Tác giả - Tác phẩm: Lục Vân Tiên gặp nạn (Hoàn cảnh sáng tác, Tóm tắt, Nội dung, Sơ đồ tư duy)

Lục Vân Tiên gặp nạn

(Nguyễn Đình Chiểu)

I. Tác giả 

1. Tiểu sử

- Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) là một nhà thơ, nhà văn hóa cận đại của Việt nam

- Quê mẹ ở huyện Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay là thành phố Hồ Chí Minh); quê cha ở xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên − Huế

-  Ông thi đỗ tú tài năm 1843; đến năm 1849 thì mắt bị mù, ông về Gia Định dạy học và bốc thuốc chữa bệnh cho dân. Khi thực dân Pháp xâm lược Nam Kỳ, Nguyễn Đình Chiểu tích cực tham gia phong trào kháng chiến, cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn việc đánh giặc, đồng thời sáng tác thơ văn khích lệ tinh thần nghĩa sĩ. Khi Nam Kì rơi vào tay giặc, ông về sống ở Ba Tri (Bến Tre). Mặc dù thực dân Pháp và tay sai nhiều lần mua chuộc, dụ dỗ nhưng Nguyễn Đình Chiểu đã giữ trọn lòng trung thành với Tổ quốc, kiên quyết không hợp tác với chúng.

2. Sự nghiệp sáng tác:

"Nguyễn Đình Chiểu là một trong những nhà thơ đầu tiên ở Nam Bộ đã dùng chữ Nôm làm phương tiện sáng tác chủ yếu, để lại một khối lượng thơ văn khá lớn và rất quý báu. Trước khi thực dân Pháp xâm lược, sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu thiên về thể loại truyện thơ Nôm truyền thống, xoay quanh đề tài đạo đức xã hội, nổi tiếng nhất là truyện Lục Vân Tiên (khoảng đầu những năm 50, thế kỉ XIX) rồi đến Dương Từ - Hà Mậu. Sau khi thực dân Pháp xâm lược, Nguyễn Đình Chiểu viết một loại tác phẩm nhằm khích lệ tinh thần chiến đấu hi sinh của nhân dân Pháp xâm lược, Nguyễn Đình Chiểu viết một loại tác phẩm nhằm khích lệ tinh thần chiến đấu hi sinh của nhân dân và biểu dương những tấm gương anh hùng, liệt sĩ: Chạy tây (1859), Văn Tế Trương Định (1864), Mười hai bài thơ điếu Phan Tòng (1868), Văn tế nghĩa sĩ trận vọng Lục tỉnh (1874), ngoài ra còn Thảo thử hịch (Hịch đánh chuột), Thư gửi cho em và một số bài thơ Đường luật khác như Ngựa Tiêu sương, Từ biệt cố nhân, Tự thuật...Từ sau khi Nam Bộ lọt hoàn toàn vào tay giặc, Nguyễn Đình Chiểu còn viết một truyện thơ Nôm dài dưới hình thức hỏi đáp về y học Ngự Tiều y thuật vấn đáp. Có thể Nguyễn Đình Chiểu còn là tác giả của bài Hịch kêu gọi nghĩa binh đánh tây rất phổ biến ở Nam Kì những ngày đầu chống Pháp.

II. Tác phẩm

1. Vị trí đoạn trích

- Truyện Lục Vân Tiên là một truyện thơ nôm của Nguyễn Đình Chiểu, được sáng tác khoảng đầu những năm 50 của thế kỉ 19, truyện có 2082 câu thơ lục bát.

-  Đoạn trích này nằm ở phần thứ hai của truyện.

2. Giá trị nội dung

Trên đường đi thi, Vân Tiên nhận được tin mẹ mất, liền bỏ thi để về quê chịu tang. Dọc đường về, Vân Tiên bị đau mắt nặng rồi bị mù cả hai mắt. Đang bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trịnh Hâm đi thi về. Vốn sẵn có lòng ganh ghét tài năng của Vân Tiên, Trịnh Hâm nhân đó tìm cách hãm hại chàng. Thừa lúc đêm khuya, hắn đẩy chàng xuống sông. Được giao long dìu đỡ đưa vào bãi, Vân Tiên được gia đình ngư ông cưu mang, giúp đỡ.

Thông qua sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, tác giả thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp ở đời.

3. Đặc sắc nghệ thuật

Cũng như ở đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ngôn ngữ trong đoạn trích này rất giản dị, dễ hiểu, thể hiện rõ những cảm xúc và suy nghĩ chân thành của tác giả. Những câu thơ diễn tả lời ông lão nói về công việc của mình là những câu thơ đẹp. Dù rất cụ thể, ngắn gọn nhưng nó cho thấy tâm hồn phóng khoáng, tình yêu cuộc sống, yêu lao động của ông Ngư.

4. Sơ đồ tư duy