Giải GDCD 9 Cánh diều Bài 2: Khoan dung

Mở đầu trang 11 Giải GDCD 9 Cánh diều Bài 2 GDCD 9: Em hãy tìm và chia sẻ ý nghĩa của một số câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ về khoan dung mà em biết.

Lời giải:

- Một số câu ca dao, tục ngữ về khoan dung:

+ "Khoan dung là phẩm hạnh của người quân tử." Ý nghĩa: Nói lên tầm quan trọng của sự khoan dung trong nhân cách của người có đức hạnh

+ "Một câu nhịn, chín câu lành." ý nghĩa: Khuyến khích hành động nhẫn nhịn để giữ gìn hòa khí và tránh mâu thuẫn

Khám phá trang 11 GDCD 9: Em hãy nêu việc làm của các chủ thể trong những thông tin trên và cho biết ý nghĩa của những việc làm đó?

Lời giải:

a. Đồng bào ta vẫn giữ thái độ khoan hồng và nhân đạo, giúp đỡ cho người Pháp chạy qua biên thuỷ, lại cứu nhiều người Pháp ra khỏi nhà giam Nhật và bảo vệ tính mạng và tài sản cho họ => Thể hiện lòng khoan dung của đồng bào ta trước quân thù

b. Khoan dung là rộng lòng tha thứ. Biểu hiện của khoan dung thường là tha thứ cho người khác khi họ biết hối hận và sửa chữa lỗi lầm, đồng thời cũng là tha thứ cho chính bản thân mình, không cố chấp, hẹp hòi, định kiến

Khám phá trang 11 GDCD 9: Em hãy xác định các biểu hiện của khoan dung và cho biết thế nào là khoan dung.

Lời giải:

- Khoan dung là sự đồng cảm tha thứ.

- Biểu hiện của khoan dung:

+ Sẵn sàng bỏ qua những lỗi lầm thay vì thù hận người khác

+ Tôn trọng quan điểm, sự khác biệt

+ Sẵn sàng lắng nghe và thấu hiểu

+ Chia sẻ và giúp đỡ người khác

Khám phá trang 13 GDCD 9: Dựa vào những biểu hiện của khoan dung, em hãy nhận xét về thái độ, hành vi của các bạn học sinh trong mỗi trường hợp trên. Theo em, thái độ, hành vi của bạn nào thể hiện lòng khoan dung?

Lời giải:

- Trường hợp 1.

+ Nhận xét: bạn K đã nhận thức được sai lầm của minh và bạn ấy luôn dằn vặt, tự trách bản thân vì lỗi sai ấy. Các bạn trong nhóm đã luôn động viên, an ủi bạn K.

+ Trong trường hợp này, các bạn trong nhóm của K đã có thái độ và hành vi thể hiện lòng khoan dung.

- Trường hợp 2.

+ Nhận xét: dù mắc sai lầm, nhưng bạn T đã có ý thức và hành động sửa chữa. Tuy vậy, bạn H vẫn luôn chấp niệm về lỗi sai của T và không tha thứ cho T.

+ Trong tình huống này, bạn H đã có thái độ và hành động thiếu khoan dung.

Khám phá trang 13 GDCD 9: Từ hai trường hợp trên, em hãy nêu các việc làm thể hiện lòng khoan dung và những việc làm chưa khoan dung của bản thân.

Lời giải:

- Một số việc làm thể hiện lòng khoan dung:

+ Luôn thể hiện sự thân thiện, sống chân thành, rộng lượng, biết tha thứ;

+ Tôn trọng và chấp nhận sự khác biệt của người khác;

+ Phê phán sự định kiến, hẹp hòi, thiếu khoan dung.

- Một số việc làm chưa khoan dung:

+ Cằn nhằn, nhiếc móc lỗi sai của người khác khi họ phạm sai lầm.

+ Nhìn nhận, đánh giá các sự vật, hiện tượng theo định kiến và quan điểm cá nhân.

+ Tỏ thái độ kì thị, phân biệt vùng miền, dân tộc, tôn giáo,…

Luyện tập 1 trang 14 GDCD 9: Em đồng tình, không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

A. Khoan dung là tha thứ cho mọi lỗi lầm của người khác.

B. Khoan dung không chỉ là tha thứ cho người khác mà còn là tha thứ cho chính mình.

C. Không bao giờ phê bình người khác là biểu hiện của khoan dung.

D. Khoan dung là tha thứ cho người khác ngay cả khi họ không biết hối hận.

E. Đối lập với khoan dung là hẹp hòi, ích kỉ.

Lời giải:

- Đồng tình với các ý kiến: b) e). Vì:

+ Khi khoan dung cho người khác bản thân sẽ nhẹ nhàng hơn, giúp bản thân phát triển và trưởng thành hơn

+ khoan dung thể hiện sự mở lòng, chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt của người khác.

- Không đồng tình với các ý kiến: a), c), d). Vì:

+ Mặc dù khoan dung bao gồm việc tha thứ, nhưng không có nghĩa là phải tha thứ cho mọi lỗi lầm mà không hề xem xét bối cảnh, nguyên nhân hay tác động của lỗi lầm đó.

