Tác giả - Tác phẩm: Câu chuyện về con đường (Tóm tắt, nội dung, nghệ thuật, HCST, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Câu chuyện về con đường bao gồm Hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật tác phẩm Câu chuyện về con đường - SGK Kết nối tri thức Văn 7

Câu chuyện về con đường 

I. Giới thiệu tác giả Đoàn Công Lê Huy

- Đoàn Công Lê Huy sinh năm 1963, tên thật là Đoàn Công Huynh, quê ở Thừa Thiên - Huế.Anh giữ mục tư vấn trên báo Hoa Học Trò với bút danh "Chánh Văn" từ năm 1991 đến năm 2005. 

- Phong cách nghệ thuật: Viết về học trò

- Anh là tác giả của một số cuốn sách viết cho tuổi học trò như: Một chủ bé và một người cha (2016), Những bàn tay vẫy những ngọn đèn ngoan (2016), Yêu xứ sở thương đồng bào (2016), Gửi em mây trắng (2016), Tôi muốn hỏi em. Về sau thế nào? (2018)

II. Khái quát tác phẩm Câu chuyện về con đường

1. Xuất xứ

Tác phẩm Câu chuyện về con đường được trích trong tuyển tập Đoàn Công Lê Huy, sách Viết Cho Những Điều Bé Nhỏ – Gửi Em, Mây Trắng xuất bản năm 2016, chỉnh lí năm 2021.

2. Thể loại 

Văn bản thuộc thể loại: Văn nghị luận

3. Tóm tắt

Ý nghĩa về con đường đời xuất hiện từ khi em còn nằm cuộn tròn trong bụng mẹ. Con đường đi theo em từ lúc chập chững bước đi cho tới khi em bước ra giao lộ với hải trình dài phía trước. Con đường là vạch xuất phát từ khi em rời tay mẹ và trở thành thước đo độ dài bước chân của em khi tiến vào tương lai. Con đường trí tuệ bắt đầu từ những ngôi trường em đang ngồi học. Đường đời gắn chặt với số phận và mỗi cá nhân đều có một con đường riêng. Con đường đời vô hình, không thể vẽ ra giấy cũng không thể đo lường theo cách thông thường. Chúng ta phải bồi đắp con đường bằng trí tuệ, ý chí của bản thân. Hai mươi tuổi chàng thanh niên Lỗ Tấn lần đầu nhìn thấy ảnh nhân dân Trung Hoa bị người Nhật hành hình đã bỏ dở ngành Y khi đang theo học năm thứ hai để viết sách. Bởi ông xác định khi đất nước đang còn trong mu muội, việc chữa bệnh chẳng còn quan trọng nữa và dùng chính ngòi bút để chữa bệnh tinh thần cho dân tộc.

4. Bố cục

- Phần 1: Từ đầu…nhỏ lại khi ta đã rời xa: con đường trên thực tế mà chúng ta đi

- Phần 2: Tiếp theo…lòng người ngại núi e sông: đường đời của mỗi người

- Phần 3: Còn lại…đưa ra tấm gương minh chứng

5. Giá trị nội dung

Văn bản giàu tính nhân văn, chất chứa những lời khuyên nhỏ ý nghĩa được rút ra từ cuộc sống hàng ngày.

Mỗi con người có một đường đời, một ngã riêng của cuộc đời mình. Tự bản thân bạn quyết định của đời của mình chẳng ai có thể thay bạn để bước đi cả

6. Giá trị nghệ thuật

- Lối viết giàu cảm xúc, lãng mạn của cây bút trẻ.

- Câu văn giản dị nhưng sâu sắc.

- Giọng văn ấm áp, trìu mến

7. Tác phẩm Câu chuyện về con đường

Không phải đợi đến lúc ngồi trước bộ hồ sơ thi đại học em mới nghĩ về con đường em đi. Con đường có ý nghĩa sớm hơn em tưởng. Ngay từ khi em còn nằm cuộn tròn trong bụng mẹ, em đã quẫy đạp để khao khát ra đường. Đạo là đường, âm đạo là con đường đầu tiên đưa em ra với ánh sáng, cho em được chính thức làm người. Con đường là chứng nhân đợi chờ em lớn lên. Không chỉ âm đạo chờ em chín tháng mười ngày, con đường trước ngõ cũng âm thầm mà tha thiết đứng chờ em thả những bước chân chập chững rời “góc sân và khoảng trời” nhà em. Rồi đường ngõ làng tiếp tục chờ em. Đường cái quan chờ em. Giao lộ chờ em, những hải trình dài dằng dặc chờ em, những đường băng quốc tế mênh mông xứ người chờ em.Con đường là vạch xuất phát em rời tay mẹ bước đi và con đường là thước đo chân em dài đi vào tương lai. 

Con đường mở ra văn minh nhân loại, là biểu tượng của sự trưởng thành cho một quốc gia. Đường bộ, đường thủy, đường ngầm trong lòng đất, đường trên cao, đường cao tốc, đường siêu tốc… Từ đi bằng bốn chân, đến đi bằng hai chân, từ đi bằng chân, tay (chèo thuyền) đến đi bằng đầu óc, bằng trí tuệ (ô tô, máy bay, tàu vũ trụ…), con người sẽ còn khám phá ra biết bao con đường mới, không một trở lực nào có thể ngăn cản được. Con đường trí tuệ bắt nguồn từ những ngôi trường nơi em đang ngồi học. Những kinh tuyến, vĩ tuyến mới, những nẻo đường ngang dọc mới đang chờ em đó.

