Đọc hiểu Tiếng vọng của Nguyễn Quang Thiều (3 đề)

Trả lời câu hỏi Đọc hiểu Tiếng vọng của Nguyễn Quang Thiều: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. Nhân vật trữ tình trong đoạn trích trên là ai? Nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong câu thơ. Theo anh/chị, thái độ của tác giả khi chứng kiến cái chết của con chim sẻ như thế nào?

Đọc phần văn bản sau và trả lời các câu hỏi: 

Con chim sẻ nhỏ chết rồi

Chết trong đêm cơn bão về gần sáng

Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa

Sự ấm áp gối chăn đã giữ chặt tôi

Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bão vơi.

Chiếc tổ cũ trong ống tre đầu nhà chiều gió hú

Không còn nghe tiếng cánh chim về

Và tiếng hót mỗi sớm mai trong vắt.

Nó chết trước cửa nhà tôi lạnh ngắt

Một con mèo hàng xóm lại tha đi

Nó để lại trong tổ những quả trứng

Những con chim non mãi mãi chẳng ra đời.

 

Đêm đêm tôi vừa chợp mắt

Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh

Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ

Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.

(Trích Tiếng vọng, Nguyễn Quang Thiều, Tiếng Việt 5, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 108)

Đọc hiểu Tiếng vọng của Nguyễn Quang Thiều - Đề số 1

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. 

Câu 2. Nhân vật trữ tình trong đoạn trích trên là ai?

Câu 3. Nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong câu thơ:

Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ

Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.

Câu 4. Theo anh/chị, thái độ của tác giả khi chứng kiến cái chết của con chim sẻ như thế nào?

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. 

Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là Biểu cảm.

Câu 2. 

Nhân vật trữ tình trong đoạn trích trên là nhân vật tôi.

Câu 3. 

Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ

Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.

Biện pháp tu từ trong câu thơ trên là: 

+ Nhân hóa: Trứng lăn vào giấc ngủ.

+ So sánh: Tiếng trứng lăn như đá lở trên ngàn.

=> Tác dụng:

+ Làm cho câu thơ thêm sinh động, hấp dẫn và giàu tính biểu cảm hơn.

+ Nhấn mạnh vào nỗi niềm ân hận của tác giả với những trái trứng sau đêm mưa bão.

Câu 4. 

Khi chứng kiến cái chết của con chim sẻ, tác giả đã có thái độ ăn năn, hối hận và tự trách bản thân mình vì đã để mặc con chim sẻ cùng những quả trứng - những đứa con của chim chết đi. 

Đọc hiểu Tiếng vọng của Nguyễn Quang Thiều - Đề số 2

Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?

Câu 2. Con chim sẻ đã chết trong hoàn cảnh như thế nào?

Câu 3. Những dòng thơ sau giúp anh/chị hiểu gì về tâm trạng của tác giả?

Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ

Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.

Câu 4. Đoạn trích trên gửi gắm đến anh/chị bài học gì? (trình bày khoảng 4 đến 6 dòng).

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. 

Đoạn trích trên được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2. 

Con chim sẻ đã chết trong hoàn cảnh mưa bão (Chết trong đêm cơn bão về gần sáng).

Câu 3. 

Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ

Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.

Những dòng thơ sau đã cho em thấy được tâm trạng ân hận, day dứt trước cái chết của chú chim sẻ nhỏ của tác giả. Đồng thời tiếng động lớn “như đá lở trên ngàn” khi những quả trứng bị lăn trong đêm bão đã trở thành nỗi ám ảnh lớn trong lòng tác giả.

Câu 4. 

Từ đoạn trích trên, ta có thể thấy được rất nhiều bài học, thông điệp mà tác giả muốn gửi tới người đọc. Bài thơ đã thể hiện sự ân hận day dứt của tác giả trước cái chết của chú chim sẻ nhỏ. Từ đó ông muốn nhắn nhủ tới chúng ta rằng đừng vô tình trước những sinh linh bé nhỏ trong thế giới quanh ta vì chính sự vô tình đó sẽ khiến chúng ta thành kẻ ác, kẻ tỗi lỗi.

Đọc hiểu Tiếng vọng của Nguyễn Quang Thiều - Đề số 3

Câu 1: Bài thơ là một dòng hồi ức của nhân vật tôi, hồi ức đó đã kể với em câu chuyện gì?

Câu 2: Chỉ ra và nhận xét những hình ảnh diễn tả cái chết của con chim sẻ.

Câu 3: Sau cái chết của con chim sẻ, “đêm đêm vừa chợp mắt”, “tôi” thường nghe thấy những âm thanh nào? Em hãy lí giải tại sao?

