Tác giả - Tác phẩm: Đẽo cày giữa đường (Tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, HCST, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Đẽo cày giữa đường bao gồm hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật tác phẩm Đẽo cày giữa đường - SGK Văn 7

Đẽo cày giữa đường

I. Giới thiệu tác giả 

Theo Ôn Như Nguyễn Văn Học, Truyện cổ nước Nam, tập I, Thăng Long, 1958, tr. 101-102

II. Khái quát truyện Đẽo cày giữa đường

1. Thể loại

Đẽo cày giữa đường thuộc truyện ngụ ngôn của văn học dân gian.

Truyện ngụ ngôn cũng là một thể loại văn học, được viết theo hình thức văn xuôi tương đối ngắn. Truyện sử dụng các biện pháp ẩn dụ hoặc nhân hóa loài vật, con người để chỉ đến một vấn đề triết lý, luân lý mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc hoặc lên án về một thực tế, về những tật xấu của con người.

2. Bố cục

Truyện được chia thành 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu ... xem anh ta đẽo cày.

- Phần 2: Tiếp ... tha hồ mà lãi.

- Phần 3: Còn lại.

3. Tóm tắt truyện 

Chuyện kể rằng có một bác nông dân rất nghèo, cả đời sống bằng nghề đồng áng, bác muốn làm một cái cày thật tốt để làm công việc đồng áng năng suất và đỡ vất vả hơn. Một hôm, bác rất vui vì đã xin được một cây gỗ tốt nhưng bác chưa làm cái cày bao giờ, bác bèn mang khúc gỗ ra ven đường ngồi đẽo và hỏi ý kiến mọi người. Mỗi người một ý, nói gì bác cũng đều làm theo. Và cuối cùng, hết ngày hôm đấy bác nông dân chỉ còn một khúc gỗ nhỏ, bác không còn cơ hội để đẽo cái cày theo ý mình nữa, cây gỗ quý đã thành một đống củi vụn. Bác buồn lắm nhưng cuối cùng bác đã hiểu: “Làm việc gì cũng vậy, mình phải có chính kiến của mình và kiên trì với một con đường đã chọn.”

4. Giá trị nội dung

Câu chuyện kể về người thợ mộc đẽo cày theo ý người khác dẫn đến kết quả mất hết vốn liếng. Thông qua câu chuyện ông cha ta muốn khuyên nhủ mọi người hãy giữ vững quan điểm lập trường kiên định bền gan bền trí để đạt được mục tiêu của chính mình, không giao động và lắng nghe ý kiến người khác một cách chọn lọc, có cân nhắc, có suy nghĩ đúng đắn, không nên vội vàng nghe theo lời người khác.

5. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi

- Lối kể chuyện hấp dẫn, thú vị

6. Tác phẩm Đẽo cày giữa đường

Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm cái nghề đẽo cày mà bán. Cửa hàng anh ta mở ngay bên đường, ngổn ngang gỗ dài gỗ ngắn. Người đi qua kẻ đi lại, thường ghé vào xem anh ta đục đẽo.Người này thì nói: Phải đẽo cho cao, cho to thì mới dễ cày. Anh ta cho là phải, đẽo cái nào cũng vừa to vừa cao. Nhưng rồi người khác lại nói: Có đẽo nhỏ hơn, thấp hơn thì mới dễ cày. Anh ta cũng cho là phải, lại đẽo cày vừa nhỏ vừa thấp. Anh đẽo cũng đã nhiều cày, mà hàng bán vẫn không chạy. Chợt lại có người vào xem và bảo:Nay ở trên ngàn, hiện có người đang phá hoang bao nhiêu ruộng rẫy và cày tinh bằng voi cả. Anh nên đẽo cày cho thật cao, thật to gấp đôi gấp ba như thế để cày voi được, thì hàng bán sẽ đắt, anh sẽ lãi vô vàn. Người thợ mộc nghe nói, liền đẽo ngay một lúc bao nhiều cày to gấp năm, gập bảy thử thường bảy ra bản.

Nhưng qua bao nhiêu ngày tháng, chẳng thấy ai đến mua cho một cái nào, cũng chẳng thấy al nói voi đi cày Đn. n khôn ruộng cả. Thành có bao nhiều gỗ hỏng bẻ hết và bao nhiều vốn liêng đi đời nhà ma sạch.

Người thợ mộc bây giờ mới biết để nghe người là dại Nhưng quá muộn, không sao chữa được nữa.

Bởi chuyện này mới có câu thành ngữ rằng: “Đếo cày giữa đường”, để nói những người hay đề tai nghe làm theo thiên hạ đến nỗi mắt cả cơ nghiệp.

(Theo Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc, Truyện cổ tích nước nam, tập 1
Thăng Long, 1958, tr. 101 - 102)

III. Sơ đồ tư duy Đẽo cày giữa đường

Mẫu 1:

Mẫu 2:

IV. Câu hỏi vận dụng kiến thức truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường

Câu hỏi 1: Đẽo cày giữa đường là gì?

