Dàn ý, phân tích sự đối lập thiện ác trong Lục Vân Tiên gặp nạn

Hướng dẫn lập dàn ý và làm bài văn phân tích sự đối lập thiện ác trong Lục Vân Tiên gặp nạn của Nguyễn Đình Chiểu. Với những bài văn mẫu hay nhất dưới đây, các em sẽ có thêm nhiều tài liệu hữu ích phục vụ cho việc học môn văn. Cùng tham khảo nhé! 

Dàn ý phân tích sự đối lập thiện ác trong Lục Vân Tiên gặp nạn

1. Mở bài

- Nguyễn Đình Chiểu, nhà thơ bất hạnh không sáng mắt nhưng sáng lòng, yêu nước, khí phách. Thơ văn của ông là vũ khí chống xâm lược, tuyên truyền đạo lí.

- Đoạn thơ Lục Vân Tiên gặp nạn (Truyện Lục Vân Tiên) biểu hiện rõ sự đối lập giữa cái ác và cái thiện qua tính cách hai nhân vật Trịnh Hâm và ông Ngư, có mục đích giáo dục con người hướng thiện diệt ác.

2. Thân bài

a. Trịnh Hâm tiêu biểu cho cái ác cực điểm thấm sâu vào bản chất

+ Một kẻ có tâm địa hèn hạ, xấu xa.

+ Bất nhân, bất nghĩa, thủ đoạn sâu hiểm, toan tính sắp đặt kế hoạch hãm hại Lục Vân Tiên một cách chặt chẽ về thời gian, hành động (lừa trói tiểu đồng vào gốc cây trong núi, giả giúp đỡ đưa Vân Tiên về quê bằng thuyền, xô Vân Tiên xuống giữa dòng vào đêm khuya để không ai cứu kịp, giả tiếng kêu trời để đánh lừa mọi người trên thuyền).

+ Tàn nhẫn, ích kỉ nhỏ nhen, cố hại Vân Tiên chỉ vì ghen ghét tài năng dù không thù oán.

+ Không những hãm hại Vân Tiên mà còn “la làng” để “lấy lời phôi pha” từ mọi người.

+ Hành động của Trịnh Hâm cho thấy hắn là một người bội tín với lời hứa của chính mình.

⇒ Bản chất độc ác, sự lọc lừa, phản trắc của Trịnh Hâm.

b. Ông Ngư tiêu biểu cho cái thiện, nhân đức, nhân cách cao đẹp

- Trọng nghĩa khinh tài, cứu người không hề lưỡng lự, không sợ tai vạ, không cần trả ơn.

- Hình ảnh miêu tả cho thấy gia đình Ngư ông thật đẹp (đẹp từ nhân cách, quan niệm sống đến việc làm nhân đức).

+ Khi thấy người bị nạn, ông đã lập tức cứu giúp:

Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.

Hối con vầy lửa một giờ,

Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.

+ Hành động nhân nghĩa, mối chân tình của gia đình Ông Ngư đối với người bị nạn: Nghe Vân Tiên kể về hoàn cảnh của mình, ông đã cưu mang. Dù gia đình rất nghèo, nhưng ông vẫn sẵn lòng đùm bọc kẻ tật nguyền không chốn nương thân.

+ Ông không hề tính toán đến cái ơn cứu mạng, nghèo mà trong sạch, không màng danh lợi:

Ngư rằng: Lòng lão chẳng mơ,

Dốc lòng nhân nghĩa, há chờ trả ơn.

- Quan niệm sống, phong cách sống của Ngư ông thật thanh cao, đạm bạc, trong sạch, thoát vòng danh lợi, gắn bó chan hoà với thiên nhiên.

- Ông sống ung dung, tự do, tự tại, kiếm sống bằng chính sức lao động của mình.

- Cuộc đời ông Ngư bình thường nhưng không tầm thường (có thể là ẩn sĩ, nhà hiền triết có tài kinh luân).

⇒ Ngư Ông là hình ảnh tiêu biểu của người dân lao động có đạo đức cao đẹp và trong sáng.

c. Thái độ của tác giả Nguyễn Đình Chiểu

- Hết lòng yêu thương những con người có nhân cách cao thượng như Lục Vân Tiên, Ngư Ông.

- Ghét cay ghét đắng những kẻ xấu xa, độc ác: bọn cướp, Trịnh Hâm,…

3. Kết bài

- Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu có giá trị tư tưởng, đạo lí cao.

- Học tập tính cách tốt đẹp của ông Ngư, lên án, bài trừ kẻ xấu như Trịnh Hâm.

Phân tích sự đối lập thiện ác trong Lục Vân Tiên gặp nạn - Bài mẫu

     Lục Vân Tiên là một truyện thơ tiêu biểu của nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu, truyện được viết bằng chữ Nôm - một tuyệt phẩm xuất sắc của dòng văn học Trung đại. Đọc truyện thơ này, ta không khỏi khâm phục trước một Lục Vân Tiên hào hiệp, tài năng, lại giàu lòng nhân ái, hành động để giúp người, giúp đời, chẳng màng công danh thế sự, cảm mến trước một Kiều Nguyệt Nga dịu dàng, nết na, tư dung tốt đẹp. Hơn thế nữa, truyện còn để lại cho chúng ta bài học sâu sắc về đạo lí sống ở đời, đặc biệt là ranh giới giữa thiện ác mong manh. Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn đã thể hiện được sự đối lập rõ rệt đó.