Câu 4: Từ nội dung bài thơ, em hãy giải thích ý nghĩa nhan đề “tiếng vọng”.

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1: 

Bài thơ là một dòng hồi ức của nhân vật tôi, hồi ức đó đã kể với em câu chuyện về một con chim sẻ nhỏ đã bị chết trong cơn bão và những ân hận, day dứt của tác giả khi đã gián tiếp gây ra cái chết đó.

Câu 2: 

Những hình ảnh diễn tả cái chết của con chim sẻ là: 

+ Con chim sẻ nhỏ chết trong cơn bão, xác lạnh ngắt lại bị mèo tha đi. 

+ Nó chết để lại tổ những quả trứng, không còn mẹ ủ ấp, những chú chim non sẽ mãi mãi chẳng ra đời.

=> Có thể thấy, qua cách kể của tác giả, cái chết của con chim sẻ vô cùng thương tâm.

Câu 3: 

Sau cái chết của con chim sẻ, “đêm đêm vừa chợp mắt”, “tôi” thường nghe thấy những âm thanh như:

+ Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh

+ Tiếng lăn của những quả trứng như đá lở trên ngàn.

=> Đó là những âm thanh của sự tự trách, của sự ăn năn hối lỗi của tác giả khi gián tiếp gây ra cái chết của chim sẻ rồi tự trách mình ích kỷ vì trong đêm mưa bão, nghe tiếng chim đập cửa đã nằm trong chăn ấm không muốn dậy mở.

Câu 4: 

Từ nội dung bài thơ, ta có thể thấy nhan đề “Tiếng vọng” có ý nghĩa rất đặc biệt. "Tiếng vọng" không chỉ là tiếng kêu gào trong vô vọng của chim sẻ trong cơn bão mà nó còn là tiếng lòng của sự ân hận, day dứt của tác giả khi đã gây nên cái chết thương tâm của chim sẻ. Từ đó tác giả muốn gửi tới chúng ta thông điệp rằng đừng vô tình trước những sinh linh nhỏ bé ở quanh ta.

Bài học nhân sinh sâu sắc trong bài thơ Tiếng Vọng

Qua bài thơ trên, đặt hoàn cảnh là cái chết của con chim nhỏ trong đêm giông bão, tác giả Nguyễn Quang Thiều muốn nói về một thực trạng đáng phê phán đang tàn phá dần mối quan hệ giữa người với người trong cuộc sống. Từ đó, ông gửi đến mỗi chúng ta những tiếng vọng mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.

Tiếng vọng từ những nỗi khổ đau bất hạnh.

Đó là tiếng chim đập cánh trong đêm giông bão, là tiếng những quả trứng lăn “như đá lở trên ngàn”. Đó là tiếng cầu cứu tuyệt vọng, và là tiếng vọng xa xăm từ cõi miền xa thẳm đang dày vò tác giả hằng đêm. Nó phát ra từ đâu? Từ ngoài sân, hay cửa sổ, hay chiếc tổ chim lạnh lẽo? Không, đừng tìm ở những chỗ đó. Nó đang ở nơi gần nhất, nó phát ra từ trái tim con người.

Chúng ta cũng vậy, trong cuộc sống, không ít lần ta gặp khó khăn, những tai họa bủa vây chính là “cơn bão” mà ta phải gánh chịu. Khi ấy, ta tha thiết cần một người trợ giúp. Người khác cũng không ngoại lệ, ấy thế mà, cớ sao đến khi họ nhờ chúng ta, ta lại làm ngơ lời thỉnh cầu ấy? Việc chúng ta né tránh không giúp đỡ họ, chẳng khác nào việc nhân vật “tôi” bỏ mặc chú chim sẻ chết giữa cơn bão to. Và khi ta làm thế, liệu trái tim ta có được thảnh thơi? Hẳn là không, bởi ít nhất, ta cũng đâu phải những kẻ máu lạnh thiếu vắng tình yêu thương con người.

Người ta nghĩ tiếng vọng khiến con người dằn vặt là tiếng vọng từ nỗi ám ảnh quá khứ. Kì thực, tiếng vọng ấy đến từ hiện tại, từ chính lương tâm của con người.

Tiếng vọng của sự ích kỉ, vô cảm.

