Dung dịch ưu trương là gì?

Câu hỏi: Dung dịch ưu trương là gì?

Trả lời:

      Ưu trương (tiếng Anh: hypertonic) là môi trường mà nồng độ chất tan lớn hơn so với môi trường nội bào. Nếu một tế bào sống được đặt trong môi trường ưu trương so với nó thì sẽ xảy ra hiện tượng co nguyên sinh - nước từ trong tế bào sẽ đi ra ngoài làm cho tế bào bị co (thu nhỏ lại) và nếu co quá nhiều sẽ làm tế bào chết.

    Các dung dịch ưu trương sẽ có nồng độ chất tan (glucose hoặc muối) cao hơn so với tế bào. Chất tan là các nguyên tố được hòa tan trong dung môi, do đó tạo thành dung dịch. Trong dung dịch ưu trương, nồng độ các chất tan bên ngoài tế bào lớn hơn bên trong tế bào. Khi một tế bào được ngâm trong dung dịch ưu trương sẽ có sự chuyển dịch thẩm thấu và các phân tử nước sẽ chảy ra khỏi tế bào để cân bằng nồng độ của các chất hòa tan và sẽ có sự co lại về kích thước của tế bào.

Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về nội dung Nước muối ưu trương dưới đây nhé!

1. NƯỚC MUỐI ƯU TRƯƠNG 3% LÀ GÌ?

     Nước muối ưu trương là loại nước muối có hàm lượng chất tan lớn hơn so với hàm lượng các chất tan bên trong tế bào cơ thể. Chí vì vậy, muối ưu trương có khả năng hút nước bên trong các tế bào từ đó giảm triệu chứng phù nề ở vùng niêm mạc.

     Khác với nước muối đẳng trương có nồng động 0,9%, có áp lực thẩm thấu bằng với dịch ngoại bào chỉ có tác dụng sát khuẩn tại chỗ. Dung dịch muối ưu trương thường có nồng độ cao hơn, khoảng 3% với áp lực thẩm thấu lớn hơn dịch ngoại bào sẽ kéo nước từ tế bào niêm mạc mũi ra khoang mũi ra ngoài. Chính vì đặc tính này nên nước muối ưu trương cho khả năng kháng khuẩn, kháng viêm, giảm sưng viêm tốt so với nước muối sinh lý.

2. NƯỚC MUỐI ƯU TRƯƠNG CÓ TÁC DỤNG GÌ?

2.1. Rữa mũi, loại bỏ dịch nhầy mũi giúp giảm nghẹt mũi, sổ mũi

    Khi rửa mũi cho bé với nước muối sinh lý, không ít cha mẹ còn gặp phải khó khăn vì rửa mũi cho bé không sạch hết, con vẫn còn khò khè sau rửa mũi và dẫn tới phải thực hiện nhiều lần, trẻ khó khăn khi hợp tác.

    Trên thực tế, cơ chế chung của các loại nước muối rửa mũi là làm loãng dịch nhầy mũi và tạo dòng chảy cuốn trôi chúng ra ngoài. Tuy nhiên nếu bé nghẹt mũi nặng, nhiều dịch mũi thì tác động này là chưa đủ. Thậm chí khi thao tác không đúng cách, con dễ gặp phải các biến chứng như: viêm tai giữa, dịch sặc vào phổi gây viêm phổi,…

     Chính vì thế mà các chuyên gia Nhi khoa đã khuyến khích sử dụng muối ưu trương thay cho muối sinh lý trong những trường hợp này. Nghiên cứu cho thấy, dùng nước muối ưu trương rửa mũi giúp rút ngắn thời gian thao tác nhanh gấp 2,5 – 3 lần so với việc rửa mũi bằng các loại nước muối sinh lý cho trẻ sơ sinh. Dịch mũi nhanh chóng được làm loãng và loại bỏ. Bên cạnh đó, các triệu chứng như như: sổ mũi, nghẹt mũi, niêm mạc mũi phù nề và sưng viêm,… cũng giảm rõ rệt.

    Ngoài ra, nếu như bạn đang tìm kiếm nước muối biển ưu trương cho trẻ sơ sinh, nên ưu tiên sản phẩm có thêm thành phần Natri Hyaluronate như nước muối ưu trương Nebial 3%. Natri Hyaluronate là chất dưỡng ẩm tự nhiên có trong niêm mạc mũi sẽ giúp quá trình rửa mũi dịu nhẹ và an toàn cho bé. Bên cạnh đó, Natri Hyaluronate còn tạo một lớp nhầy bao bọc và ức chế vi khuẩn phát triển. Từ đó hiệu quả khi rửa mũi càng được tăng cường. 