Lời giải:

Câu chuyện đẽo cày giữa đường kể rằng ngày xưa có một anh muốn làm giàu có bao nhiêu tiền đều mua gỗ, ra giữa đường đẽo cày. Người đầu tiên đi qua bảo ccái bắp cày này nhỏ quá không bán được đâu phải đẽo cái lớn hơn. Thế là anh ta đẽo cái lớn hơn. Sau đó có người đi qua bao cái này to quá nên đẽo cái nhỏ mới dễ bán, rồi cũng chả ai mua. Cuối cùng anh ta trắng tay.

Câu hỏi 2: Ý nghĩa thành ngữ đẽo cày giữa đường

Lời giải:

Ý nghĩa thành ngữ đẽo cày giữa đường có nghĩa là nói đến những người không có chính kiến cho bản thân chỉ biết đợi người khác đưa ra ý kiến rồi hùa theo và cuối cùng chẳng đạt được kết quả nào cho bản thân cả. Đôi khi chúng ta phải đưa ra những quyết định của mình cũng như sai một ly đi một dặm hoặc bút sa gà chết. Khi ra quyết định ta phải xem xét toàn diện mọi mặt đừng như thầy bói xem voi mà vội vàng kết luận ngay, nếu sau sẽ gặp khó khăn như bảy nổi ba chìm.

V. Câu hỏi trắc nghiêm bổ sung kiến thức truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường

Câu 1: Truyện nào dưới đây không phải là truyện cổ tích?

A. Đẽo cày giữa đường

B. Thạch Sanh

C. Sọ Dừa

D. Sự tích trầu cau

Đáp án đúng: A. Đẽo cày giữa đường

Câu 2: Truyện ngụ ngôn là

A. Truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần.

B. Truyện chứa đựng nhiều yếu tố hoang đường, li kì, giống như truyện cổ tích.

C. Truyện thông qua việc mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc chính con người để nói bóng gió chuyện con người.

D. Truyện có ý nghĩa răn dạy con người những đạo lí của cuộc sống.

Đáp án đúng: C. Truyện thông qua việc mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc chính con người để nói bóng gió chuyện con người.

Câu 3: "Đẽo cày theo ý người ta / Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì" gợi nhắc tới truyện cổ nào?

A. Đẽo cày giữa đường

B. Đeo nhạc cho mèo

C. Thạch Sanh

D. Tấm Cám

Đáp án đúng: A. Đẽo cày giữa đường

Câu 4: Mục đích chủ yếu của truyện ngụ ngôn là gì?

A. Kể chuyện

B. Thể hiện cảm xúc

C. Gửi gắm ý tưởng, bài học

D. Truyền đạt kinh nghiệm

Đáp án đúng: C. Gửi gắm ý tưởng, bài học

Câu 5: Bài thơ "Truyện cổ nước mình" được viết theo thể thơ gì?

A. Năm chữ

B. Bảy chữ

C. Tự do

D. Lục bát

Đáp án đúng: D. Lục bát

Câu 6: Thành ngữ nào sau đây có ý nghĩa “ý tưởng viển vông, thiếu thực tế thiếu tính khả thi”?

A. Đeo nhạc cho mèo

B. Đẽo cày giữa đường

C. Ếch ngồi đáy giếng

D. Thầy bói xem voi

Đáp án đúng: A. Đeo nhạc cho mèo

Câu 7: Đâu là đáp án nêu đầy đủ tên các câu chuyện cổ được nhắc đến trong bài Chuyện cổ nước mình ?

A. Tấm Cám, Trầu cau.

B. Tấm Cám, Đẽo cày giữa đường, Thạch Sanh.

C. Tấm Cám, Thạch Sanh.

D. Tấm Cám, Đẽo cày giữa đường, Trầu cau.

Đáp án đúng: D. Tấm Cám, Đẽo cày giữa đường, Trầu cau.

Câu 8: Qua bài thơ Chuyện cổ nước mình, tác giả đã ca ngợi truyện cổ của nước mình mang nhiều ý nghĩa sâu xa, chứa đựng bao bài học quý báu của ông cha truyền lại cho con cháu đời sau.

Ý kiến trên về nội dung của bài thơ Chuyện cổ nước mình là đúng hay sai?

A. Đúng

B. Sai

Đáp án đúng: A. Đúng

Câu 9: Bài thơ Chuyện cổ nước mình đã nhắc đến những truyện dân gian: Tấm Cám, Đẽo cày giữa đường, Trầu cau.

Đúng hay sai?

A. Đúng

B. Sai

Đáp án đúng: A. Đúng

Câu 10: Truyện ngụ ngôn thiên về chức năng nào?

A. Phản ánh cuộc sống

B. Giáo dục con người

C. Tố cáo xã hội

D. Cải tạo con người xã hội

Đáp án đúng: B. Giáo dục con người

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 7 

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Đẽo cày giữa đường trong bộ SGK Văn 7 theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!