+ Khoan dung không có nghĩa là chấp nhận mọi hành vi xấu; đôi khi, chúng ta cần chỉ ra những sai lầm để giúp người khác cải thiện.

Luyện tập 2 trang 14 GDCD 9: Em hãy xử lí các tình huống dưới đây:

Tình huống a. Bố mẹ giao cho V nhiệm vụ dọn dẹp nhà cửa mỗi ngày nhưng V thường xuyên mải chơi quên việc. Dù bố mẹ đã nhắc nhiều lần nhưng V vẫn không thay đổi. Một lần, có khách đến chơi nhà, V chợt nhận thấy bố mẹ rất ngượng với khách khi nhà cửa bừa bộn.

Nếu em là bố mẹ của V, em sẽ ứng xử như thế nào?

Tình huống b. Gia đình bà A luôn không tuân thủ các quy định chung của tập thể, hay to tiếng với mọi người trong khu phố. Mặc dù, tổ trưởng dân phố đã nhắc nhở nhiều lần nhưng gia đình bà A vẫn không thay đổi. Qua thời gian, bà A nhận thấy hàng xóm lạnh nhạt, xa lánh thì cảm thấy ngượng ngùng và hối lỗi. Trong cuộc họp của tổ dân phố, bà A đã có lời xin lỗi với bà con tổ dân phố và hứa sẽ sửa đổi.

Nếu em là hàng xóm của bà A, em sẽ ứng xử như thế nào?

Lời giải:

- Xử lí tình huống a) Nếu là bố mẹ của V, em sẽ:

+ Tìm một thời điểm thích hợp để nói chuyện với V.

+ giải thích cho V hiểu rằng việc dọn dẹp không chỉ là trách nhiệm mà còn ảnh hưởng đến cảm xúc của mọi người trong gia đình, nhất là khi có khách đến chơi.

- Nếu em là hàng xóm của bà A, em sẽ ứng xử như sau:

+ hi bà A xin lỗi trong cuộc họp, em sẽ lắng nghe một cách tôn trọng và cảm thông.

+ Sau lời xin lỗi, em có thể bày tỏ sự cảm ơn bà A đã nhận ra vấn đề và sẵn sàng sửa đổi.

+ Em có thể gợi ý và hỗ trợ bà A tham gia vào các hoạt động tập thể như dọn dẹp khu phố hoặc tổ chức các buổi gặp gỡ giữa hàng xóm.

Luyện tập 3 trang 15 GDCD 9: Có ý kiến cho rằng: “Sức mạnh của lòng nhân ái và bao dung có thể cảm hóa được lỗi lầm của con người”. Từ những hiểu biết của em về khoan dung, em hãy thuyết trình về ý kiến trên và lấy ví dụ thực tế để chứng minh.

Lời giải:

(*) Giải GDCD 9 Cánh diều Bài viết tham khảo:

Trong cuộc sống, trước những khó khăn thử thách hay cám dỗ, con người dễ dàng phạm phải những sai lầm. Nếu không biết bỏ qua, vị tha thì mối quan hệ giữa người với người sẽ chỉ là những toan tính nhỏ nhen và tràn ngập sự thù hận. Ngược lại, khi biết độ lượng, bao dung, con người sẽ dễ dàng thấu hiểu và sống tốt hơn. Đó cũng chính là sức mạnh của lòng khoan dung.

Lòng khoan dung là một trong những đức tính cao quý và tốt đẹp của con người, thể hiện qua việc biết thấu hiểu, đồng cảm từ đó tha thứ, bỏ qua cho những lỗi lầm của người khác. Đồng thời, biết chấp nhận những điểm yếu, khiếm khuyết và giúp họ khắc phục những sai lầm. Lòng khoan dung luôn đối lập với lối sống của những con người nhỏ nhen, ích kỉ, không biết thấu hiểu và bụng dạ hẹp hòi. Lòng khoan dung là một trong số những đức tính tốt đẹp, là biểu hiện của lối sống đẹp, vị tha, vì người khác.

Từ xưa đến nay, đây cũng là một trong những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc ta, và hiện nay, nó cũng được phát huy qua những hành động cụ thể, thiết thực như sẵn sàng bỏ qua lỗi lầm cho người khác khi họ gây ra những tổn thương, mất mát,... Đó là những người mẹ vĩ đại giàu lòng vị tha trước những sai lầm, đó là những thầy cô giáo truyền đạt kiến thức nhưng đồng thời cũng rèn luyện phẩm chất, năng lực cho học sinh,... Chính sự vị tha, tha thứ cho những lỗi lầm của người khác sẽ khiến mối quan hệ giữa người với người trở nên tốt đẹp hơn. Bởi khi mở rộng lòng mình chấp nhận những lời xin lỗi, biết thấu hiểu cho những sai lầm của người khác, con người sẽ xóa nhòa ranh giới của sự thù hận, ghét bỏ, quên đi những mất mát, thiệt thòi của bản thân.

Luyện tập 4 trang 15 GDCD 9: Em hãy kể lại một vai tình huống mà em đã thể hiện lòng khoan dung với mọi người và với chính bản thân em.

