Tổng hợp Lý thuyết Địa lí 12 Bài 1 Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ chi tiết và Ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên, kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng nước ta.
1. Vị trí địa lí
- Việt Nam nằm trên bán đảo Đông Dương.
- Gần trung tâm của khu vực Đông Nam Á.
- Nằm hoàn toàn trong vòng đai nóng nội chí tuyến bán cầu Bắc, thuộc khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa châu Á.
- Liền kề 2 vành đai sinh khoáng là Thái Bình Dương và Địa Trung Hải.
- Trên đường di cư của các loài sinh vật.
- Nằm trên ngã tư đường hàng hải và hàng không quốc tế, trong khu vực kinh tế phát triển năng động bậc nhất thế giới.
- Tiếp giáp: Trên đất liền: Trung Quốc, Lào, Cam-pu-chia; chung Biển Đông với nhiều quốc gia.
- Tọa độ địa lí:
+ Tọa độ địa lí trên đất liền:
Cực Bắc: 23°23′ B (tỉnh Hà Giang)
Cực Nam: 08°34′ B (tỉnh Cà Mau)
Cực Tây: 102°09' Đ (tỉnh Điện Biên)
Cực Đông: 109°28' Đ (tỉnh Khánh Hòa)
+ Trên vùng biển kéo dài tới khoảng 6°50′B và từ 101°Đ đến 117°20'D.
- Kinh tuyến 105° Đ chạy qua đại bộ phận lãnh thổ nước ta nằm trong múi giờ số 7.
2. Phạm vi lãnh thổ
Lãnh thổ nước ta là một khối thống nhất và toàn vẹn, gồm 3 bộ phận:
a. Vùng đất:
- Tổng diện tích: 331 nghìn km² (Niên giám thống kê 2021).
- Gồm toàn bộ phần đất liền và phần đất nổi của hàng nghìn hòn đảo trên Biển Đông Nước ta chung đường biên giới trên đất liền với ba quốc gia: Trung Quốc, Lào, Cam-pu-chia.
b. Vùng biển:
- Vùng biển thuộc chủ quyền của VN trên Biển Đông khoảng hơn 1 triệu km². Giáp vùng biển các nước Trung Quốc, Philippin, Malaixia, Campuchia, Brunây, Inđônêxia, Xingapo, Thái Lan.
- Bao gồm 5 bộ phận:
+ Nội thủy: vùng nước tiếp giáp với bờ biển, ở phía trong đường cơ sở và là bộ phận lãnh thổ nước ta.
+ Lãnh hải: vùng biển có chiều rộng 12 hải lí tính từ đường cơ sở ra phía biển.
Ranh giới ngoài của lãnh hải là biên giới quốc gia trên biển của Việt Nam.
+ Vùng tiếp giáp lãnh hải: vùng biển tiếp liền và nằm ngoài lãnh hải. rộng 12 hải lí tính từ ranh giới ngoài của lãnh hải.
+ Vùng đặc quyền kinh tế: vùng biển tiếp liền và nằm ngoài lãnh hài Việt Nam. rộng 200 hải lí tính từ đường cơ sở,
+ Thềm lục địa: vùng đáy biển và lòng đất dưới đáy biển, tiếp liền và nằm ngoài lãnh hải Việt Nam,...
c. Vùng trời: Là khoảng không gian bao trùm lên lãnh thổ nước ta, trên đất liền được xác định bằng đường biên giới, trên biển là ranh giới phía ngoài của lãnh hải và không gian của các đảo.
1. Ảnh hưởng đến tự nhiên
Đặc điểm |
Ảnh hưởng |
---|---|
Vị trí nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc, trong khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của gió Mậu dịch và gió mùa châu Á |
- Thiên nhiên vùng nhiệt đới ẩm gió mùa - Khí hậu chịu ảnh hưởng của gió mùa - Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa phát triển trên đất feralit là cảnh quan tiêu biểu. |
Phần đất liền hẹp ngang, năm kề Biển Đông |
- Có nguồn ẩm dồi dào. - Thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển. - Các hệ sinh thái rừng thường xanh chiếm ưu thế. |
Vị trí liền kề các vành đai sinh khoáng | Tài nguyên khoáng sản khá phong phú, đa dạng. |
Trên đường di lưu, di cư của nhiều loài sinh vật | Thành phần loài sinh vật nước ta rất phong phú (nguồn gốc từ Hoa Nam (Trung Quốc) xuống, Ấn Độ - Mi-an-ma sang, Ma-lai-xi-a - In-đô-nê-xi-a lên và luồng di cư hàng năm của các loài sinh vật từ những vùng khác) |
Vị trí và đặc điểm lãnh thổ |
- Thiên nhiên có sự phân hóa đa dạng. - Hình thành các miền địa lí tự nhiên khác nhau. |
Nằm trong vùng có nhiều thiên tai | Thiên tai nhiệt đới: bão, áp thấp nhiệt đới, lũ, ngập lụt, hạn hán |
2. Ảnh hưởng đến kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng
Lĩnh vực | Đặc điểm | Ảnh hưởng |
---|---|---|
Kinh tế | Vị trí gần trung tâm Đông Nam Á, năm trong khu vực có kinh tế phát triển năng động bậc nhất thế giới, án ngữ các tuyến hàng hải, hàng không huyết mạch |
- Điều kiện hội nhập, giao lưu thuận lợi với các nước trong khu vực và trên thế giới. - Thúc đẩy mở cửa và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. |
Văn hóa | Nằm trong khu vực Đông Nam Á có nhiều nét tương đồng về tự nhiên, lịch sử, văn hóa - xã hội và mối giao lưu lâu đời | Thuận lợi cho nước ta chung sống hòa bình, hợp tác hữu nghị và cùng phát triển với các nước trong khu vực. |
An ninh - quốc phòng | Vị trí đặc biệt quan trọng ở khu vực Đông Nam Á, chung biển Đông với nhiều quốc gia. |
- Đông Nam Á là khu vực kinh tế rất năng động và nhạy cảm với những biến động chính trị trên thế giới. - Biển Đông đối với nước ta là một hướng chiến lược quan trọng trong công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế và bảo vệ đất nước. |