Gồ ghề là từ láy hay từ ghép?

Câu trả lời chính xác nhất: Từ ghép là từ do 2 hoặc nhiều tiếng có nghĩa ghép lại tạo thành nghĩa chung.Từ láy là từ gồm 2 hay nhiều tiếng láy nhau, các tiếng láy có thể có 1 phần hay toàn bộ âm thanh được lặp lại. Vậy gồ ghề là từ láy hay từ ghép? Gồ ghề là từ láy vì các từ có 1 tiếng có nghĩa và 1 tiếng không có nghĩa có phụ âm đầu được ghi bằng những con chữ khác nhau nhưng có cùng cách đọc (c/k/q; ng/ngh; g/gh ) cũng được xếp vào nhóm từ láy.

Để giúp các bạn hiểu hơn về câu hỏi Gồ ghề là từ láy hay từ ghép? Và một số kiến thức khác liên quan tới từ láy và từ ghép, Toploigiai đã mang tới bài mở rộng kiến thức sau đây, mời các bạn cùng tham khảo.

1. Từ ghép

a. Từ ghép là gì?

Từ ghép là các từ có cấu trúc bằng phương pháp ghép 2 từ hoặc hơn hai từ lại với nhau. Các từ đó có quan hệ về nghĩa với nhau và trong từng ngữ cảnh có thể căn cứ vào quan hệ giữa các thành tố trong từ mà phân loại được từ ghép.

b. Phân loại từ ghép

Từ ghép đẳng lập:

Là những từ mà các thành tố cấu tạo có quan hệ bình đẳng với nhau về nghĩa. Đặc trưng của từ ghép là các thành tố đều có nghĩa, tuy nhiên không phải mọi tiếng trong từ ghép đều rõ nghĩa, do đó từ ghép đẳng lập thường thuộc một trong hai trường hợp sau:

+ Các tiếng trong từ đều rõ nghĩa.

Ví dụ: từ “ăn ở” là từ ghép mà cả hai thành tố cấu tạo đều rõ nghĩa, trong đó từ “ăn” là một hoạt động cho thức ăn vào cơ thể nhằm nuôi sống cơ thể; từ “ở” là động từ chỉ đời sống thường ngày của một người tại một nơi cụ thể.

+ Một thành tố rõ nghĩa, một thành tố không rõ nghĩa.

Ví dụ: Từ “Chợ búa” là từ ghép mà có 1 tiếng rõ nghĩa, một tiếng bị mờ nghĩa. Trong đó, từ “chợ” chỉ nơi mua bán hàng hóa của con người, từ “búa” được sử dụng không thể hiện rõ nghĩa tạo thành từ “chợ búa” chỉ nơi diễn ra hoạt động mua bán hàng hóa.

Từ ghép chính phụ:

Loại từ ghép này được tạo thành bởi một thành tố cấu tạo này phụ thuộc vào thành tố cấu tạo kia và các thành tố phụ có vai trò phân loại, chuyên biệt hóa và sắc thái hóa cho thành tố chính, ví dụ như từ tàu hỏa, tàu bay, đường sắt, sân bay, hàng không, nông sản,….

Đối với loại từ ghép này xuất hiện khá nhiều và ví dụ như trong chương trình tiểu học, nhận biết loại từ là một dạng bài tập rất hay gặp đối với các em học sinh. Đây là một dạng bài gây nhiều khó khăn, lúng túng cho học sinh và phụ huynh.

>>> Tham khảo: Giòn giã là từ láy hay từ ghép?

2. Từ láy

a. Từ láy là gì?

Từ láy là từ được cấu tạo từ hai tiếng, được tạo nên bởi các tiếng giống nhau về âm, về vần hoặc cả âm và vần. Trong đó có thể có 1 tiếng có nghĩa hoặc tất cả các tiếng đều không có nghĩa, khi đó 2 từ được ghép với nhau tạo nên một từ có nghĩa.

Ví dụ: xanh xanh, lung linh, long lanh…

b. Phân loại từ láy

Từ láy toàn bộ

Các từ có cùng âm, vần và dấu câu.

Ví dụ: đỏ đỏ, hồng hồng, ào ào.

Đôi khi để nhấn mạnh âm thanh hay các hành động mà dấu câu có thể khác nhau ví dụ như lanh lảnh, thăm thẳm,…

Từ láy bộ phận:

- Láy âm (nguyên âm): là những từ có phần âm lặp lại nhau.

Ví dụ: thấp thỏm, da dẻ, xinh xắn, ngơ ngác, gầm gừ...

- Láy vần (phụ âm): là những từ có phần vần lặp lại nhau.