Lời giải:

(*) Tham khảo 1: Tình huống mà em thể hiện lòng khoan dung với mọi người:

Tình huống 1: Một lần, trong giờ học chúng em đã phải hoàn thành một dự án quan trọng. Trong quá trình làm việc có một bạn không chịu hỗ trợ nhóm mà thờ ơ với Giải GDCD 9 Cánh diều Bài của nhóm mình, mặc dù rất bức xúc nhưng thay vì trách móc bạn ấy em đã trao đổi lại với bạn, tìm hiểu xem vấn đề gì khiến bạn không thể hoàn thành công việc và biết được bạn đang gặp khó khăn trong việc cá nhân khiến bạn không thể tập trung. Cuối cùng tôi và bạn tìm cách khắc phục và cùng nhóm phân lại công việc cho bạn.

Vận dụng 1 trang 15 GDCD 9: Em hãy sưu tầm một câu chuyện về sự khoan dung và chia sẻ điều em có thể học tập, vận dụng cho bản thân từ câu chuyện đó.

Lời giải:

(*) Tham khảo: câu truyện 4 viên kẹo từ thầy hiệu trưởng

Một ngày nọ, thầy hiệu trưởng nhìn thấy một cậu bé đánh bạn cùng lớp của mình, ông đã ngăn cản và yêu cầu bạn ấy đến văn phòng để trao đổi. Khi hiệu trưởng trở lại văn phòng, cậu bé đã đợi sẵn ở đó.

Ông lấy một viên kẹo đưa cho cậu bé: “Đây là để thưởng con vì con đã đến văn phòng trước thầy”. Sau đó, thầy lại lấy viên kẹo thứ 2: “Cái này cho con, vì khi thầy ngăn con đã dừng lại ngay lập tức, đó là tôn trọng thầy”.

Cậu bé nghi ngờ cầm lấy, thầy lại nói: "Theo thầy biết thì con đánh bạn cùng lớp vì bạn ấy bắt nạt bạn nữ. Điều đó cho thấy con có ý thức công bằng, thưởng cho con 1 viên kẹo nữa".

Lúc này, cậu bé khóc và nói: “Hiệu trưởng, con sai rồi. Dù các bạn trong lớp có sai thế nào, con cũng không nên đánh bạn”. Thầy lại lấy ra một viên kẹo khác: “Con đã nhận lỗi rồi, thầy thưởng thêm 1 viên kẹo nữa, giờ thì thầy hết kẹo rồi và chúng ta có thể dừng cuộc trò chuyện ở đây nhé!".

(*) Điều em có thể học hỏi được:

- Luôn giữ thái độ bình tĩnh, không sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề.

- Cần khoan dung, tha thứ cho người khác khi họ nhận thức và có hành động sửa chữa sai lầm.

Vận dụng 2 trang 15 GDCD 9: Em hãy viết một lá thư khuyên bạn/người thân khi biết bạn/người thân vẫn còn day dứt về việc mắc lỗi của họ.

Lời giải:

(*) Tham khảo:

Ngọc Nhung thân mến!

Mình hy vọng bức thư này sẽ đến tay bạn trong khoảng thời gian bạn cần nhất. Mình biết rằng bạn đang cảm thấy day dứt về những lỗi lầm mà mình đã mắc phải. Đầu tiên, mình muốn nói rằng bạn không đơn độc trong điều này. Tất cả chúng ta đều có những lúc sai lầm và cảm thấy hối tiếc về những quyết định của mình trong quá khứ.

Mình muốn nhắc bạn rằng, điều quan trọng nhất trong cuộc sống là cách chúng ta đối diện và học hỏi từ những sai lầm đó. Hãy nhớ rằng không ai hoàn hảo, và sai lầm chính là một phần tự nhiên của quá trình trưởng thành. Thay vì giữ nỗi buồn trong lòng, hãy thử nhìn nhận vấn đề theo một cách nhẹ nhàng hơn. Hãy xem đó như là một Giải GDCD 9 Cánh diều Bài học quý giá giúp bạn trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình.

Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc tha thứ cho bản thân, hãy thử viết ra những cảm xúc của mình. Nói ra những điều bạn cảm thấy cũng có thể rất hữu ích. Dành thời gian cho chính mình, đối diện và chấp nhận những cảm xúc đó, nhưng cũng đừng quên đối xử với bản thân bằng lòng khoan dung. Mỗi bước nhỏ bạn thực hiện để cải thiện sẽ giúp bạn tiến gần hơn đến sự hòa bình trong lòng.

Cuối cùng, mình muốn nhắc bạn rằng bạn có một mạng lưới bạn bè và người thân yêu thương luôn bên cạnh. Đừng ngần ngại chia sẻ nỗi lòng của mình với họ, họ sẽ luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ bạn.

Hãy nhớ rằng, bạn xứng đáng nhận được sự tha thứ và tình yêu từ chính mình. Hãy bước tiếp một cách tự tin, bởi những điều tốt đẹp đang chờ đón bạn phía trước.

Mình luôn ở đây vì bạn.

Thân mến,

Tuyết Như!