Đọc hiểu Gửi mẹ của Lưu Quang Vũ (Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ)

Đọc văn bản sau:

GỬI MẸ

Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ
Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta
Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ
Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học
Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh
Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.

Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp cha
Ước con được sống suốt đời bên mẹ
Mẹ muốn ăn cá thu con chẳng nề xuống bể
Chẳng ngại lên ngàn kiếm đọt măng mai
Nhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồi
Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc.

Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc
Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà
Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ
Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng.

Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh
Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi?
Suốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi
Nghĩ thương mẹ, giận quân thù quá đỗi.

Lo trước mọi điều mẹ thường ít nói
Mắt tin yêu nhìn thấu tận đường xa
Mọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù
Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ.

Dẫu cuộc đời là con đường dài thế
Con sẽ đi qua mọi đèo dốc chông gai
Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.

(Trích Thơ Lưu Quang Vũ, NXB Thanh Hóa, 2005).

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ trên. 

Câu 2. Chỉ ra những từ ngữ thể hiện mong muốn sửa chữa lỗi lầm của người con nếu được sống lại tuổi thơ. 

Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ “Dẫu cuộc đời là con đường dài thế”.

Câu 4. Trình bày suy nghĩ của anh/chị về hình ảnh người mẹ trong đoạn thơ sau: 

“Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc
Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà
Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ
Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng”

Câu 5. Đánh giá về một hình ảnh, chi tiết trong bài thơ để lại ấn tượng sâu sắc nhất với anh/chị. 

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. Nhân vật trữ tình: con/người con trai.

Câu 2. Trong đoạn thơ 1, nếu “được sống lại tuổi thơ”, “đứa con ương ngạnh” sẽ sửa chữa lỗi lầm bằng cách: không mải chơi trốn học, không làm mẹ xót xa.

Câu 3. Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ “Dẫu cuộc đời là con đường dài thế”:
- Biện pháp tu từ so sánh: “cuộc đời” so sánh với “con đường dài”.
- Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ.
+ Gợi lên hình ảnh cuộc đời rộng lớn, mênh mông với nhiều ngả, nhiều ngã rẽ bất ngờ, nhiều khó khăn, thử thách mà mỗi người phải trải qua.

Câu 4. Những suy nghĩ gì về hình ảnh người mẹ trong đoạn thơ: “Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc… Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng” là:

- Người mẹ giỏi việc nước, đảm việc nhà; chịu thương, chịu khó chăm lo vun vén gia đình, gánh vác phần khó nhọc “việc cơ quan, việc Đảng” không quản ngại vất vả khó khăn.

- Người mẹ cống hiến tuổi xuân và tài năng của mình cho đất nước; vui vẻ thực hiện nghĩa vụ với tinh thần tự nguyện; là hậu phương vững chắc trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc.

Câu 5. HS có thể trả lời theo cảm nhận của mình trên sơ sở đảm bảo các yêu cầu:

- Nêu được hình ảnh, chi tiết để lại ấn tượng sâu sắc nhất (Ví dụ: Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc; Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc. Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà; Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh... Nghĩ thương mẹ, giận quân thù quá đỗi; ...);

- Đánh giá giá trị nghệ thuật, nội dung hình ảnh và lí giải lí do khiến bản thân có ấn tượng sâu sắc như vậy.