Câu 3 trang 67 SBT Sinh học 11: Khi cầu thủ thi đấu, những trường hợp va chạm dẫn đến chấn thương không chảy máu, không gãy xương có thể dùng bình xịt gây tê để giảm đau tại chỗ.

Ôn tập Chương 2

Câu 3 trang 67 SBT Sinh học 11: Khi cầu thủ thi đấu, những trường hợp va chạm dẫn đến chấn thương không chảy máu, không gãy xương có thể dùng bình xịt gây tê để giảm đau tại chỗ. Sau khi xịt vài phút, cầu thủ sẽ cảm thấy hết đau. Hãy tìm hiểu và giải thích cơ chế của hiện tượng này.

Lời giải ngắn nhất

Thành phần của bình xịt thường là CO2 lạnh và ethyl chloride có tác dụng ức chế cơn đau tạm thời. Ethyl chloride có nhiệt độ sôi chỉ hơn 12 °C, khi xịt lên da (khoảng 37 °C), chất này sẽ sôi và bốc hơi, kéo theo nhiệt mạnh, khiến da bị tê cứng và đông lạnh cục bộ. Từ đó, dây thần kinh không truyền được cảm giác đau lên não bộ. Khí CO2 lạnh có chức năng gây tê, giảm đau, làm mát vết thương. Nguyên lí hoạt động của bình xịt tương tự khi ta cầm cục đá lạnh trên tay, dây thần kinh cảm giác bị tê và không truyền được cơn đau.

Lời giải chi tiết

Cơ chế hoạt động của bình xịt gây tê làm giảm đau như sau: Khi bình xịt phun ra, CO2 lạnh và ethyl chloride sẽ tiếp xúc với da, gây ra cảm giác lạnh mạnh và tê cứng vùng da đó. Cảm giác lạnh và tê cứng này làm giảm sự nhạy cảm của các dây thần kinh địa phương và ngăn chặn truyền tín hiệu đau lên não. Tác động lạnh từ CO2 và ethyl chloride cũng có thể làm giảm sưng tại vùng chấn thương bằng cách làm co lại các mạch máu và giảm sự tụt máu vào vùng chấn thương. Sau khi sử dụng bình xịt gây tê, cầu thủ cảm thấy giảm đau do tác động tê cứng và lạnh, đồng thời vùng chấn thương cũng giảm sưng, giảm áp lực và đau từ việc sưng phồng.