Phân tích Ngõ Tràng An của Vân Long

Tổng hợp nội dung bài mẫu Phân tích Ngõ Tràng An của Vân Long ngắn gọn, hay nhất, giúp các bạn học tốt môn Ngữ văn. 

Dàn ý Phân tích Ngõ Tràng An của Vân Long 

* Mở bài: Giới thiệu về Vân Long và bài thơ Ngõ Tràng An

* Thân bài:

- Hình ảnh người con đi dọc thôn quê yêu dấu để tìm lại hình bóng thời ấu thơ

- Kí ức tuổi thơ hiện về qua những bóng dáng quen thuộc (con ngõ, nắng vàng)

- Những cảnh vật gắn với “tôi” thời nhỏ dại hiện lên trong hiện thực không có gì thay đổi

- Nhân vật “tôi” trong quá khứ hiện lên với những nét tính cách nghịch ngợm

- Sự thay đổi tất yếu của quê hương

- Sự tự hào và mến thương của tác giả đối với quê hương của mình

* Kết bài: Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Ngõ Tràng An; khẳng dịnh lại tài năng của Vân Long. 

Phân tích Ngõ Tràng An của Vân Long

Trong kho tàng văn chương Việt Nam, chùm các bài thơ về quê hương luôn được đánh giá cao vì khả năng chạm vào long thấu cảm và trái tim thổn thức của người đọc. Ai trong chúng ta cũng có một tuổi thơ đáng nhớ, một tuổi thơ rong ruổi trên những con đường quê hương, được bao bọc, nuôi dưỡng trong tình yêu của gia đình, làng xóm. Tác giả Vân Long cũng như vậy. Lấy kí ức tuổi thơ làm dữ liệu, tác giả Vân Long đã phác họa nên tuổi thơ của đa phần chúng ta. Từng dòng thơ trong bài “Ngõ Tràng An” nhưng từng bước chân gợi nhắc quá khứ tươi đẹp của mỗi người chúng ta. Bài thơ được trích trong tập thơ “ Thơ với tuổi thơ”, xuất bản 2003.
Xuyên suốt tác phẩm, ta thấy hình dáng của người con quê hương rảo bước để tìm lại những hình bóng của thời thơ ấu. 

“Tôi thả bước lơ ngơ
Trưa vàng ngõ cũ
In một bước tình cờ
Lên dấu chân ngày nhỏ”

Ánh nắng vàng như ôm ấp lấy tâm hồn người con của quê hương, trải dài những tia nắng ấm lên những kí ức ngày nhỏ. Vẫn chiếc ngõ nhỏ ngày ấy, nơi in dấu chân đầu tiên của mình, học nói những tiếng đầu tiên, học bước những bước đi đầu đời. Tất cả vẫn như vẹn nguyên ở đó, như lời gợi nhớ về một thời tuổi thơ nhỏ dại được sống trong tình yêu thương vô ngần của gia đình, của làng quê thương mến. Tôi thấy văng vẳng đâu đây câu hát “Dấu chân đầu tiên” của một ca sĩ trẻ:

“Thời gian trôi vạn vật đổi từng khoảnh khắc vui buồn trên đời
Có một điều mãi không di dời là tình thân trong tim tôi
Vượt trùng khơi dù muôn lối nhà là nơi tình yêu bất biến
Bàn chân đi đến khắp mọi miền
Nhà là nơi in dấu chân ta đầu tiên”

Dù cho có đi muôn trùng, dù con có lớn, có dang cánh bay cao tới nhiều miền đất mới. Nhưng nhà luôn là nơi con người ta hướng về, cho ta động lực cố gắng, cho ta nơi để về sau mỗi lần vấp ngã. Những trải nghiệm, những song gió ngoài kia đểu gác lại bên ngưỡng cửa nhỏ. Về với ba mẹ - là về với bình yên.
Những kí ức xưa cũ dội về dồn dập trong lòng tác giả khi ông nhìn thấy những địa điểm đã gắn bó với mình thời nhỏ dại:

“Chùa – vẫn ngôi chùa cổ
Khói nhang xưa
Tôi lại gặp tôi
Luồn cột đèn đầu ngõ
Năm mươi năm
Cô bạn nhỏ chưa khô giọt lên
Giận tôi vì một trái bàng!”