Bài thơ “Tiếng vọng” là kỉ niệm buồn khi nhà thơ mới 10 tuổi. Cơn bão, con chim nhỏ, bầy chim non, tất cả những điều đó vốn nằm yên trong kí ức ông, nay được sống lại trên trang giấy, vì vậy nó gần gũi và thực tế đến lạ lùng. Đó không chỉ là bài học tác giả nghĩ ra khi ngồi trong phòng và cầm bút viết, nó đến từ kinh nghiệm của chính bản thân ông: Bài học về sự ích kỉ, vô cảm. và ý nghĩa của tình người.

Trong bài thơ, sự ích kỉ, vô cảm được biểu hiện qua hành động nghe thấy mà như không của tác giả với tiếng đập cánh đau đớn tuyệt vọng của chú chim nhỏ. Rộng hơn, trong cuộc sống, thực trạng đó được biểu hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, điển hình như khi ta thấy người cần giúp đỡ mà lại bỏ mặc. Không ít lần ta đã bắt gặp những người bị tai nạn trên đường mà đám đông xung quanh lại chẳng ai giúp đỡ, thậm chí là lấy điện thoại ra chụp hình rồi xì xào bàn tán, điển hình như vụ việc nam thanh niên người Việt bị đánh đến chết ở Nhật mà chẳng ai giúp đỡ gây bức xúc cộng đồng trong thời gian gần đây. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, những kẻ ích kỉ, vô cảm lại chỉ nghĩ cho bản thân mình, cố tình làm trái luật để phục vụ lợi ích riêng, để rồi gây bao tai hại đến xã hội.

Có người hỏi, cùng là con người với nhau, vì sao họ lại làm thế?

Có lẽ, một phần vì họ quá lo lắng cho quyền lợi cá nhân của mình, thiếu tình thương và sự sẻ chia với người khác. Hoặc cũng có thể, họ sợ phiền toái, ngại làm người tốt, hay chỉ đơn giản là văn hóa cộng đồng, ai cũng nghĩ “mình không giúp thì sẽ có người khác”, để rồi, cuối cùng kẻ bị nạn thì vẫn ở đó, bơ vơ, trơ trọi. Nhưng dù là nguyên nhân gì, sự vô cảm đó của họ cũng đã mang đến những hậu quả nghiêm trọng khó có thể tha thứ. Họ, nếu cứ sống theo lối sống ấy, sẽ tự biến mình thành người xấu, không bao giờ có được sự thanh thản trong tâm hồn. Khi lối sống ích kỉ, vô cảm tràn lan, sợi dây gắn kết mối quan hệ con người như biến mất, mỗi con người như một ốc đảo riêng, chẳng còn lại chút niềm tin vào cộng đồng. Cứ như thế, xã hội sẽ dần tan vỡ, cuộc sống sẽ lạnh lẽo, nghèo nàn chỉ vì con người không còn yêu thương nhau.

Và đau đớn hơn, cũng như chú chim sẻ tội nghiệp phải chịu cái “lạnh” thấu tim của lòng người, với những người tội nghiệp đưa tay ra nhưng chẳng ai nắm lấy, cái tiếng vọng từ lòng người lạnh lẽo ấy sẽ bám theo họ mãi. Dai dẳng. Ám ảnh. Và cứ mãi vọng vang nhắc nhở họ về nỗi đau cũ, khiến họ dần tách mình, cũng chẳng thể tin ai được nữa. Một cuộc sống không có niềm tin, nếu đó là bạn, liệu bạn có chịu được không?

Tiếng vọng của tình yêu thương.

Biết được những điều đó, ta nhận ra không gì có thể chữa lành nỗi đau hiệu quả bằng tình yêu thương. Mỗi chúng ta hãy học cách sống vì người khác, hy sinh bản thân một chút, nhưng đổi lại, tâm hồn bạn sẽ tràn ngập thanh thản và niềm vui. Tin tôi đi, giúp đỡ người khác sẽ không bao giờ khiến bạn hối hận, bởi quy luật cuộc sống vốn đã định “ở hiền thì gặp lành”. Nhưng cũng đừng quá tốt bụng mà ai nhờ gì cũng giúp, tránh bị kẻ xấu lợi dụng. Hãy giúp họ khi họ thực sự cần sự giúp đỡ, còn đối với những người có thể tự làm mà lười biếng nhờ vả, đừng ngại ngần mà từ chối! Lan tỏa yêu thương đúng cách, đừng gián tiếp biến họ thành những gánh nặng của xã hội

-------------------------

Trên đây Toploigiai đã mang tới cho các em các câu hỏi giải đáp cho đề Đọc hiểu Tiếng vọng của Nguyễn Quang Thiều. Hy vọng các câu trả lời trong bộ đề sẽ giúp ích cho quá trình học tập của các em.