Tác giả Minh Huệ - Đêm nay bác không ngủ trang 28 Ngữ Văn 6 (tóm tắt, bố cục, nội dung, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Đêm nay bác không ngủ bao gồm Giới thiệu tác giả Minh Huệ và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật, sơ đồ tư duy của tác phẩm Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn độc lập - SGK Văn 6 Cánh Diều

Tác giả - Tác phẩm: Đêm nay bác không ngủ

I. Đôi nét về tác giả Minh Huệ

- Tác giả. Minh Huệ (1927 – 2003) tên khai sinh là Nguyễn Đức Thái, quê ở thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, làm thơ từ thời kháng chiến chống thực dân Pháp.

II. Khái quát tác phẩm Đêm nay bác không ngủ

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Bài thơ “ Đêm nay Bác không ngủ” được sáng tác năm 1951, dựa trên sự kiện: trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta.

2. Bố cục

+ 3 phần:

- Phần 1: 9 khổ thơ đầu : lần thức dậy lần thứ nhất của anh đội viên,

- Phần 2: 6 khổ thơ tiếp: lần thức dậy lần thứ ba của anh đội viên.

- Phần 3: Còn lại: Suy nghĩ của anh đội viên về hình tượng Bác Hồ.

3. Giá trị nội dung

Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, bài thơ đã thể hiện lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân, tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.

4. Thể loại

- Thể thơ 5 chữ

5. Nghệ thuật

Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ. Có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện , kết hợp miêu tả, kể với biểu cảm, có nhiều chi tiết giản dị, chân thực và cảm động.

6. Phương thức biểu đạt

- Biểu cảm kết hợp với tự sự

III. Sơ đồ tư duy tác phẩm Đêm nay bác không ngủ

IV. Câu hỏi vận dụng

1. Đọc hiểu

Câu hỏi: Chỉ ra tác dụng của các từ láy trong khổ thơ thứ hai

Lời giải:

Tác dụng của các từ láy trong khổ thơ thứ hai: “trầm ngâm", "lâm thâm", "xơ xác" trong khổ thơ thứ hai để làm tăng giá trị biểu cảm và miêu tả cho khổ thơ, làm cho đoạn thơ hiện lên đặc sắc hơn.

Câu hỏi: Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong dòng thơ số 11.

Lời giải:

+ Biện pháp tu từ ẩn dụ: Người cha mái tóc bạc. 

+ Tác dụng: gợi nhiều liên tưởng cho người đọc về tình thương yêu của Bác Hồ với chiến sĩ trên một đêm rừng ở chiến khu Việt Bắc. Đó là sự quan tâm, chu đáo, gần gũi, thân thương như người cha với người em trong gia đình.

Câu hỏi: Chú ý tác dụng của dấu gạch đầu dòng ở các dòng thơ số 23, 25 và việc tạo yếu tố tự sự.

Lời giải:

Các dấu gạch dầu dòng ở các dòng thơ số 23, 25:

- Bác ơi! Bác chưa ngủ?

Bác có lạnh lắm không?

- Chú cứ việc ngủ ngon

Ngày mai đi đánh giặc.

=> Tác dụng:

- Tạo nên đoạn hội thoại giữa Bác Hồ và anh đội viên, qua đó nhấn mạnh tình cảm của Bác Hồ đối với các bộ đội ta và sự hi sinh bao la mà Bác dành cho mọi người.

- Bên cạnh đó cũng tạo nên yếu tố tự sự khiến cho bài thơ trở nên hấp dẫn, một bài thơ nhưng các sự việc lại diễn ra như một câu chuyện đang được kể lại.

Câu hỏi: Các từ " đinh ninh", " phăng phắc" giúp em hình dung ra hình ảnh Bác lúc này như thế nào?

Lời giải:

Trong câu Bác vẫn ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc có hai từ láy đinh ninh, phăng phắc. Hai từ láy này có vai trò lớn trong việc miêu tả chân dung Bác: khắc hoạ được cụ thể, rõ ràng tư thế, dáng vẻ và tâm tư của Bác trong đêm không ngủ. Qua hai từ láy có thể thây được lí do Bác không ngủ vì đang tập trung suy nghĩ về một vấn đề lớn lao.

Câu hỏi: Khổ thơ này thể hiện tâm trạng của ai?

Lời giải:

Khổ thơ này thể hiện tâm trạng của Bác Hồ: đó là tâm trạng yêu thương, lo lắng của Bác đối với các anh chiến sĩ đang chiến đấu vì quê hương.

Câu hỏi: Xác định cách gieo vần của hai khổ thơ cuối

Lời giải:

Cách gieo vần của của hai khổ thơ cuối: chữ cuối dòng 2 vần với chữa cuối dòng 3 ( hồng-mông), khổ cuối đặc biệt hơn: chữ cuối dòng 3 vần với chữ cuối dòng 4 (tình- Minh)

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6 (Cánh diều)

-------------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Đêm nay bác không ngủ trong bộ SGK Ngữ Văn 6 Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!