Hình ảnh nhân vật “tôi” ngày nhỏ hiện lên với những nét tính cách nghịch ngợm, vô tư. “Tôi” chọc ghẹo cô bạn đầu ngõ, “luồn cột đèn đầu ngõ”, thả tàu bay giấy. Những hình ảnh gợi nhớ này tạo nên hai khung cảnh đối lập: xưa và nay; hình ảnh tôi trong quá khứ - hình ảnh tôi bây giờ. Sợi dây kết nối hiện tại và quá khứ được hiện lên một cách chân thực, và nó vẫn đang tồn tại đâu đó nhưng nhân chứng bất biến của thời gian. Đồng thời, ta cũng nhận thấy được sự tiếc nuối quá khứ của tác giả. 
Nếu đoạn thơ trên cho ta nhận thấy sự thay đổi trong tâm lí và tính cách nhân vật “tôi”: từ một cậu bé nghịch ngợm, hiếu kì trở thành một người trưởng thành luôn có sự hoài niệm về quá khứ, trầm tư,… Thì quê hương cũng cho ta thấy những sự thay đổi dĩ nhiên của một quê hương đang trên đà đổi mới:

Thêm dãy nhà hai tầng
Ngõ đất thành ngõ gạch
Ngôi chùa càng chìm sâu
Bóng mít bóng cau
Chìm sâu thời thơ bé
Hoa đại đầu thế kỉ
Rụng vào tôi – bây – giờ

Cũng như bao miền quê khác trên đất nước Việt Nam, làng quê của “tôi” cũng đã khoác lên trên mình những diện mạo mới. Diện mạo ấy phủ lên trên những kí ức tuổi thơ ngọt ngào của tác giả. Nhưng, những kí ức ấy như chồi non mạnh mẽ, không thể bị vùi lấp. Nó chỉ nằm yên tại một góc kí ức, mỗi khi có dịp là những kí ức ấy lại trỗi dậy mạnh mẽ. Khoác lên trên mình chiếc áo mới của sự nghiệp “hiện đại hóa đất nước”, những dãy nhà cũ đã trở thành các dãy nhà hai tầng, ngõ đất thành ngõ gạch. Những dấu ấn tuổi thơ dần biến mất trong kí ức những đứa bé ngày nay: Bóng mít, bóng cau, ngôi chùa – chìm sâu vào kí ức “tôi” ngày nhỏ. 

Bên cạnh hình ảnh vạn vật đổi thay do lẽ tất yếu của thời đại, vẫn còn đây hình ảnh hoa đại nhẹ nhàng an ủi tâm hồn người con xa xứ. Màu hoa nhẹ nhàng, hương thơm thoảng qua như bàn tay đất mẹ an ủi những nỗi bất an trong tâm hồn tác giả. Thời gian vẫn vậy, cảnh vật vẫn ở đó, chỉ có con người đã già đi. Sự đối lập giữa hình ảnh quá khứ - hiện tại, ngõ ngày trước – ngõ bây giờ thể hiện sự soi chiếu, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, cũng là sự tiếc nuối, nhớ nhung những ngày thơ ấu của tác giả.

Cũng giống bao nhà thơ khác, khi nhớ về quê hương sẽ nhớ ngay tới “cây đa, bến nước- sân đình”, chiếc ngõ nhỏ, hoa cỏ quê hương, Vân Long đã cho độc giả xem lại những thước phim quay chậm về tuổi thơ êm đềm của mình qua những hình ảnh than thuộc ấy: ngôi chùa – ngõ nhỏ - hoa đại. Những cảnh vật ấy chìm sâu vào hổi ức và là nền tảng tạo nên “tôi” của hiện tại -  một “tôi” biết sống, cố gắng và trách nhiệm với thời đại, lấy kí ức tuổi thơ làm điểm tựa để vươn lên. Qua đây, ta cũng thấy phần nào sự trân quý và yêu mến quê hương của tác giả. 
Xem hết bức tranh tác giả vẽ quê hương của nhiều thập kỉ trước, những câu hát ngày thơ bé của mẹ lại vang vọng trong kí ức tôi:

“Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều”

Quê hương luôn là biểu tượng của sự trường tồn, của tình yêu, của gia đình, của những kí ức tuổi thơ đáng trân quý. Chúng ta đi hết cả đời người để rồi nhìn lại quê hương dưới lăng kính trưởng thành, để ta thấy dù có lớn lên, có đi xa tới đâu thì quê hương vẫn luôn dang rộng vòng tay đón những người con trở về. Nơi đó luôn chứa đựng những kí ức đẹp, những kỉ niệm tuổi thơ, đó là nơi có bố, có mẹ, có gia đình thương mến. “Ngõ Tràng An” của Vân Long đã một lần nữa cho chúng ta quay về thời nhỏ dại, để mỗi người chúng ta biết trân trọng quá khứ, biết tự hào, biết thấu cảm và đặc biệt để biết rằng vẫn luôn có một nơi an ủi tâm hồn mỗi khi áp lực cuộc sống cuốn ta đi.