Tóm tắt Huyện đường (Sơ đồ tư duy, nội dung chính)

Tìm hiểu tác phẩm, tóm tắt Huyện đường ngắn gọn nhất. Hướng dẫn cách vẽ sơ đồ tư duy bài Huyện đường dễ hiểu bám sát nội dung SGK Ngữ văn 10 Kết nối tri thức.

1. Huyện đường

Một đêm nọ, Ốc (kẻ chuyên nghề "đào ngạch”) hợp tác với Nghêu (thầy bói) đột nhập nhà trùm Sò (địa chủ) để ăn trộm. Nghêu bị bắt giữ con Ốc chạy thoát được. Đang khi Ốc đem đồ ăn trộm bán cho Thị Hến - một người goá chồng, làm nghề buôn bán - thì trùm Sò và lí trưởng dẫn người ập đến bắt quả tang. Lý trưởng lợi dụng chuyện này đòi Thị Hến đút lót. Việc không thành, tất cả dắt nhau lên huyện đường. Tại đây, Ốc bị phạt tủ, Nghêu và lý trưởng bị đánh đòn. Riêng lí trưởng, trùm Sò còn phải chỉ tiền để hối lộ tri huyện). Nhờ có nhan sắc, Thị Hến không những không bị hạch tội, lại còn được tri huyện và đề lại "chiếu cố” hẹn hò. Lũ háo sắc ấy (có thêm cả lí trưởng) rơi vào bẫy của Thị Hến khi giáp mặt nhau tại nhà chị ta và bị các bà vợ đến đánh ghen một trận tơi bời. Đoạn trích dưới đây kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng giữa các nhân vật liên quan đến vụ trộm.

Cảnh 1

- Bàn giấy của trí huyện.

Trên tường chính giữa là bức hoành phi đ hại chữ “Huyện đường”. Hla bên có hại câu đối. Bên cạnh câu đỗi phía trái có của nhà vào trong. 

Một chiếc bàn to để chính giữa làm bàn giấy của tri huyện, trên bàn có ống bút, ns liền mực, điểu bình. Bên trái, bàn giấu của tiên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phí của sân khấu, trên bần cñng có thiên bút nà một chồng bơm từ.

Màn mở: trí huyện từ trong nhà bước ra, ngồi vào ghế.

TRI HUYỆN

(Nói lối)

Quyền trọng trấn nha môn

Bản chúc xưng trỉ huyện 

Đỉnh chưng đà đủ miếng

Hoa nguyệt cũng quen mùi

Lấy của cây ngọn roi

Làm quan nhờ lỗ khẩu?

Sự lí thường phân ấu

Được thua tự đồng tiền

Dân xã nếu không kiêng”

Bỏ xuống lao giam kĩ

(một lái, cười)

Quan chức nghĩ nên thú vị

Vào ra cũng phải chuyên cần

ĐỀ LẠI (bước ra)

Bẩm quan ạ!

TRI HUYỆN

Vâng, chào thầy. A, thây Đề ngày, hôm nay sao mà

(Nói lối)

Nhà lại vắng bẩm thân

Dân xã không đấu cáo

ĐỀ LẠI

Vâng, hôm nay chả thấy ai kiện cáo gì cả. Còn vụ Thị Hến, Nguyễn Sò quan đã định đút khoát thế nào chưa?

TRI HUYỆN

Vụ ấy à? Ý thầy thế nào? (không đợi để lại trả lời) Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.

ĐỀ LẠI

Vâng, ta cứ bảo là để tra cứu đã. Thưa còn thằng Ốc, thằng Nghều, lí trưởng, Thị Hến thì liệu xử cho xong, bọn này toàn đầu trọc cả.

TRI HUYỆN

Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu. (cười khoái trá) Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng, lí trưởng đời ăn lót cần phạt trừng giới năm mười quan tiền.

ĐỀ LẠI

Bẩm quan xử thật sâu sắc, nhưng đã xử Nghêu và Ốc rồi Hoạt động “ăn ý” giữa trí thì lấy lí gì mà không xử Sò và Hến được. huyện và đề lại.

TRI HUYỆN (cười)

Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào lại chả được. Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nên xử vội, vì xử Hến thì phải xử Sò. Thầy hiểu chứ?

ĐỀ LẠI

Vâng ạ, quan xử hay lắm. (gợi) Lệ? đâu?

LÍNH LỆ A (lễ phép bước ra)

Bẩm quan dạy ạ.

ĐỀ LẠI

Ra đòi vụ Nguyễn Sò vào hầu, cả bên nguyên, bên bị, nhân chứng.

LÍNH LỆ A

Vâng ạ. (quay đi)

TRI HUYỆN

Lệ hầu đâu?

LÍNH LỆ B (từ trong)

Vâng. (dầm quạt lông ra hầu cạnh tri huyện)

(Có tiếng lệ A tới to bên trong: “Để ba người này vào trước. Đỉnh Ốc, Phan Nghêu vào sau, ngồi đấy”).

LÍNH LỆ A (đắt lí trưởng, Tràm Sò và Thị Hến xào. Vừa ào, lệ A bấm mấy người đứng lại nói nhỏ)

Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy. 

LI TRƯỞNG

Vâng, tôi biết anh tử tế lắm, chúng ta với nhau rồi.

TRÙM SÒ

Vâng, tôi xin hậu tạ, anh cứ giúp đỡ cho.

LÍNH LỆ A

Thế bây giờ đứng đây, tôi vào bẩm lại đã. (chay vào chắp tay trước bàn giấ trị huyện) Bẩm con đã đòi vụ Nguyễn Sò đến hầu ạ.

(Hoàng Châu Ký chính li, Nghêu, Sẻ, Ốc, Hến,

NXB Phổ thông - Bộ Văn hoá, Hà Nội, 1957, tr. 141 - 145)

>>>Xem thêm: Soạn bài Huyện đường Ngữ văn 10 Kết nối tri thức.

2. Tóm tắt Huyện đường

Mẫu 1:

Huyện đường là đoạn trích trong tác phẩm Nghêu, Sò, Ốc, Hến kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng liên quan đến vụ trộm của Thị Hến. Tri lại, đề huyện và lính lệ đang suy tính bàn cãi tính kế xử kiện như thế nào để có thể lấy được nhiều tiền nhất từ những kẻ có liên quan như Sò, Ốc và Nghêu. Cuối cùng, chúng quyết định xử Ốc năm năm tù, phạt Nghêu đòn năm mươi trượng và phạt lí trưởng năm mươi quan tiền.

Mẫu 2:

Văn bản kể lại thời gian trước khi vào xử án vụ trộm, tri huyện và đề lại bàn bạc nhau xử thế nào cho có lợi, có thể ăn được tiền. Thấy được sự vô lương tâm, mục ruỗng đạo đức, đê hèn của một bộ phận quan lại.

3. Giá trị nội dung Huyện đường

- Phê phán sự tham ô của quan lại khi xử kiện

4. Sơ đồ tư duy Huyện đường

>>>Xem thêm: Tác giả - Tác phẩm: Huyện đường Ngữ văn 10 Kết nối tri thức.