Trình bày những đặc điểm cơ bản và xu thế vận động chủ yếu của thời đại trong điều kiện hiện nay

Câu hỏi: Trình bày những đặc điểm cơ bản và xu thế vận động chủ yếu của thời đại trong điều kiện hiện nay?

Trả lời:

1. Những đặc điểm cơ bản của thời đại ngày nay

* Đặc điểm 1: đặc điểm nổi bậc của thời đại ngày nay là cuộc đấu tranh giai cấp và dân tộc của nhân dân các nước vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội đang diễn ra trên phạm vii toàn thế giới

Cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản vẫn diễn ra quyết liệt. CNXH vẫn là đối trọng chính của CNTB. Do vậy, kể từ khi CNXH Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, giai cấp tư sản đã tìm mọi biện pháp chia rẽ, phá hoại phong trào công nhân và nhằm xóa bỏ CNXH cả trên lý luận và thực tiễn.

Nguy cơ của cuộc chiến tranh thế giới mới đã bị đẩy lùi nhưng xung đột sắc tộc, tôn giáo xảy ra gay go, quyết liệt và diễn biến phức tạp trên thế giới, cuộc chạy đua vũ trang, hoạt động can thiệp, lật đổ, khủng bố vẫn xảy ra ở nhiều nơi.

* Đặc điểm 2: Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đang gây ra những thay đổi to lớn trên thế giới.

Cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đang phát triển hết sức mạnh mẽ, với trình độ ngày càng cao, tạo ra điều kiện tăng nhanh năng lực sản xuất. Trung bình cứ 10 – 15 năm của cải nhân loại tăng gấp đôi. Từ đó tạo ra những thay đổi trong nhiều quan niệm của đời sống xã hội từ kinh tế đến chính trị, văn hóa … đồng thời còn tạo ra xu hướng toàn cầu hóa trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, dẫn đến sự phụ thuộc giữa các quốc gia ngày càng tăng, khoảng cách phân hóa giàu nghèo các giữa các nước ngày càng lớn. Hiện nay, thế giới đang bước vào nền kinh tế tri thức, và vòng đua của nhân loại trong thế kỷ 21 là vòng đua vào nền kinh tế tri thức.

* Đặc điểm 3: sự xuất hiện những vấn đề toàn cầu đòi hỏi sự hợp tác giải quyết của các quốc gia.

 Hiện nay, nhân loại đang đứng trước những vấn đề có tính toàn cầu, đó là: tình trạng bùng nổ dân số ở các nước nghèo, sự nghèo đói ở các nước chậm phát triển; tình trạng ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên đang đeo dọa cuộc sống của hàng tỉ người trên trái đất. Tình trạng buôn lậu ma túy, bệnh tật hiểm nghèo đang có xu hường gia tăng, gây hậu quả nặng nề cho nhiều quốc gia trên thế giới.

Vì vậy đòi hỏi các quốc gia trên thế giới, không phân biệt chế đội chính trị, sắc tộc, tôn giáo đều phải cùng nhau hợp lực để giải quyết có hiệu quả những vấn đề nêu trên nhằm duy trì sự tồn tại và phát triển của thế giới.

* Đặc điểm 4: Khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang là khu vực phát triển năng động, có khả năng phát triển cao, đồng thời cũng đang tiềm ẩn một số nhân tố có nguy cơ gây mất ổn định.

Khu vực  châu Á – Thái Bình Dương là nơi tài nguyên chưa bị khai thác nhiều, giá lao động rẻ tạo điều kiện cho các nước trong khu vực thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Với thế mạnh nông nghiệp nhiệt đới, giúp cho các nước mở rộng giao lưu quốc tế, tranh thủ công nghệ hiện đại. Song ở khu vực này chứa đựng những nhân tố gây mất ổn định vì khu vực này bao gồm nhiều nên văn hóa, có nhiều hệ tư tưởng, nhiều tôn giáo, nhiều nguồn vốn nước ngoài đầu tư. Do vậy, cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ra xung đột, mất ổn định.

