Tác giả Pu-skin - Ông lão đánh cá và con cá vàng trang 11 Ngữ Văn 6 (tóm tắt, bố cục, nội dung, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Ông lão đánh cá và con cá vàng bao gồm Giới thiệu tác giả Pu-skin và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật, sơ đồ tư duy của tác phẩm Ông lão đánh cá và con cá vàng - SGK Văn 6 Cánh Diều

Tác giả - Tác phẩm: Ông lão đánh cá và con cá vàng

I. Đôi nét về tác giả Pu-skin

- Tên: A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Puskin (1799 - 1837)

- Quê quán: Nga

- Là nhà thơ mở đầu, đặt nền móng cho văn học hiện thực Nga thế kỉ XIX.

- Phong cách nghệ thuật:

+ Thơ của Puskin thể hiện tâm hồn khao khát tự do và tình yêu của nhân dân Nga => Chính vì thế mà Bielinxki đã nhận định Puskin là “bộ bách khoa toàn thư của hiện thực đời sống Nga nửa đầu thế kỉ XIX”.

- Tác phẩm chính:

+ Tiểu thuyết bằng thơ: Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin, 1823-1831;...

+ Bi kịch lịch sử: Bô-rít Gô-đu-nốp, 1825;...

+ Trường ca: Ru-xlan và Li-út-mi-la, 1820; Người tù Cáp-ca-dơ, 1821;...

+ Truyện ngắn: Cô tiểu thư nông dân,1830; Con đầm pích, 1833...

II. Khái quát tác phẩm Ông lão đánh cá và con cá vàng

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Truyện được kể lại bằng 205 câu thơ, trên cơ sở truyện dân gian của Nga, Đức

- Truyện vừa giữ được nét chất phác, dung dị của nghệ thuật dân gian, vừa thể hiện tài năng sáng tạo của Pu-skin

2. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến “vợ ở nhà kéo sợi”): Giới thiệu về nhân vật

- Phần 2 (tiếp đó đến “làm theo ý muốn của mụ”): Sự đền ơn của cá vàng và lòng tham của mụ vợ

- Phần 3 (còn lại): Sự trừng trị của cá vàng

3. Giá trị nội dung

“Ông lão đánh cá và con cá vàng” là truyện cổ tích dân gian do A.Pu-skin kể lại. Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những con người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc

4. Thể loại

- Truyện cổ tích dân gian

5. Nghệ thuật

- Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống cốt truyện

- Sự đối lập giữa các nhân vật

- Sử dụng các yếu tố tưởng tượng, hoang đường, kì ảo

6. Phương thức biểu đạt

- Tự sự, miêu tả, biểu cảm

III. Sơ đồ tư duy tác phẩm Ông lão đánh cá và con cá vàng

IV. Câu hỏi vận dụng

1. Đọc hiểu

Câu hỏi: Các chi tiết nào cho biết hoàn cảnh sống của ông lão và cách ông lão cư xử với cá vàng?

Lời giải:

- Các chi tiết về hoàn cảnh sống của ông:

+ Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển

+ Ngày ngày chồng đi đánh cá, vợ ở nhà kéo sợi

=> Hoàn cảnh nghèo khó, đơn sơ.

- Các chi tiết về cách cư xử của ông lão với cá vàng:

+ Ngạc nhiên nhưng rồi cũng thả con cá xuống biển

+ Trời phù hộ cho ngươi! Ngươi trở về biển khơi mà vùng vẫy. Ta không đòi hỏi gì cả, ta cũng chẳng cần gì cả.

=> Tính cách: tốt bụng, nhân hậu, giúp đỡ vật mà không cần trả ơn.

Câu hỏi: Lần thứ nhất, bà vợ đã yêu cầu ông lão điều gì? Lúc này, cảnh biển thế nào?

Lời giải:

- Lần thứ nhất:

Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn

Cảnh biển: mặt biển gợn sóng êm ả

Câu hỏi: Đòi hỏi và thái độ của vợ ông lão ở lần thứ hai có gì khác với lần thứ nhất? Hãy tiếp tục chú ý chi tiết tả cảnh biển trong phần này.

Lời giải:

Lần thứ hai:

- Đòi hỏi và thái độ của vợ ông lão ở lần thứ hai khác ở lần đầu là ước nguyện lớn dần: Mụ đòi một tòa nhà đẹp.

- Cảnh biển lần thứ hai: biển đã gợn sóng.

Câu hỏi: Câu nào cho biết đòi hỏi mới và thái độ của vợ ông lão? Cảnh biển có thay đổi gì so với lần trước?

Lời giải:

- Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế! Đòi một cái nhà thôi à? Trời! Đi tìm ngay con cá và bảo nó rằng tao không muốn làm một mụ nông dân quèn, tao muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân kia

- Cảnh biển lần thứ ba lúc này: biển nổi sóng dữ dội

Câu hỏi: Phần 5, lần này, người vợ lại có đòi hỏi gì? Cách cư xử của bà ta với ông lão như thế nào?

