Nổ bụi là gì? Các yếu tố hình thành nổ bụi

Câu trả lời đúng nhất: Nổ bụi là sự đốt cháy nhanh chóng các hạt mịn lơ lửng trong không khí, thường xuyên nhưng không phải lúc nào cũng ở một vị trí kín. Để một vụ nổ bụi có thể xảy ra, chúng cần đến 3 điều kiện xuất hiện đồng thời đó là: Sự tích tụ đủ lớn của bụi dễ cháy, môi trường có đủ oxy và có nguồn sản sinh lửa đủ mạnh. Khi cả ba điều kiện kết hợp, sẽ xảy ra cháy và sau đó là nổ nếu quá trình cháy diễn ra trong môi trường kín như trong phòng, toà nhà. Các vụ nổ bụi có thể xảy ra khi bất kỳ vật liệu dễ cháy phân tán nào có mặt ở nồng độ đủ cao trong khí quyển hoặc môi trường khí oxy hóa khác như oxy.

Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết hơn về Nổ bụi là gì? và Các yếu tố hình thành nổ bụi nhé!

1. Nổ bụi là gì?

Nổi bụi là quá trình bốc cháy nhanh của các hạt bụi mịn phân tán trong không khí bên trong một không gian hạn chế tạo ra sóng xung kích. Nổ bụi có thể gây ra thảm họa, gây thương vong cho nhiều người và có thể sụp đổ toàn bộ công trình.

2. Bụi cháy nổ là gì?

Về cơ bản, bụi dễ cháy nổ là bất kì một chất liệu nhỏ, mịn nào mà có khả năng bắt cháy và nổ khi được trộn lẫn với không khí. Bụi dễ cháy nổ có thể từ:

Hầu hết các chất hữu cơ khô (như đường, bột mì, ngũ cốc, gỗ...)

Rất nhiều loại kim loại

Một số chất vô cơ phi kim

Một số trong các chất này “bình thường” không bắt cháy, nhưng nó có thể cháy hoặc nổ nếu nó ở dạng bụi với kích thước đủ nhỏ và với một mật độ thích hợp. 

Vì thế bất kì công việc nào sinh ra bụi cần được đánh giá xem có rủi ro về việc bụi sinh ra có thể bắt cháy không. Bụi có thể tích tụ trên dầm, kèo, trên mái, trần treo, các ống dẫn và các thiết bị khác. Khi bụi này bị khuếch tán lên và kèm một số điều kiện xác định, có thể tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các vụ nổ nghiêm trọng. Chỉ cần một lượng nhỏ bụi cũng có thể tạo ra những thiệt hại nghiêm trọng.

3. Các yếu tố hình thành nổ bụi

Nổ bụi gây ra nếu tồn tại cùng lúc cả 5 yếu tố: nguồn oxy, nguồn nhiệt, nhiên liệu (bụi có thể cháy được), nồng độ bụi mịn để đạt được vụ nổ và không gian đủ kín. Nếu thiếu một trong 5 yếu tố trên sẽ không hình thành vụ nổ bụi.

Vụ nổ ban đầu trong thiết bị công nghệ hoặc ở tại khu vực mà bụi tích tụ hoặc phá hủy các thiết bị có chứa bụi (như đường ống dẫn, bình hoặc thiết bị gom bụi) có thể khiến cho bụi được giải phóng và phát tán trong không khí. Hậu quả là, nếu như đám mây bụi được đánh lửa sẽ gây ra một hoặc nhiều vụ nổ thứ cấp. Các vụ nổ thứ cấp có thể phá hủy nhiều hơn so với vụ nổ sơ cấp ban đầu do sự gia tăng về lượng và nồng độ của bụi. Nhiều vụ tử nạn trong các sự cố trước đây cũng như các thiệt hại khác chủ yếu đến từ các vụ nổ thứ cấp.

4. Vụ nổ bụi

Các vụ nổ bụi được hình thành khi nồng độ cao các hạt bụi dễ cháy bắt lửa nhanh chóng bên trong một không gian kín

Những hạt mịn này có thể bắt lửa khi tiếp xúc với tia lửa điện, than hồng kim loại, tàn thuốc hoặc nguồn đánh lửa khác

Quá trình cháy do bụi này sẽ nhanh chống lan rộng và tạo ra một áp suất không khí cao

Khi đó nó sẽ bùng nổ ra khỏi không gian kín của nó, nó có thể sẽ phát tán hoặc khuấy động bụi dễ cháy ở những nơi khác trong cơ sở

Bụi kết hợp với oxy, khiến vụ nổ lớn hơn và có khả năng gây ra vụ nổ bụi lần thứ hai – hoặc thậm chí vài vụ

