Tác giả Đinh Nam Khương - Về thăm mẹ trang 39 Ngữ Văn 6 (tóm tắt, bố cục, nội dung, sơ đồ tư duy)

Khái quát Tác giả - Tác phẩm: Về thăm mẹ bao gồm Giới thiệu tác giả Đinh Nam Khương và hoàn cảnh sáng tác, thể loại, bố cục, tóm tắt, giá trị nội dung, đặc sắc nghệ thuật, sơ đồ tư duy của tác phẩm Về thăm mẹ - SGK Văn 6 Cánh Diều

Tác giả - Tác phẩm: Về thăm mẹ

I. Đôi nét về tác giả Đinh Nam Khương

Đinh Nam Khương (1949 - 2018) 

- Quê quán: Thôn Đục Khuê, xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. 

- Chức danh: Từng là phó chủ tịch Hội Đông y Mỹ Đức, Hà Nội; Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. 

- Giải thưởng: 

+ Giải A cuộc thi thơ 1981 - 1982 

- Báo Văn nghệ. 

+ Tặng thưởng bài thơ hay nhất 1992 

- Báo Văn nghệ Quân đội. 

+ Tặng thưởng chùm thơ hay nhất 2001 

- Báo Văn nghệ. 

+ Giải B cuộc thi thơ Lục bát 2002 - 2003.

II. Khái quát tác phẩm Về thăm mẹ

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Trích Mẹ (Tuyển thơ) - 2002.

2. Bố cục

- 4 khổ.

+ Khổ 1: 4 câu đầu.

+ Khổ 2: 4 câu tiếp.

+ Khổ 3: 4 câu tiếp.

+ Khổ 4: 2 câu cuối.

3. Giá trị nội dung

Về thăm mẹ là bài thơ thể hiện tình cảm của người con xa nhà trong một lần về thăm mẹ mình. Mặc dù mẹ không ở nhà nhưng hình ảnh mẹ hiện hữu trong từng sự vật thân thuộc xung quanh. Mỗi cảnh, mỗi vật đều biểu hiện sự vất vả, sự tần tảo, hi sinh và đặc biệt là tình thương yêu của mẹ dành cho con. 

4. Thể thơ

- Thể thơ lục bát nhịp nhàng, biểu cảm.

5. Nghệ thuật

- Kết hợp thành công các biện pháp tu từ: ẩn dụ, liệt kê.

6. Phương thức biểu đạt

- Biểu cảm

III. Sơ đồ tư duy tác phẩm Về thăm mẹ

IV. Câu hỏi vận dụng

1. Chuẩn bị

Câu hỏi: Hãy tưởng tượng em đang trên đường trở về nhà để gặp lại người thân sau một chuyến đi xa. Cảm xúc, suy nghĩ trong em lúc đó như thế nào?

Lời giải:

Cảm xúc, suy nghĩ trong em lúc đó rất hồi hộp, háo hức, nhớ nhung và mong chờ giây phút gặp mặt những người thân yêu của gia đình mình.

2. Đọc hiểu

Câu hỏi: Từ nhan đề bài thơ và tranh minh họa, hãy đoán xem người trong tranh là ai. Tâm trạng của người đó như thế nào?

Lời giải:

Người trong tranh là người con đang ngồi buồn bã ngắm nhìn khung cảnh ngôi nhà sau một thời gian đi xa.

Câu hỏi: Dấu ba chấm trong dòng thơ ở khổ cuối có tác dụng gì?

Lời giải:

Dấu ba chấm trong dòng thơ ở khổ cuối có tác dụng hiện cảm xúc nghẹn ngào không nói thành lời của tác giả.

3. Câu hỏi cuối bài

Câu hỏi: Bài thơ là lời của ai? Thể hiện cảm xúc về ai? Cảm xúc như thế nào? (Đối chiếu với dự đoán ban đầu của em để xác nhận hoặc điều chỉnh).

Lời giải:

Bài thơ là lời của người con. Thể hiện cảm xúc về mẹ. Cảm xúc nghẹn ngào, nhớ thương mẹ hiền sau bao ngày đi xa.

Câu hỏi: Cảnh vật quanh ngôi nhà của người mẹ hiện lên với những hình ảnh nào? Những hình ảnh ấy đã giúp tác giả thể hiện được tình cảm gì?

Lời giải:

Hình ảnh ngôi nhà của mẹ hiện ra đơn sơ, mộc mạc và rất đỗi thân thương với chum tương đã đậy, chiếc nón mê cũ, cái áo tơi qua bao buổi cày bừa đã ngắn ngủn, đàn gà con vào ra quanh cái nơm hỏng vành,…

Câu hỏi: Xác định biện pháp tu từ ở khổ thơ thứ hai và chỉ ra tác dụng của biện pháp ấy.

Lời giải:

Biện pháp nghệ thuật ẩn dụ:" nón mê", " áo tơi" cho hình ảnh người mẹ lam lũ

Câu hỏi: Điều gì làm người con “Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn...”?

Lời giải:

Người con nghẹn ngào và thương mẹ nhiều hơn vì:

- Vì người con cảm nhận được tình yêu thương của mẹ khi nhìn thấy trái chín trên cây mẹ vẫn để phần.

- Vì người con nhận thấy sự tảo tần của mẹ khi mọi vật trong nhà đều do bàn tay mẹ vun vén, xếp đặt, chăm chút.

- Vì người con hiểu ra bao nỗi nhọc nhằn của mẹ khi nhìn thấy chiếc nón mê tàn, cái áo tơi cũ mòn đã cùng mẹ lặn lội qua bao mưa nắng

Câu hỏi: Nhận xét cách gieo vần lục bát trong câu: “Áo tơi qua buổi cày bừa / Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm.".

Lời giải: Cách gieo vần: "Áo tơi qua buổi cày bừa / Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm.".

Trong cặp lục bát trên có sự đối xứng nhau trong các thanh ở các tiếng 2,4,6. Câu lục là B – T – B “tơi- buổi- bừa”; câu bát là B – T – B – B “còn- củn- hờ- rơm"

Câu hỏi: Hình dung và tái hiện lại cảnh người con về thăm ngôi nhà của mẹ trong bài thơ bằng cách vẽ tranh minh hoạ hoặc miêu tả bằng lời văn.

Lời giải:

Các em tự vẽ tranh hoặc có thể miêu tả:

     Vào một chiều mùa đông, tôi trở về thăm nhà của mình sau những ngày học tập nơi xa. Về đến nhà tôi không thấy khói từ bếp, có lẽ mẹ tôi vắng nhà. Tôi bèn ngồi thơ thẩn trước hiên nhà đi ra đi vào ngóng mẹ về. Chợt trời đổ mưa lớn. Cạnh hiện nhà, chum nước mẹ đã đậy. Mưa rơi làm ướt cái nón mê, ướt cả cái áo tơi ngắn của mẹ khoác hờ người rơm. 

>>> Xem trọn bộ: Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6 (Cánh diều)

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Khái quát về Tác giả - Tác phẩm: Về thăm mẹ trong bộ SGK Ngữ Văn 6 Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài giới thiệu về tác giả tác phẩm các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!