Dân tộc mình đã từng có những kỷ niệm buồn về những con đường. Đâu chỉ là đường chui xuống đất như con giun con dế của Chử Đồng Tử, đâu chỉ là đường lên trời cô đơn của Từ Thức. Khi thực dân Pháp mang máy bay sang biểu diễn thị uy bằng đường trên trời thì người Việt minh đang đeo mo nang thay dép, mắm môi mắm lợi chạy qua truông cát nóng bỏng để vào kinh đô. Chính sách bế quan tỏa cảng đã thắt chặt những con đường để rồi hàng trăm năm chẳng có nỗi một con tàu Việt đi vào hải trình quốc tế, ở một quốc gia có nữa đường biên giới là biển. Thế mới biết đường đi không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông.

"Đường và chân là đôi bạn thân". Đó là lời bài hát em hát từ thời mẫu giáo. Đường không có chân sẽ không còn là con đường, là sự hoang vu, cỏ dại lấp đầy sau tháng năm. Người không có đường sẽ chẳng đi về đâu cả. Con người và con đường. Đôi bạn này có chung một từ “con”. Sao không là cái đường mà là con đường? Bởi chúng đều sống động và có linh hồn, chúng đều là những chuyển động có hướng. Đàn thú hoang không cần đường, bầy nhặng xanh không cần đường, chúng chuyển động vô định, vô hướng. Ai cũng có kỷ niệm về “người bạn thân”, có nỗi nhớ về những con đường, về những “lối cũ ta về dường như nhỏ lại” khi ta đã rời xa…

20 tuổi, chàng sinh viên Lỗ Tấn du học ở Nhật. Ông theo học ngành Y. Tình cờ ông được xem một đoạn phim thời sự, trong đó có cảnh một người Trung Quốc bị người Nhật hành hình, trong lúc những người Trung Quốc khỏe mạnh khác đứng xem, vẻ mặc đần độn, không phản ứng gì. Ông lập tức bỏ học nghề Y năm thứ 2 và chuyển sang viết văn. Bởi ông nhận thấy học chữa bệnh không quan trọng, bởi dân mà còn ngu muội, hèn nhát thì dù thân thể có khỏe mạnh cũng chỉ là nô lệ mà thôi. Từ đó ông muốn dùng ngòi bút để chữa bệnh tật trong tính cách dân tộc. Chính chàng trai kiệt xuất này là tác giả của câu nói nổi tiếng để khích lệ những người mở đường: "KỲ THỰC TRÊN MẶT ĐẤT VỐN LÀM GÌ CÓ ĐƯỜNG, NGƯỜI TA ĐI MÃI RỒI THÀNH ĐƯỜNG THÔI".

(Đoàn Công Lê Huy, Gửi em mây trắng, NXB Kim Điồng, Hà Nộii. 2016, tr. 7 - 12,
Đoàn Công Lê Huy chinh lí năm 2021)

8. Sơ đồ tư duy

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức tác phẩm Câu chuyện về con đường

Câu hỏi: Những ý nghĩa phong phú của hình ảnh “con đường” và vai trò của cá nhân trong việc lựa chọn con đường đi cho cuộc đời mình.  

Lời giải:  

- Con đường là nhân chứng đợi chờ em lớn lên:

+ Con đường trước ngõ âm thầm chờ em thả những bước chân chập chững đầu tiên.

+ Đường ngõ làng chờ em.

+ Giao hộ, hải trình dài dằng dặc chờ em, băng quốc tế xứ người chờ em.

- Con đường là vạch xuất và cũng trở thành thước đo bước chân em tiến vào tương lai.

- Con đường tri thức:

+ Mở ra văn minh nhân loại.

+ Con người sẽ khám phá ra đường bộ, đường thủy, đường ngầm,…

+ Con đường tri thức bắt đầu từ nơi em học

- Con đường tri kỉ

+ Con đường còn là ẩn dụ cho những người bạn thân, những người thân xưa cũ khi ta rời xa

→ Chỉ bằng một hình ảnh con đường, tác giả đã vẽ nên quá trình trưởng thành của của một cô bé tuổi mới lớn. Con đường lớn dần, rộng dần theo bước chân của em.

- Con đường đời gắn chặt với số phận của mỗi con người.

- Con đường này không thể hữu hình trên giấy, không thể đo đạc cũng không được tạo bằng vật liệu thông thường.

- Con đường đời được vun đắp bởi trí tuệ và ý chí của con người.

→ Những suy ngẫm về con đường đời đầy tính nhân văn.

* Câu chuyện về nhà văn Lỗ Tấn:

- Dẫn chứng thuyết phục.

→ Khích lệ con người hãy dũng cảm tiến lên phía trước, tự tạo ra con đường không chỉ cho riêng mình mà còn cho cả một đất nước, một thế hệ, một nhân loại.

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Văn 7 Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Câu chuyện về con đường trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!