2. Những xu thế vận động chủ yếu của thời đại ngày nay

- Thứ nhất: hòa bình, ổn định để cùng phát triển

Từ hậu quả của các cuộc chiến tranh thế giới, các quốc gia đều nhận thấy tầm quan trọng của hòa bình, ổn định để phát triển. Bởi không nước nào phát triển được trong điều kiện có chiến tranh. Do vậy, hòa bình đã trở thành nhu cầu bức xúc của các nước dân tộc trên thế giới. Có hòa bình mới có điều kiện thu hút các nguồn vốn đầu tư nước ngoài, mới huy động được sức người, sức của trong nhân dân để phát triển đất nước. Nên phần lớn các nước trên thế giới đã dành ưu tiên cho phát triển kinh tế, qua đó mà phát triển tiềm lực của mình, tạo điều kiện giữ hòa bình trong nước và trên thế giới.

- Thứ hai: gia tăng hợp tác giữa các quốc gia.

Ngày nay, trong xu hướng toàn cầu hóa, không một quốc gia nào có thể phát triển được nếu không có sự hợp tác. Do vậy, hợp tác là xu thế tất yếu trên thế giới hiện nay. Hình thức hợp tác hiện nay rất đa dạng: hợp tác song phương, hợp tác khu vực, hợp tác quốc tế. Các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc, Quỹ tiền tệ quốc tế, Tổ chức thương mại thế giới … ngày càng tham gia nhiều vào đời sống kinh tế, đời sống chính trị của các nước. Lĩnh vực hợp tác giữa các nước ngày càng đa dạng: Hợp tác kinh tế, khoa học kỹ thuật, hợp tác thương mại, hợp tác nghiên cứu chinh phục vũ trị và cả hợp tác chính trị.

- Thứ ba: các dân tộc ngày càng nâng cao ý thức độc lập, tự cường đấu tranh chống lại sự áp đặt và can thiệp của nước ngoài, bảo vệ độc lập chủ quyền và nền văn hóa dân tộc.

Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ hiện đại, của phong trào cách mạng trên thế giới, của phương tiện thông tin; các dân tộc ngày càng ý thức được những quyền lợi dân tộc cơ bản của mình như: Quyền độc lập dân tộc, quyền tự quyết chế độ chính trị, quyền lựa chọn con đường phát triển … mặt khác, các nước lớn thường ỷ lại vào thế mạnh kinh tế và quân sự của mình để chi phối, lần át, áp bức và xâm lược các nước nhỏ. Điều đó dẫn tới những cuộc đấu tranh của các dân tộc đòi hòa bình và độc lập dân tộc.

- Thứ tư: các nước xhcn, các Đảng cs và công nhân kiên trì đáu tranh vì hòa bình, tiến bộ và phát triển.

Hiện nay, các nước xhcn tuy đang gặp khó khăn lớn về kinh tế nhưng các nước xhcn, các Đảng CS và công nhân quốc tế vẫn là lực lượng đi đầu, nồng cốt trong cuộc đấu tranh chống lại những thế lực gây chiến, bảo vệ hòa bình thế giới, phấn đấu cho sự phát triển và tiến bộ của nhân loại.

- Thứ năm: các nước có chế độ chính trị khác nhau vừa hợp tác, vừa đấu tranh cùng tồn tại trong hòa bình.

Các nước xhcn có nền kinh tế phát triển thấp, có trình độ khoa học ký thuật chưa cao, do vậy cần tranh thủ khoa học công nghệ, kỹ thuật tiên tiến của các nước tư bản và kể cả nguồn vốn để phát triển sản xuất. Ngược lại, các nước tư bản thấy được tiềm năng to lớn về đầu tư sản xuất, mở rộng kinh doanh đối với các nước xhcn nên hợp tác giữa các nước xhcn và tbcn là tất yếu.

Song sự đối lập giữa lợi ích và hệ tư tưởng giữa hai chế độ xã hội ngày nay không phải vì thế mà mất đi. Cho nên giữa cnxh và cntb vừa hợp tác vừa đấu tranh là tất yếu.

Muốn thực hiện được điều đó, các Đảng CS phải có đường lối cách mạng, có chiến lược, sách lược đúng đắn, phải tìm ra nhiều hình thức đấu tranh, phải tiếp tục bổ sung, phát triển CN ML cho phù hợp với thời đại ngày nay.