     Vân Tiên trên đường đi thi thì nghe tin mẹ mất, chàng quay trở về quê để gặp mẹ lần cuối. Nhưng vì khóc, tiếc thương mẹ quá nhiều nên chàng bị mù. Giữa đường gặp sự chẳng lành, lại chẳng chốn nào nương thân, chàng chỉ mong nhanh chóng được trở về nhà thắp lên nén hương gửi mẹ. Vậy mà, độc ác thay, tên tiểu nhân Trịnh Hâm đã tàn nhẫn, hành động như một kẻ bất lương đầy nham hiểm. Trái ngược với một Lục Vân Tiên hào hiệp "giữa đường gặp chuyện bất bình chẳng tha" thì đó là một Trịnh Hâm ích kỉ, hẹp hòi. Đang trong lúc khó khăn, Lục Vân Tiên ngỡ rằng mình có thể nhờ người bạn của mình - Trịnh Hâm để trở về quê nhà. Nhưng "lời nói gió bay", lời hứa chẳng được thực hiện mà trái lại đó là sự lừa gạt có toan tính của hắn. Vì ghen ghét, đố kị với tài năng và đức độ của Vân Tiên từ lâu mà hắn trở nên tàn bạo, vô nhân tính. Chính lòng ghen ghét đã ngấm sâu vào máu thịt của hắn mà biến hắn thành kẻ độc ác, dã man. Hắn vô cùng ác độc khi tính toán kĩ lưỡng cho hành động của mình. Lợi dụng đêm khuya để đẩy Lục Vân Tiên xuống sông:

"Đêm khuya lặng lẽ như tờ,

Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.

Trịnh Hâm khi ấy ra tay,

Vân Tiên bị ngã xô ngay xuống vời.

Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,

Cho người thức dậy lấy lời phui pha"

     Vừa hãm hại chàng lại còn làm bộ, làm tịch, ra vẻ đáng thương, một kẻ "vừa ăn cướp vừa la làng" cáo già giả dạng nai tơ la làng để lấy lời "phui pha" từ những người xung quanh. Đó chính là bản chất của một kẻ rành đời và xảo trá.

     Nhưng ở đời vốn vẫn vậy, đó là quy luật "ở hiền gặp lành". Đâu đó, trong cuộc sống vẫn còn vô vàn những người tốt, những vòng tay chở che sẵn sàng che chở con người lúc gặp hoạn nạn, khó khăn. Đối lập với sự độc ác của một Trịnh Hâm là gia đình lão Ngư ông nghèo khó mà lương thiện. Một ông Ngư chài lưới bao dung, tốt bụng và đầy nhân ái.

"Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.

Hối con vầy lửa một giờ,

Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.

Vân Tiên vừa ấm chơn tay,

Ngẩn ngơ hồn phách như say mới rồi."

     Sau khi vớt Vân Tiên lên bờ, cứu sống chàng, biết được hoàn cảnh khốn khó và trớ trêu của Lục Vân Tiên. Ông Ngư đã cưu mang và giúp đỡ chàng, dù nghèo khó, bữa cơm với vị tương cà nhưng tình người thì đong đầy yêu thương.

Ngư rằng: "Người ở cùng ta,

Hôm mai hẩm hút với già cho vui".

     Giúp đỡ Vân Tiên nhưng ông cũng chẳng màng đến lòng biết ơn hay trông chờ sự báo đáp "Dốc lòng nhân nghĩ há chớ trả ơn".

     Nếu Trịnh Hâm hẹp hòi bao nhiêu thì Ngư ông rộng lượng bấy nhiêu. Nếu cuộc sống của Trịnh Hâm là sự ganh đua, tị nạnh, nhỏ nhen, ích kỉ thì cuộc sống của Ngư ông rất đỗi thanh cao, không bon chen tiền bạc, danh lợi. Một đời sống ung dung tự tại, phóng khoáng, tự do và trong sạch. Hoàn toàn xa lạ với những tính toan, sẵn sàng chà đạp cả danh dự, lương tri để đạt được mục đích, âm mưu của bản thân. Cuộc sống của Ngư ông dù nghèo nàn về vật chất nhưng ngập tràn niềm vui và tin yêu cuộc sống. Hài hoà giữa tình người với trời đất cao rộng, với thiên nhiên đẹp đẽ nên thơ.

"Nước trong rửa ruột sạch trơn,

Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.

Rày voi mai vịnh vui vầy,

Ngày kia hứng gió đêm này chơi trăng.

Một mình thong thả làm ăn,

Khoẻ quơ chài kéo, mệt quăng câu dầm.

Nghêu ngao nay chích mai đầm"

    Qua việc thể hiện sự đối lập giữa thiện - ác trong đoạn trích, Nguyễn Đình Chiểu đã tố cáo lên án những kẻ bất nhân, thiếu tình người. Đồng thời, gửi gắm ước mơ về vẻ đẹp chân - thiện - mỹ trong mỗi người. Gửi gắm niềm tin và khát vọng vào tính thiện, vào lòng nhân ái của con người, đó là tinh thần tương thân tương ái, đạo lí nhân nghĩa và cao đẹp muôn đời.

---/---

Như vậy là Top lời giải đã vừa cung cấp những gợi ý cơ bản cũng như bài văn mẫu phân tích sự đối lập thiện ác trong Lục Vân Tiên gặp nạn để các em tham khảo và có thể tự viết được một bài văn mẫu hoàn chỉnh. Chúc các em học tốt môn Ngữ Văn !