2.2. Tăng hiệu quả, giảm tác dụng phụ của thuốc dãn phế quản khí dung

     Viêm tiểu phế quản là bệnh đường hô hấp dưới thường gặp ở trẻ nhỏ khiến trẻ phải nhập viện. Khi bị viêm tiểu phế quản, bé khò khè khó thở kèm theo co lõm ngực, các bác sĩ sẽ thực hiện khí dung nước muối ưu trương 3% với thuốc dãn phế quản Salbutamol. Muối ưu trương không chỉ là dung môi hòa tan thuốc mà còn là dẫn chất giúp tăng hiệu quả của thuốc khí dung. 

   Các nghiên cứu gần đây còn cho thấy khí dung muối ưu trương đơn độc thay cho thuốc giãn phế quản còn giúp hạn chế đáng kể những tác dụng phụ do thuốc dãn phế quản gây ra. 

2.3. Truyền dịch muối ưu trương

    Dung dịch nước muối ưu trương sử dụng trong truyền dịch có nồng độ NaCl rất lớn: 7,5% và 10%. Với áp suất thẩm thấu cao (3166mOsmol; 2422mOsmol) so với nước muối sinh lý thông thường chỉ 380mOsmol, chúng kéo nước từ trong tế bào ra ngoài huyết thanh nhanh chóng và làm thể tích tuần hoàn tăng nhanh đáng kể. 

Do đó, cơ thể sẽ được truyền muối ưu trương khi: 

+ Bị mất muối nhiều hơn mất nước (mất nước nhược trương): suy hoặc cắt tuyến thượng thận, mất nước và muối (nôn, tiêu chảy, ra mồ hôi) nhưng chỉ uống nước mà không bổ sung muối,…

+ Khi cần tạo môi trường huyết thanh ưu trương để kéo nước trong tế bào ra ngoài như trong phù não cấp.

3. CÁCH RỬA MŨI BẰNG DUNG DỊCH MUỐI ƯU TRƯƠNG 3% CHO BÉ

     Rửa mũi bằng nước muối cho bé là cách mẹ đưa dòng nước muối từ 1 bên mũi của trẻ sang bên mũi còn lại. Cách rửa mũi này sẽ tạo được 1 áp lực nhỏ giúp tống sạch nhầy, bụi bẩn, làm sạch khoang mũi của trẻ.

    Để rửa mũi cho bé mẹ với dung dịch muối ưu trương mẹ thực hiện theo các bước:

Bước 1: Nhỏ dung dịch muối ưu trương 3% vào 2 bên mũi của trẻ để làm ẩm niêm mạc mũi

Bước 2: Đặt trẻ nằm nghiêng, giữ chặt trẻ

Bước 3: Xịt rửa nước muối từ bên nọ xang bên kia

Bước 4: Đổi bên và lặp lại như ban đầu

Lưu ý sử dụng nước muối ưu trương 3% trong các trường hợp:

+ Nhỏ mũi, xịt rửa mũi hỗ trợ điều trị các triệu chứng trẻ bị sổ mũi, nghẹt mũi trong các bệnh viêm mũi dị ứng, viêm VA, viêm đường hô hấp…

+ Sử dụng trong khí dung giúp hỗ trợ làm loãng đờm trong viêm tiểu phế quản, viêm phế quản, viêm phổi.

+ Vì nồng độ muối cao nên thường bé dễ bị xót, do vậy không nên dùng liên tục cho bé quá 1 tuần.

Rửa mũi cho bé bằng dung dịch muối ưu trương 3%

    Để khắc phục nhược điểm này và tận dụng tối đa những lợi ích mà muối ưu trương mang lại, trong khi nước muối sinh lý không thể có thì một sản phẩm muối ưu trương cao cấp đến từ Châu Âu đã được bổ sung thêm thành phần Natri Hyaluronate. Thành phần này giúp dưỡng ẩm, dịu nhẹ với niêm mạc mũi của bé.

    Do đó, cha mẹ có thể sử dụng dung dịch muối ưu trương cho bé liên tục lên đến 1 tháng mà không lo ngại niêm mạc bị ảnh hưởng. Natri Hyaluronate thêm vào còn giúp tăng hoạt động của lớp nhung mao, giúp đẩy chất bẩn, dịch nhầy ra ngoài dễ dàng hơn.