Lý thuyết Địa 10 Bài 9: Khí quyển, các yếu tố khí hậu (Kết nối tri thức)

Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 9 Kết nối tri thức ngắn gọn nhất. Tổng hợp, tóm lược nội dung Bài 9: Khí quyển, các yếu tố khí hậu trang 29, 30, 31, 32, 33, 34 dễ hiểu.

Bài 9: Khí quyển, các yếu tố khí hậu trang 29, 30, 31, 32, 33, 34 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức 

>>> Xem thêm: Soạn Địa 10 Bài 9: Khí quyển, các yếu tố khí hậu - Kết nối tri thức

1. Khái niệm khí quyển

- Khái niệm: Khí quyển là lớp không khí bao quanh Trái Đất, luôn chịu ảnh hưởng của Vũ trụ, trước hết là Mặt Trời.

- Các tầng khí quyển:

+ Tầng đối lưu: từ 0 km đến 8 – 15 km.

+ Tầng bình lưu: từ 8 – 15 km đến 51 – 55 km.

+ Tầng giữa: từ 51 – 55 km đến 80 – 85 km.

+ Tầng nhiệt: 80 – 85 km đến 800 km.

+ Tầng khuếch tán: trên 800 km.

2. Nhiệt độ không khí

a. Nhiệt độ phân bố theo vĩ độ

Từ thông tin ở bảng trên ta thấy: Từ vùng vĩ độ thấp đến vùng vĩ độ cao càng xa xích đạo thì nhiệt độ trung bình năm càng giảm, biên độ nhiệt độ năm càng lớn.

b. Nhiệt độ phân bố theo nhiệt độ và đại dương

Biên độ nhiệt năm giảm dần theo thứ tự: Cuốc-xcơ (29^oC), nội địa đến Vác-sa-va (23^oC), Pô-dơ-man (21^oC), Va-len-ti-a (9^oC)

+ Bề mặt đất thu và tỏa nhiệt nhanh hơn bề mặt nước nên mùa hạ lục địa có nhiệt độ cao hơn đại dương còn mùa đông lục địa có nhiệt độ thấp hơn đại dương + Vị trí Va-len-ti-a nằm ven Đại Tây Dương, ảnh hưởng của dòng biển nóng Bắc Đại Tây Dương nên thấp hơn nhiều so với các địa điểm khác

Lưu ý: Những vùng ven biển có dòng biển nóng chảy qua có khí hậu ấm áp, mưa nhiều và các dòng biển lạnh thì ngược lại.

c. Nhiệt độ phân bố theo địa hình

Sự thay đổi nhiệt độ không khí theo địa hình:

- Ở tầng đối lưu càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm, trung bình cứ lên cao 100 m, nhiệt độ không khí giảm 0,6^oC.

- Theo độ dốc và hướng phơi của sườn núi:

- Đối với sườn núi ngược với chiều với ánh sáng mặt trời, có góc tới của tia sáng mặt trời lớn do đó nhận được lượng bức xạ nhận được lớn => nhiệt độ không khí cao

- Đối với sườn núi cùng chiều với ánh sáng mặt trời có góc tới của tia sáng mặt trời nhỏ nên nhận lượng bức xạ nhận được ít =>nhiệt độ không khí thấp.

3. Khí áp và gió

a. Khí áp

- Các nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi khí áp trên Trái Đất :

+ Nhiệt độ

 Nhiệt độ cao khiến không khí nở ra dẫn đến tỉ trọng giảm 

=> Khí áp giảm

 Nhiệt độ giảm làm không khí co lại nên tỉ trọng tăng

 => Khí áp tăng.

+ Độ cao: không khí càng trên cao thì càng loãng tạo ra sức nén càng nhỏ 

=> Khí áp giảm

+ Độ ẩm: 

Nếu hông khí chứa hơi nước 

=> Khí áp giảm

Nếu không khí khô => Khí áp tăng.

+ Thành phần không khí.

- Sự hình thành các đai khí áp trên Trái Đất: phân bố cao thấp xen kẽ qua xích đạo

Vùng Xích đạo: Nhiệt độ nóng, hơi nước bốc lên nhiều chiếm phần không khí khô khiến sức nén không khí giảm tạo ra đai áp thấp xích đạo. Không khí từ xích đạo bốc lên cao về phí chí tuyến sau đó dồn xuống tạo sức nén không khí căng hình thành các đai áp cao chí tuyến

Vùng Bắc Cực và Nam Cực: Khí hậu lạnh sức nén không khí tăng tạo ra các đai áp cao cực. Từ chí tuyến và vùng cực, không khí dịch chuyển sang vòng ôn đới đồng thời bốc lên cao khiến sức nén không khí giảm dẫn đến các đai áp thấp ở ôn đới

b. Gió

- Một số loại gió chính trên Trái Đất đều thổi từ áp cao và áp thấp: gió mậu dịch, gió tây ôn đới, gió đông cực

- Gió địa phương: gió đất, gió biển, gió fơn

 

4. Mưa

a. Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng mưa

Yếu tố	Ảnh hưởng
Khí áp	Vùng áp thấp hút gió, đẩy không khí ẩm lên cao, gây mưa  VD: Vùng Xích đạo.  Vùng áp cao không khí bị nén xuống không bốc lên cao được, chỉ có gió thổi đi nên mưa ít  VD: Vùng cực, chí tuyến.
Frông	Dọc các frông nóng/lạnh, không khí nóng bốc lên trên không khí lạnh nên lạnh đi, gây mưa.  Miền có frông hay dải hội tụ nhiệt đới đi qua thường mưa nhiều.
Gió	Vùng nằm sâu trong nội địa nếu không có gió từ đại dương thổi vào, mưa rất ít.  Vùng có gió Mậu dịch hoạt động: ít mưa; vùng gió mùa hoạt động: mưa nhiều.
Dòng biển	Nơi dòng biển lạnh chảy qua ven bờ: mưa ít.  Nơi dòng biển nóng chảy qua ven bờ: mưa nhiều.
Địa hình	Cùng sườn núi đón gió, càng lên cao nhiệt độ càng giảm, mưa càng nhiều; đến 1 độ cao nhất định, không còn mưa.  Cùng dãy núi, sườn đón gió mưa nhiều, sườn khuất gió mưa ít.

b. Phân bố mưa

Nhận xét: lượng mưa phân bố không đều, có sự thay đổi theo khu vực và vĩ độ

- Theo vĩ độ: vùng xích đạo có lượng mưa nhiều nhất, sau đó là 2 vùng ôn đới. 2 vùng chí tuyến mưa ít và mưa rất ít ở 2 vùng cực

- Theo khu vực lượng mưa phân bố theo chiều từ đông sang tây bởi tác động của địa hình, dòng biển, vị trí,…

>>> Xem trọn bộ: Tóm tắt lý thuyết Địa 10 ngắn gọn Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 9 Kết nối tri thức trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!