Có thể xảy ra cháy bên trong các máy móc hoặc thùng chứa khác, do sóng áp suất và ngọn lửa truyền qua hệ thống ống dẫn

Tại thời điểm này, nguy cơ gây hại đến tính mạng con người và phá hủy thiết bị hoặc thậm chí toàn bộ tòa nhà là rất lớn

Các vụ cháy nổ nghiêm trọng

Một số nghiên cứu chi tiết đã được thực hiện ở các nước phát triển. Những báo cáo về cháy nổ do bụi công nghiệp ở Hoa Kì từ năm 1956-1990 bao gồm các thông tin chi tiết về 75 vụ nổ nghiêm trọng nhất trong số 1125 báo cáo được ghi lại. Điển hình là vụ cháy nổ do bụi công nghiệp được xác định tại một xưởng đúc ở Massachusetts vào tháng 2 năm 1999 (làm 3 người chết, 9 người bị thương nặng). Sau đó là vụ cháy nổ ở công viên nước tại Đài Loan (làm hơn 500 người bị thương). Gần đây nhất là vụ cháy lớn ngày 28/8 tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông ở phố Hạ Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội.

Các ngành công nghiệp dễ xảy ra cháy nổ bởi bụi công nghiệp thường thấy là:

Xưởng chế biến gỗ, nhà xưởng chà nhám, xưởng mộc

Xưởng ép mùn cưa, đánh bóng

Nhà máy sản xuất kim loại, bụi khói hàn…

Sản xuất và lưu trữ kim loại như Al và Mg

Nhà máy hóa chất

Nhà máy nhựa

Sản xuất tinh bột hoặc kẹo

Nhà máy đường, ca cao

Sản xuất thuốc

Kệ, ngóc ngách, thùng, bên trong thiết bị và trên trần giả trong tất cả các cơ sở sản xuất

5. Các biện pháp phòng ngừa và hạn chế nổ bụi

Để xác định các yếu tố gây ra nổ bụi, Cơ quan quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp (OSHA) đã khuyến nghị đánh giá các mối nguy liên quan:

Tất cả vật liệu được xử lý

Tất cả quá trình vận hành bao gồm cả việc tạo các sản phẩm phụ

Tất cả không gian (bao gồm cả những chỗ khuất); và

Tất cả các nguồn sinh lửa

Để kiểm soát bụi, các khuyến nghị liên quan gồm:

Thực hiện kiểm tra các loại bụi nguy hiểm, vệ sinh công nghiệp và có chương trình kiểm soát bụi

Sử dụng hệ thống thu và lọc bụi phù hợp

Giảm thiểu phát tán bụi và thiết bị công nghệ hoặc từ hệ thống xả khí

Sử dụng các bề mặt hạn chế tích tụ bụi và dễ làm sạch

Có lối vào các khu vực khuất để kiểm tra

Đều đặn kiểm tra bụi ở các khu vực hở và khuất

Nếu có nguồn đánh lửa, sử dụng biện pháp làm sạch không làm phát sinh đám mây bụi;

Sử dụng thiết bị hút bụi chân không cho việc thu bụi; và

Các van xả áp đặt xa những nơi có bụi đọng lại

Công tác kiểm soát nguồn đánh lửa

Sử dụng thiết bị điện và cách đi dây phù hợp

Kiểm soát tĩnh điện, bao gồm cả công tác nối đất thiết bị

Kiểm soát việc hút thuốc, ngọn lửa trần và tia lửa;

Kiểm soát nguồn đánh lửa cơ khí và ma sát;

Sử dụng thiết bị tách để loại các vật liệu ngoại lai có thể gây ra đánh lửa bụi

Ngăn cách bề mặt nóng với bụi

Ngăn cách hệ thống gia nhiệt với bụi

Sử dụng công cụ đúng cách

Có Chương trình bảo trì thiết bị định kỳ

Công tác giảm thiểu thiệt hại và thương vong:

Cách ly các mối nguy (tạo khoảng cách)

Kiểm soát mối nguy (với các biện pháp ngăn ngừa giảm thiểu)

Cô lập/Xả áp

Van xả áp cho các thiết bị

Xả áp cách xa nơi làm việc

Các hệ thống chữa cháy đặc thù

Các hệ thống chống nổ

----------------------------------

Qua bài viết trên, Top lời giải đã cung cấp đầy đủ thông tin về Nổ bụi là gì? Các yếu tố hình thành nổ bụi. Hi vọng các bạn đã có những kiến thức bổ ích, chúc các bạn học tập tốt.