hai lần trên một dòng sông” là câu nói của triết gia Hy Lạp cổ đại Heraclitus với hàm ý rằng vạn vật trên thế giới luôn luôn vận động và không ngừng thay đổi, không có thứ gì tồn tại lâu hơn một khoảnh khắc.

Tư tưởng này có vẻ dễ hiểu. Giả sử, ở lần tắm thứ nhất, có một đám bèo lục bình nổi trên mặt nước ở vị trí A, thì đến lần tắm thứ 2, đám bèo đó có thể trôi đến vị trí B. Đó là chưa kể đến khả năng, giữa hai lần tắm, bờ sông có thể bị sạc lở hoặc bồi đắp thêm do tác động của nước. Và hàm ý của Heraclitus là, dòng sông ở lần tắm thứ nhất và dòng sông ở lần tắm thứ hai là hai dòng sông khác nhau !

Ý nghĩa câu nói

Heraclitus cho rằng việc mà mọi thứ thay đổi chính là một phần tất yếu trong cách vận hành của vũ trụ, vậy “tắm hai lần trên cùng một dòng sông” là không thể vì dòng sông luôn di chuyển, biến đổi. Bình thường mà nói, cứ nhìn vào con sông thì ta đâu thấy nó có gì khác nhưng sự thật rằng nó không phải là những dòng chảy ban đầu nữa. Hãy không màn đến những vật như là đáy sông, cành cây, cá; đối với những thời điểm khác nhau thì dòng sông cũng thay đổi. Có thể dòng chảy đến từ cùng một nguồn; vị có thể giống nhau; nhiệt độ tương đồng, nhìn giống nhau, nhưng chính dòng sông ấy không còn là thứ mà ta đã từng chạm vào. Dòng nước luôn di chuyển nên con sông không còn là nó như ban đầu, mỗi lúc mỗi khác.

Mọi thứ đều có thể được nhìn nhận như vậy: con người ở mỗi cá nhân, cộng đồng, xã hội, quốc gia, hành tinh hay cả vũ trụ. Kể cả sự thay đổi, luân chuyển có chậm hay bé đến mức ta không thế nhìn thấy hay cảm nhận – nhưng những sự biến chuyển đó vẫn luôn luôn tồn tại xung quanh chúng ta.