Axit 2 nấc là gì? Ví dụ về axit 2 nấc và bài tập vận dụng

Khái niệm axit hai nấc, axit nhiều nấc và ví dụ minh họa sẽ giúp các em biết cách phân biệt các loại axit với nhau. Đồng thời biết cách viết phương trình điện li của axit.

1. Axit một nấc và axit nhiều nấc

- Axit một nấc: là những axit chỉ phân li một nấc ra ion H+ thí dụ như HCl, HBr…

HCl → H⁺ + Cl^-

- Axit nhiều nấc là những axit phân li nhiều lần ra H+, ví dụ:

H₂S là axit hai nấc

H₂S ⇔ H+ + HS-

HS- ⇌ H+ + S₂^-

H₃PO₄ là axit ba nấc

H₃PO₄ ⇌ H⁺ + H₂PO₄-

H₂PO₄- ⇌ H⁺ + HPO₄₂-

HPO₄₂- ⇌ H⁺ + PO₄₃-

Ta thấy phân tử HCl cũng như phân tử CH₃COOH trong dung dịch nước chỉ điện li một nấc ra ion H+. Đó là các axit một nấc.

Những axit khi tan trong nước mà phân tử điện li nhiều nấc ra ion H+ là các axit nhiều nấc. Thí dụ :

H₃PO₄ → H⁺ + H₂PO₄-: K1 = 7,6.10^-3

H₂PO₄- → H+ + HPO₄₂- : K2 = 6,2.10^-8

HPO₄₂- → H+ + PO₄₃- : K3 = 4,4.10^-13

Phân tử H₃PO₄ điện li ba nấc ra ion H⁺, H₃PO₄ là axit ba nấc.

2. Axit 2 nấc là gì? Ví dụ về axit 2 nấc

- Axit 2 nấc là những axit phân li 2 lần ra H+

- Ví dụ về axit 2 nấc:

+ H2S:

H₂S  ⇄ H⁺ + HS⁻

HS⁻ ⇆ H⁺ +S₂⁻

+ H₂CO₃:

H₂CO₃ ⇄ H⁺ + HCO₃⁻

HCO₃⁻ ⇄ H⁺ + CO₃^2-

+ H₂SO₃:

H₂SO₃ ⇄ H⁺ + HSO₃⁻

HSO₃⁻ ⇄ H⁺ + SO₃^2-

+ H₃PO₃:

H₃PO₃ ⇆ H⁺ + H₂PO₃⁻

H₂PO₃⁻ ⇆ H⁺ + HPO₃²⁻

3. Cách xác định độ mạnh, yếu của axit

Để xác định chính xác độ mạnh yếu của axit, ta căn cứ vào tính linh động của nguyên tử hydro trong cấu trúc phân tử của axit. Nguyên tử Hidro càng linh động thì tính axit càng mạnh và ngược lại.

Với những axit có oxy trong cùng một nguyên tố, càng ít oxy, axit càng yếu : HClO₄ > HClO₃> HClO₂> HClO

Với những axit của nguyên tố trong cùng chu kỳ, khi các nguyên tố ở hóa trị cao nhất, nguyên tố trung tâm có tính phi kim càng yếu thì axit đó càng yếu: HClO₄> H₂SO₄> H₃PO₄

Với axit của nguyên tố cùng nhóm A

Axit có oxy: Tính axit tăng dần từ dưới lên: HIO₄ < HBrO₄< HClO₄

Axit không có oxy: Tính axit giảm dần từ dưới lên: HI > HBr> HCl> HF

Với axit hữu cơ RCOOH

Nếu R đẩy electron (gốc R no) thì tính axit giảm: HCOOH> CH₃COOH> CH₃CH₂COOH> CH₃CH₂CH₂COOH> n-C₄H₉COOH

Nếu R hút e (gốc R không no, thơm hoặc có nguyên tố halogen,…), tính axit sẽ mạnh.