Ví dụ: Chênh vênh, liêu xiêu, cheo leo, càu nhàu, bồi hồi...

>>> Tham khảo: Say sưa là từ láy hay từ ghép?

3. Cách phân biệt từ láy và từ ghép

a. Xét ví dụ: Gồ ghề là từ láy hay từ ghép

Từ gồ ghề nhìn giống với từ ghép nhưng nó là từ láy vì các từ có 1 tiếng có nghĩa và 1 tiếng không có nghĩa có phụ âm đầu được ghi bằng những con chữ khác nhau nhưng có cùng cách đọc (c/k/q; ng/ngh; g/gh ) cũng được xếp vào nhóm từ láy.

Chính vì từ láy và từ ghép dễ bị nhầm lẫn với nhau nên chúng ta phải biết cách phân biệt từ láy và từ ghép.

b. Phân biệt từ láy và từ ghép

Nếu các tiếng trong từ có cả quan hệ về nghĩa và quan hệ về âm (âm thanh) thì ta xếp vào nhóm từ ghép.

 V.D : thúng mủng, tươi tốt, đi đứng, mặt mũi, phẳng lặng, mơ mộng,...

Nếu các từ chỉ còn 1 tiếng có nghĩa , còn 1 tiếng đã mất nghĩa nhưng 2 tiếng không có quan hệ về âm thì ta xếp vào nhóm từ ghép.

V.D : Xe cộ, tre pheo, gà qué, chợ búa,...

Nếu các từ chỉ còn 1 tiếng có nghĩa, còn 1 tiếng đã mất nghĩa nhưng 2 tiếng có quan hệ về âm thì ta xếp vào nhóm từ láy.

V.D : chim chóc, đất đai, tuổi tác , thịt thà, cây cối ,máy móc,...

Các từ không xác định được hình vị gốc (tiếng gốc ) nhưng có quan hệ về âm thì đều xếp vào lớp từ láy.

V.D : nhí nhảnh, bâng khuâng, dí dỏm, chôm chôm, thằn lằn, chích choè,...

Các từ có một tiếng có nghĩa và 1 tiếng không có nghĩa nhưng các tiếngtrong từ được biểu hiện trên chữ viết không có phụ âm đầu thì cũng xếp

Vào nhóm từ láy ( láy vắng khuyết phụ âm đầu ).

V.D : ồn ào, ầm ĩ, ấm áp, im ắng, ao ước ,yếu ớt,...

Các từ có 1 tiếng có nghĩa và 1 tiếng không có nghĩa có phụ âm đầu được ghi bằng những con chữ khác nhau nhưng có cùng cách đọc (c/k/q; ng/ngh; g/gh ) cũng được xếp vào nhóm từ láy.

Ví dụ: cuống quýt, cũ kĩ, ngốc nghếch,...

Ngoài ra, những từ không có cả quan hệ về âm và về nghĩa (từ thuần Việt) như: tắc kè, bồ hóng, bồ kết, bù nhìn, ễnh ương, mồ hôi,... hay các từ vay mượn như: mì chính, cà phê, xà phòng, mít tinh,... chúng ta không nên đưa vào chương trình tiểu học

Từ ghép Tổng hợp và từ ghép Phân loại:

- Khi bạn gặp một từ ghép nào chỉ người (hoặc vật) nói chung, thì đó là từ ghép có nghĩa tổng hợp. Ví dụ:

Xa lạ (xa ghép với lạ tạo ra nghĩa tổng hợp: xa xôi và không quen biết.

Sách vở (sách ghép với vở tạo ra nghĩa tổng hợp: sách và vở)

Ăn uống (ăn ghép với uống tạo ra nghĩa tổng hợp: nói về việc ăn và uống)

- Khi gặp từ ghép nào không chỉ chung, mà lại có nghĩa như phân loại người (hay vật) thì đó là từ ghép phân loại. Ví dụ:

Hạt thóc (hạt ghép với thóc tạo ra nghĩa phân loại so với: hạt ngô, hạt đỗ, hạt kê ...)

Bà nội (bà ghép với nội tạo ra nghĩa phân loại so với: bà ngoại, bà dì ....)

Bài học (bài ghép với học tạo ra nghĩa phân loại so với: bài làm, bài tập ...)

-------------------------------

Trên đây Toploigiai đã mang tới cho các bạn câu trả lời chính xác nhất cho câu hỏi Gồ ghề là từ láy hay từ ghép và một số kiến thức mở rộng khác liên quan tới từ láy và từ ghép. Hi vọng với những kiến thức chúng tôi cung cấp sẽ giúp các bạn học tập tốt hơn. Mời các bạn đến với câu hỏi tiếp theo.