Lời giải:

- Ở phần 5, lần này người vợ đòi hỏi muốn làm nữ hoàng

- Cách cư xử lúc này của bà ta với chồng rất vô tình, vong ân bội nghĩa:

+ Xưng mày - bà

+ Bắt chồng đi quét dọn chuồng ngựa

+ Tát vào mặt ông khi ông có ý không muốn đi

+ Nếu ông không ra biển sẽ bắt người lôi ông đi

Câu hỏi: Phần 6, vợ ông lão muốn cá vàng làm điều gì? Tác giả đã tả cảnh biển trong phần này thế nào?

Lời giải:

- Phần 6, vợ ông lão muốn cá vàng cá vàng biến mụ ta thành Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ mụ và làm theo ý mụ

Cảnh biển lúc này: biển nổi sóng ầm ầm.

Câu hỏi: Quan sát bức tranh để hiểu nội dung được nói tới trong đó, nét mặt ông lão và bà vợ thể hiện điều gì?

Lời giải:

- Bức tranh là khung cảnh sau 5 lần ông lão ra biển cầu xin, khi ông xin cho mụ vợ thành Long Vương, điều ước khi ấy quá phi lí khiến cá tức giận mà biến mọi thứ trở về ban đầu. Bức tranh là cảnh ông lão trở về và ngạc nhiên trước khung cảnh nhà cửa như xưa và mụ vợ ngồi trước nhà hậm hực.

2. Câu hỏi cuối bài

Câu hỏi: Hãy liệt kê ra vở những chỉ tiết thể hiện sự đòi hỏi, thái độ, hành động của vợ ông lão đánh cá; phản ứng của ông lão đánh cá và trạng thái của biển trong các phần 2,3,4,5,6 theo gợi ý sau:

Phần	Vợ ông lão đánh cá	Ông lão đánh cá	Biển
1
2
3
4
5
6

Lời giải:

Phần	Vợ ông lão đánh cá	Ông lão đánh cá	Biển
2	Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn.	Không phản ứng lại, nghe lời mục vợ cứ thế ra biển xin	gợn sóng êm ả
3	Mụ đòi một tòa nhà đẹp.	Không phản ứng lại, nghe lời mục vợ cứ thế ra biển xin	biển đã gợn sóng
4	Mụ không muốn làm nông dân mà muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân.	Không phản ứng lại, nghe lời mục vợ cứ thế ra biển xin	biển nổi sóng dữ dội
5	Mụ muốn trở thành nữ hoàng.	Khúm núm với nợ, cãi lại vợ khi biết ước muốn của bà nhưng rồi vẫn lủi thủi ra biển	biển nổi sóng mù mịt
6	Mụ muốn làm Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ và làm theo ý mụ.	Cung kính với vợ, không dám trái lời mụ	biển nổi sóng ầm ầm

Câu hỏi: Từ bảng thống kê trên, em có nhận xét gì về tính cách của vợ ông lão đánh cá và ông lão đánh cá?

Lời giải:

Tính cách của nhân vật:

+ Ông lão: thật thà, tốt bụng, không tham lam nhưng nhu nhược thể hiện qua những lần ra biển làm theo ý của mụ vợ.

+ Mụ vợ: tham lam vô độ, quá quắt, bạc tình thể hiện qua những mong muốn vô lí và thái độ "ăn cháo đá bát" với người đã mang ơn cho mình.

Câu hỏi: Cảnh biển trong mỗi lần ông lão ra gọi cá vàng thay đổi theo chiều hướng như thế nào? Theo em, sự thay đổi đó có ý nghĩa gì?

Lời giải:

Cảnh biển thay đổi:

- Lần 1: gợn sóng êm ả

- Lần 2: biển đã gợn sóng

- Lần 3: biển nổi sóng dữ dội

- Lần 4: biển nổi sóng mù mịt

- Lần 5: biển nổi sóng ầm ầm

Câu hỏi: Bài học em rút ra được từ câu chuyện này là gì?

Lời giải:

Bài học: ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc từ đó thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một xã hội công bằng: kẻ xấu xa, tham lam, bội bạc cuối cùng sẽ bị trừng trị.

Câu hỏi: Hãy nêu một điểm giống và một điểm khác nhau nổi bật của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian (Gợi ý: tìm điểm giống và khác về tác giả; yếu tố hoang đường, kì ảo; kiểu nhân vật;...).

Lời giải:

- Điểm giống nhau của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian:

+ Có các yếu tố kì ảo, hoang đường:

+ Kiểu nhân vật theo mô típ: người hiền gặp lành, kẻ tham lam sẽ có bài học thích đáng

- Điểm khác nhau của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian

+ Văn học dân gian là sáng tác của nhân dân lao động truyền miệng từ đời này qua đời khác

+ Còn tác phẩm trên là do nhà văn người Nga viết

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6 (Cánh diều)

-------------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Ông lão đánh cá và con cá vàng trong bộ SGK Ngữ Văn 6 Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!