Formaldehyde là chất gì? Tính chất, ứng dụng, tác hại của Formaldehyde

Tổng hợp những thông tin về chất Formaldehyde và tính chất, ứng dụng, tác hại của Formaldehyde để có biện pháp sử dụng và phòng ngừa thích hợp.

1. Formaldehyde là chất gì?

Hợp chất hữu cơ focmanđêhít (formaldehyde) ở điều kiện bình thường là một chất khí có mùi hăng mạnh. Nó là anđêhít đơn giản nhất. Công thức hóa học của nó là CH₂O. Focmanđêhít lần đầu tiên được nhà hóa học người Nga Aleksandr Butlerov tổng hợp năm 1859 nhưng chỉ được Hoffman xác định chắc chắn vào năm 1867.

Ngoài tên gọi là FORMALDEHYDE thì nó còn khá nhiều tên khác nhau như chất formol, fomanđêhit, methyl aldehyde, methylene oxide, metana, …

Formaldehyde có thể được tạo ra từ sự cháy không hoàn toàn của các vật liệu chứa cacbon. Có thể tìm thấy nó có mặt trong khói của các đám cháy rừng, trong khí thải ô tô và trong khói thuốc lá. Trong khí quyển Trái Đất, formaldehyde được tạo ra bởi phản ứng của ánh sáng mặt trời và oxy đối với methan và các hyđrocacbon khác có trong khí quyển. Một lượng nhỏ formaldehyde được tạo ra như là sản phẩm phụ trong quá trình trao đổi chất của phần lớn các sinh vật, trong đó có con người.

2. Tính chất vật lý của Formaldehyde

Formaldehyde là một chất dễ bay hơi, có khả năng chuyển sang thể khí trong điều kiện bình thường, không màu, mùi cay xốc, khó ngửi, tan khá nhiều trong nước.

Độ hòa tan trong nước > 100 g/100 ml (20 độ C).

Điểm nóng chảy: -117 độ C (156 K).

Điểm sôi: -19.3 độ C (253.9 K).

3. Tính chất hóa học của Formaldehyde

Vì thuộc nhóm anđêhít (-CHO), nên chúng có những tính chất hóa học đặc trưng như:

- Phản ứng khử tạo thành alcol, hydrocacbon và amin hóa.

- Phản ứng oxy hóa để tạo thành axit.

- Có phản ứng cộng hợp.

- Phản ứng cannizzaro có xúc tác của bazơ để tạo thành axit formic và methanol.

- Tham gia các phản ứng hóa học có sự tham gia của liên kết -CH.

- Là một chất có ái lực điện tử (electrophil), nên chúng có thể tham gia vào các phản ứng thế thơm ái lực điện tử với các hợp chất thơm, hoặc các phản ứng cộng ái lực điện tử với các anken.

4. Ứng dụng của Formaldehyde

- Đây là thành phần chính để sản xuất các loại keo sử dụng trong công nghiệp chế tạo gỗ. Khi liên kết với cellulose của gỗ sẽ tạo ra tính kết dính mạnh, chống ăn mòn, chống côn côn trùng, mối mọt và giữ vững hình thái, mang đến sự rắn chắc cho các tấm ván, gỗ.

- Sử dụng rỗng rãi trong ngành công nghiệp dệt, sản xuất vải, nhựa sơn, giấy, mỹ phẩm, thuốc nhuộm tóc, keo dán, thuốc nổ hay các sản phẩm vệ sinh làm sạch khác.

- Formaldehyde là chất có tính khử cao nên được sử dụng làm chất tiệt trùng, thuốc trừ sâusâu trong nông nghiệp và thủy sản.

- Bên cạnh đó, chất này còn được chế tạo thành dạng bọt xốp để sản xuất ra vật liệu cách điện hay đúc thành khuôn các sản phẩm khác.

- Trong ngành công nghiệp bảo quản, Formaldehyde phối hợp với các protein có trong thực phẩm tạo thành liên kết bền vững, hạn chế tình trạng ôi thiu, thối rữa, kéo dài thời gian sử dụng cho các loại thực phẩm như bánh phở, hủ tiếu, bún, bánh ướt,..

* Trong y tế: dung dịch này còn được sử dụng để ướp xác và bảo quản cho các loại vacxin, sử dụng rỗng rãi để làm dung môi bảo vệ các mẫu thí nghiệm, diệt nhuẩn, diệt trùng. Ngoài ra, các loại thuốc có chứa thành phần Formaldehyde dùng để điều trị chứng đổ mồ hôi chân hoặc tình trạng nặng mùi cơ thể.

5. Tác hại của formaldehyde

Formaldehyde đã được chứng minh là có thể gây ung thư nếu được dùng trong, tức đưa formaldehyde vào trong cơ thể. Vì vậy, từ lâu formaldehyde là chất cấm không được dùng trong chế biến thực phẩm. Nếu sử dụng thực phẩm chứa formaldehyde trong thời gian nào đó sẽ có nguy cơ rất lớn là nhiễm độc, đặc biệt có thể bị ung thư do formaldehyde gây ra.

Các sản phẩm có sử dụng formaldehyde cũng rất khó phân biệt với các sản phẩm không sử dụng hoạt chất trên. Vì vậy khi mua sản phẩm về, người tiêu dùng cần làm gì để có thể làm cho sản phẩm không còn độc hại ?

Nếu sản phẩm chứa nhiều formaldehyde, có thể nhận được do sản phẩm đó có mùi rất khó chịu do hóa chất này bốc hơi. Nhưng nếu sản phẩm chứa lượng quá ít formaldehyde thì không thể nào phân biệt được. Vì vậy, để phòng chống việc tiêu thụ các sản phẩm được tẩm chất formaldehyde chỉ trông cậy vào hoạt động tích cực của các cơ quan quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Có một cách mà người tiêu dùng tránh một cách tương đối tiêu thụ sản phẩm có chứa chất độc hại là không nên ăn uống mãi, dùng quá thường xuyên và lâu dài một loại thực phẩm. Mà hãy ăn uống đa dạng, thay đổi món ăn món uống thường xuyên, nay ăn uống món này và mai hãy ăn uống món khác, sau một thời gian mới ăn uống lại món cũ. Ăn uống như thế có thể tránh sự tích lũy độc chất nào nếu có vào trong cơ thể.