Khái niệm cơ cấu xã hội giai cấp. Xu hướng biến đổi của cơ cấu xã hội giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH

Câu hỏi: Khái niệm cơ cấu xã hội giai cấp. Xu hướng biến đổi của cơ cấu xã hội giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH.

Trả lời:

1. Khái niệm cơ cấu xã hội giai cấp

- Cơ cấu xã hội là tất cả những cộng động người và toàn bộ các quan hệ xã hội do sự tác động lẫn nhau của các cộng đồng ấy tạo nên. Bao gồm cơ cấu xã hội- giai cấp, cơ cấu xã hội- dân số, cơ cấu xã hội- dân cư, cơ cấu xã hội- nghề nghiệp, cơ cấu XH- dân tộc, cơ cấu XH- tôn giáo… dưới góc độ môn học, chỉ tập trung đề cập cơ cấu XH- giai cấp

- Cơ cấu XH- giai cấp là một cơ cấu bao gồm các giai cấp, các tầng lớp XH và những mối quan hệ của chúng được hình thành dựa trên một số cơ cấu K tế nhất định

Trong một xã hội có giai cấp thì cơ cấu XH- giai cấp là bộ phận cơ bản, có vị trí quan trọng quyết định nhất, chi phối các loại hình cơ cấu khác, vì những lý do sau:

+ Cơ cấu xã hội- giai cấp tồn tại nhằm bảo vệ lợi ích của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội

+ Cơ cấu XH- giai cấp quy định tính chât và bản chất của các quan hệ khác về xã hội.

+ Cơ cấu XH- giai cấp còn liên quan trực tiếp đến quyền lực chính trị

+ Cơ cấu XH- giai cấp còn là yếu tố đặc trưng cho sự khác nhau về chất giữa XH này với XH khác

+ Xuất phát từ cơ cấu XH- giai cấp mà người ta xây dựng các chính sách phát triển kinh tế- XH- văn hóa phù hợp với mỗi giai tầng

Như Lê nin nói Kết cấu Xh và chính quyền có nhiều biến đổi, nếu không hiểu những biến đổi này thì không thể tiến được 1 bước trong bất kỳ lĩnh vực hoạt động nào.

2. Xu hướng biến đổi của cơ cấu XH - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH

- Xu thế chủ yếu:

Trong thời kỳ quá độ và kể cả dưởi chủ nghĩa xã hội, mặc dù đã xóa bỏ được sự đối kháng về giai cấp, bất bình đẳng về giai cấp, mang lại sư thay đổi về chất của các giai cấp và tầng lớp nhân dân lao động so với xã hội trước đó, nhưng với nền kinh tế hgangf hóa nhiều thành phần dưới sự quản lý của nhà nước XHCN nên vẫn còn tồn tại sự khác nhau giữa giai cấp và tầng lớp xã hội về nhiều mặt. Song, sự khác nhau đó ngày càng được rút ngắn, sự xích lại gần nhau ngày càng được gia tăng cùng với sự phát triển KT- XH của đất nước. Xu hướng xích lại gần nhay được thể hiện ở 4 điểm sau đây:

+ Sự xích lại gần nhay từng bước giữa các giai cấp, tầng lớp về mối quan hệ với tư liệu sản xuất. Xu hướng này thể hiện thông qua việc dần dần hoàn thiện quan hệ sản xuất XHCN từ thấp đến cao. Với chủ trương phát triển nhiều thành phần kinh tế, đa dạng hóa chế độ sở hữu… tạo điều kiện chó các thành phần xã hội tồn tại bên cạnh nhau, xích lại gần nhau, đan xen lẫn nhau để cùng phát triển

+ Sự xích lại gần nhau về tính chất lao động giữa các giai cấp, tầng lớp, xư hướng này thể hiện thông qua việc phát triển cuộc CM về khoa học và công nghệ, áp dụng những thành tuuw mới vào quá trình phát triển lực lượng sản xuất, rút ngắn khoảng cách của sự khác biệt giữa các lực lượng xã hội trong quá trình lao động

+ Xích lại gần nhau về mối quan hệ phân phối tư liệu tiêu dùng  giữa các giai cấp và tầng lớp. Xu hướng này diễn ra chủ yếu liên quan đến việc thực hiện ngày càng hoàn thiện nguyên tắc phân phối theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế,

+ Sự xích lại gần nhau về tiến bộ về đời sống tính thần giữa các giai cấp. Xu hướng này thể hiện trực tiếp thông qua cách mạng XHCN trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa làm cho các giai cấp xích lại gần nhau.

- Tính quy luật của sự biến đổi cơ cấu XH- giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH:

Sự biến đổi của cơ cấu XH- giai cấp gắn liền và được quy định bởi biến đọng cơ cấu kinh tế, thành phần kinh tế, cơ cấu hành chính kinh tế- XH. Sự tồn tại của nhiều thành phần kinh tế tất yếu dẫn đến cơ cấu XH giai cấp đa dạng và phức tạp. Trong thời kỳ này \, có những giai cấp, tầng lớp của cơ cấu xã hội giai cấp mới và một bộ phận của giai cấp, tầng lớp bóc lột. Quá trình biến đổi cơ cấu XH giai cấp cũ sang cơ cấu xã hội giai cấp mới là 1 quá trình liên tục,m đa đạng , phức tạp và mạnh mẽ. Cơ cấu xã hội giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH biến động và phát triển trong mối quan hệ vừa có mâu thuẫn, vừa có mối quan hệ liên minh với nhau, tiến tới xóa bỏ hiện tượng bất bình đẳng trong XH, đưa đến sự xích lại gần nhau giữa các giai cấp và tầng lớp trong XH, đặc biệt là giữa công nhân, nông dân và trí thức.

- Xu hướng phát triển của cơ cấu XH- giai cấp ở VN trong thời kỳ quá độ: Tính đa dạng và tính thống nhất

Tính đa dạng thể hiện ở sự tồn tại nhiều giai cấp, nhiều tầng lớp xã hội: giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức, bộ phận tư sản và các tầng lớp nhân dân lao động khác. Tính đa dạng còn thể hiện ngay cả trong cơ cấu của mỗi giai tầng

Tính thống nhất thể hiện ở chổ trong cơ cấu xã hội giai cấp ấy, giai cấp công nhân, lực lượng tiêu biểu cho phương thức sản xuất giữ vai trò chư đạo trong quá trình cải biến xã hội. Đồng thời giai cấp công nhân cùng với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức tạo thành nền tảng chính trị- xã hội vững chắc,tạo nên sự thống nhất của cơ cấu XH- giai cấp trong thời kỳ quá độ.