Trong sinh học , chất nền ngoại bào ( ECM ) là một mạng lưới ba chiều bao gồm các đại phân tử ngoại bào và khoáng chất, chẳng hạn như collagen, enzym, glycoprotein và hydroxyapatite cung cấp hỗ trợ cấu trúc và sinh hóa cho các tế bào xung quanh. Vì tính đa bào tiến hóa độc lập trong các dòng đa bào khác nhau, thành phần của ECM khác nhau giữa các cấu trúc đa bào; tuy nhiên, sự kết dính tế bào, giao tiếp giữa tế bào với tế bào và sự biệt hóa là những chức năng phổ biến của ECM.
Các bào động vật ma trận bao gồm các ma trận kẽ và màng nền . Ma trận kẽ có mặt giữa các tế bào động vật khác nhau (tức là trong khoảng gian bào). Gel polysaccharid và protein dạng sợi lấp đầy khoảng kẽ và hoạt động như một bộ đệm nén chống lại áp lực đặt lên ECM. Màng đáy là nơi lắng đọng ECM dạng tấm, trên đó các tế bào biểu mô khác nhau nghỉ ngơi. Mỗi loại mô liên kết ở động vật có một loại ECM: sợi collagen và khoáng xương bao gồm ECM của mô xương ;sợi lưới và chất nền bao gồm ECM của mô liên kết lỏng lẻo ; và huyết tương là ECM của máu .
ECM thực vật bao gồm các thành phần thành tế bào , như cellulose, ngoài các phân tử tín hiệu phức tạp hơn. Một số sinh vật đơn bào sử dụng màng sinh học đa bào, trong đó các tế bào được nhúng trong một ECM được cấu tạo chủ yếu từ các chất cao phân tử ngoại bào (EPS).
Bên ngoài màng sinh chất của tế bào người cũng như tế bào động vật có cấu trúc được gọi là chất nền ngoại bào.
Chất nền ngoại bào được cấu tạo chủ yếu từ các loại sợi glicôprôtêin (prôtêin liên kết với cacbohiđrat) kết hợp với các chất vô cơ và hữu cơ khác nhau.
Chức năng của chất nền ngoại bào: chất nền ngoại bào có nhiệm vụ giúp các tế bào liên kết với nhau tạo nên các mô nhất định và giúp tế bào thu nhận thông tin.
Các protein dạng sợi, tổng hợp từ nguyên bào sợi, gồm có:
Elastin
Giúp da co giãn, đàn hồi, không bị võng xuống, chảy sệ.
Collagen
Tạo nên sự săn chắc cho da, là nơi để các tế bào mới đến "cư ngụ", giúp nhanh lành vết thương.
Fibronectin
Đóng vai trò ổn định, gắn kết các thành phần trong cấu trúc nền như collagen, proteoglycans với tế bào. Chúng cũng giúp hàn gắn tổn thương ở các mô bằng cách gắn kết tiểu cầu trong qua trình đông máu và hỗ trợ cho việc di chuyển của tế bào trong quá trình lành thương (3)
Laminin
Tương tự như Fibronectin, có chức năng như một chất gắn kết.
Proteoglycans
Gồm các phân tử có khả năng giữ nước và dưỡng ẩm cho da.
Tia UV trong ánh nắng mặt trời
Tuổi tác và lão hóa tự nhiên
Hóa chất độc hại
Căng thẳng