Tại sao nói A-ten là điển hình mẫu mực của nền dân chủ trong thế giới cổ đại?

Câu hỏi: Tại sao nói A-ten là điển hình mẫu mực của nền dân chủ trong thế giới cổ đại?

Lời giải: 

- Những thành phố Hy Lạp khác cũng thiết lập dân chủ nhưng không phải tất cả mà phần lớn noi theo mô hình Athena, nhưng không có nền dân chủ nào mạnh hay ổn định  như của Athena.

Để nắm rõ hơn câu hỏi trên, hãy cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về nhà nước A-ten nhé!

1. Điều kiện hình thành nhà nước Athens 

- Aten là một quốc gia thành bang nằm ở trung tâm của vùng đồng bằng Át-tích, miền trung Hy Lạp. Vùng đồng bằng này có địa hình nhỏ hẹp, đất đai khô cằn, không màu mỡ, lại có nhiều đồi núi, khí hậu ít mưa nên không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Ngược lại, vùng này có nhiều khoáng sản, đá quý nên thuận tiện cho việc phát triển thủ công nghiệp. Ở bờ biển phía tây của Aten có nhiều vịnh, bãi biển thuận lợi cho việc mở hải cảng, phát triển buôn bán hàng hải.

- Cư dân sống trên bán đảo Attích là nhánh người Hi Lạp – người Iônien. Trước khi nhà nước ra đời, các cư dân này vẫn còn đang sống trong giai đoạn mạt kì của xã hội thị tộc. Có 4 bộ lạc, mỗi bộ lạc bao gồm 30 thị tộc, cư trú ở 4 khu vực khác nhau. Theo truyền thống, Đại hội nhân dân vẫn là cơ quan có quyền lực cao nhất quyết định các vấn đề hệ trọng của mỗi bộ lạc. Ngoài ra, mỗi bộ lạc đều có một hội đồng quý tộc (gồm các tộc trưởng của 30 thị tộc) và một thủ lĩnh quân sự – người Hi Lạp gọi là Badilơ (Basilêus), do Đại hội nhân dân bầu ra, phụ trách quân sự, xét xử các vụ kiện tụng và tổ chức các buổi tế lễ tôn giáo. 

- Do sự độc quyền thống trị trong nhà nước của tầng lớp quý tộc chủ nô, nên trong xã hội ở Aten bên cạnh mâu thuẫn gay gắt giữa chủ nô và nô lệ, còn có mâu thuẫn giữa tầng lớp quý tộc công thương nghiệp mới với tầng lớp qúy tộc chủ nô cũ. Trong cuộc đấu tranh gay gắt này những thắng lợi đã thuộc về tầng lớp quý tộc mới, họ từng bước hạn chế và thủ tiêu đặc quyền chính trị của tầng lớp quý tộc cũ, mở ra một khuynh hướng chính trị mới: dân chủ hóa bộ máy nhà nước. Ngoài ra, quá trình chuyển hóa từ hình thức chính thể cộng hòa quý tộc chủ nô sang hình thức chính thể cộng hòa dân chủ chủ nô của nhà nước Aten còn có sự đóng góp của một bộ phận dân cư tự do, là những người từ nơi khác đến

2. Đặc trưng của nhà nước Athens 

Sự hình thành nhà nước Athens có những đặc trưng riêng biệt.

-  Thứ nhất, Nhà nước Athens ra đời trong bối cảnh lịch sử hoàn toàn không có sự can thiệp, xâm lược của các thế lực bên ngoài. Nhà nước Athens xuất hiện trên cơ sở tan rã của xã hội thị tộc của chính cư dân vùng Attích. 

- Thứ hai, Nhà nước Athens xuất hiện không phải là kết quả của các cuộc chiến tranh, xung đột, đổ máu, mà nó được hình thành một cách hòa bình dần dần, từng bước hoàn thiện thông qua hàng loạt các cuộc cải cách xã hội, từ cải cách đầu tiên của Tede, đến những cải cách cuối cùng của Pericolet. Những tàn dư của xã hội nguyên thủy bị đẩy lùi và bị thủ tiêu một cách triệt để. 

- Thứ ba, Nhà nước Athens được xây dựng và hoàn thiện theo hướng xây dựng thiết chế nhà nước dân chủ chủ nô – một thể chế hết sức đề cao và đảm bảo những quyền lợi kinh tế, chính trị của những công dân tự do

3. Tính dân chủ của nhà nước Aten

- Bộ máy nhà nước của Aten được tổ chức theo nguyên tắc tập trung quyền lực vào hội nghị công dân, nghĩa là dành cho toàn thể công dân Aten quyền dân chủ. Do đó,có thể kết luận rằng nhà nước Aten được tổ chức theo hình thức chính thể Cộng hòa Dân chủ Chủ nô.

- Tuy nhiên, nền Cộng hoà Dân chủ này còn có những hạn chế của nó, như: 

+ Chỉ những công dân nam Aten (có cha và mẹ đều là người Aten) từ 18 tuổi trở lên mới quyền tham gia vào Hội nghị công dân, còn phụ nữ, kiều dân và nô lệ thì không có quyền này. Trong khi tỷ lệ dân kiều dân và nô lệ chiếm một con số khá lớn. 

+ Các cuộc họp của Hội nghị công dân đa số đều được tổ chức tại thành Aten, do đó, các công dân Aten sinh sống ở những vùng nông thôn xa xôi không có điều kiện để thường xuyên tham gia Hội nghị. Chỉ có một bộ phận nhỏ công dân Aten sinh sống tại thành Aten và các vùng nông thôn lân cận mới thỉnh thoảng tham gia vào cuộc họp của Hội nghị công dân. Chỉ có những cuộc họp bỏ phiếu bằng vỏ sò thì mới tập trung đông đảo công dân tham gia.