[Sách mới] Soạn Vật lý 10 KNTT Bài 2: Các quy tắc an toàn trong phòng thực hành Vật lí

Hướng dẫn Soạn Vật lý 10 Bài 2: Các quy tắc an toàn trong phòng thực hành Vật lí ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Vật lý 10 trang 12, 13, 14, 15 bộ Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Hi vọng, qua bài viết này các em học sinh có thể nắm vững nội dung bài và hiểu bài tốt hơn.

Bài 2. Các quy tắc an toàn trong phòng thực hành Vật lí trang 12, 13, 14, 15 SGK Vật lý 10 Kết nối tri thức

>>> Xem thêm: [Sách mới KNTT] Lý thuyết Vật lí 10 Bài 2: Các quy tắc an toàn trong phòng thực hành (Sơ đồ tư duy)

Khởi động 

Trả lời câu hỏi trang 12 SGK Vật lý 10

Khi làm thí nghiệm cần đảm bảo người làm thí nghiệm không gặp nguy hiểm, đồ dùng, thiết bị không bị hư hỏng, cháy nổ. Làm thế nào để đảm bảo an toàn trong khi tiến hành thí nghiệm?

Lời giải:

Để đảm bảo an toàn trong khi tiến hành thí nghiệm, ta cần tuân thủ các quy tắc an toàn trong phòng thực hành:

- Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng thiết bị và quan sát các chỉ dẫn, các kí hiệu trên các thiết bị thí nghiệm.

- Kiểm tra cẩn thận thiết bị, phương tiện, dụng cụ thí nghiệm trước khi sử dụng.

- Chỉ tiến hành thí nghiệm khi được sự cho phép của giáo viên hướng dẫn thí nghiệm.

- Tắt công tắc nguồn thiết bị điện trước khi cắm hoặc tháo thiết bị điện.

- Chỉ cắm phích/ giắc cắm của thiết bị điện vào ổ cắm khi hiệu điện thế của nguồn điện tương ứng với hiệu điện thế định mức của dụng cụ.

- Phải bố trí dây điện gọn gàng, không bị vướng khi qua lại.

- Không tiếp xúc trực tiếp với các vật và các thiết bị thí nghiệm có nhiệt độ cao khi không có dụng cụ bảo hộ.

- Không để nước cũng như các dung dịch dẫn điện, dung dịch dễ cháy gần thiết bị điện.

- Giữ khoảng cách an toàn khi tiến hành thí nghiệm nung nóng các vật, thí nghiệm có các vật bắn ra, tia laser.

- Phải vệ sinh, sắp xếp gọn gàng các thiết bị và dụng cụ thí nghiệm, bỏ chất thải thí nghiệm vào đúng nơi quy định sau khi tiến hành thí nghiệm.

I. An toàn khi sử dụng thiết bị thí nghiệm

Trả lời câu hỏi trang 12 SGK Vật lý 10

Hoạt động: Hãy quan sát hai thiết bị chuyển đổi điện áp , tham khảo kí hiệu ở bảng 2.1 thảo luận trả lời các câu hỏi sau:

Câu 1: Chức năng của hai thiết bị là gì, chúng giống hay khác nhau ?

Câu 2: Bộ thiết bị chuyển đổi điện áp hình 2.1b, sử dụng hiệu điện thế đầu vào bao nhiêu ?

Câu 3: Các hiệu điện thế đầu ra như thế nào ?

Câu 4: Những nguy cơ nào có thể gây mất an toàn hoặc hỏng các thiết bị chuyển đổi điện áp này. 

Lời giải:

Câu 1:

Hình a:

- Máy biến áp đóng vai trò rất quan trọng trong truyền tải điện năng bao gồm giúp thay đổi hiệu điện thế xoay chiều, tăng thế hoặc hạ thế, đầu ra cho 1 hiệu điện thế tương ứng với nhu cầu sử dụng.

- Giúp chuyển đổi hiệu điện thế (điện áp) đúng với giá trị mong muốn

Hình b: 

Bộ chuyển đổi điện giúp chuyển đổi điện năng trong các thiết bị điện sang các mức điện áp phù hợp với hệ thống lắp đặt, các thiết bị điện được hoạt động ổn định nếu được adapter cấp nguồn điện phù hợp nhất, ngoài ra cũng sẽ phụ thuộc vào công suất của các thiết bị.

Chúng là khác nhau

Câu 2:

Bộ thiết bị chuyển đổi điện áp hình 2.1b, sử dụng hiệu điện thế đầu vào: 220-240V

Câu 3:

Các hiệu điện thế đầu ra: 12V với cường độ dòng điện là 1670 mA

Câu 4:

Những nguy cơ có thể gây mất an toàn hoặc hỏng các thiết bị khi sử dụng thiết bị chuyển đổi điện áp này là:

- Để thiết bị gần nước, các hóa chất độc hại, tiếp xúc ánh nắng mặt trời, các vật thể gây cháy, nổ.

- Sử dụng dây cắm vào thiết bị lỏng lẻo, không chắc chắn => có thể xảy ra hiện tượng phóng tia lửa điện và gây chập điện.

- Sử dụng quá công suất của thiết bị => làm tổn hao điện năng, giảm tuổi thọ của thiết bị.

- Khi sử dụng máy biến áp phải đặt nút điều chỉnh điện áp ở mức thấp nhất rồi tăng dần lên.

- Không được phép bỏ thiết bị vào thùng rác.

Trả lời câu hỏi trang 13 SGK Vật lý 10

Hoạt động: Quan sát thiết bị thí nghiệm về nhiệt học ở hình 2.2 và cho biết đặc điểm của các dụng cụ thí nghiệm. Trong khí tiến hành thí nghiệm để đảm bảo an toàn cần chú ý đến điều gì ?

Lời giải:

- Nhiệt kế: dùng để đo nhiệt độ của nước, hoạt động dựa trên cơ sở dãn nở vì nhiệt của các chất như: thủy ngân, rượu, ... và nhiệt kế được làm bằng thủy tinh dễ vỡ.

⇒ Khi tiến hành thí nghiệm cần cẩn thận, không để làm rơi, vỡ do thủy ngân trong nhiệt kế là một chất rất độc hại.

- Bình thủy tinh chịu nhiệt: có thể chịu được nhiệt độ rất cao.

⇒ Không dùng tay cầm trực tiếp vào bình vì có thể gây bỏng.

- Đèn cồn: dùng để đun sôi nước. Được thiết kế gồm:

+ 1 bầu đựng cồn bằng thủy tinh.

+ 1 sợi bấc thường được dệt bằng sợi bông.

+ 1 chiếc chụp đèn bằng thủy tinh hoặc kim loại.

⇒ Lưu ý:

- Không nên kéo sợi bấc quá dài.

- Không trực tiếp thổi tắt ngọn lửa đèn cồn vì sẽ làm ngọn lửa cháy dữ dội hơn. Cách tốt nhất để tắt đèn là đậy nắp đèn cồn lại.

Trả lời câu hỏi trang 13 SGK Vật lý 10

Hoạt động: Quan sát thiết bị quang hình 2.3 và cho biết đặc điểm của các dụng cụ thí nghiệm. Khi sử dụng và bảo quản thiết bị cần chú ý đến điều gì ?

Lời giải:

- Đèn chiếu sáng: có kính tụ quang để tạo chùm tia song song, vỏ bằng nhôm hợp kim, có khe cài bản chắn sáng, có các vít điều chỉnh đèn. => Tránh rơi, vỡ; để nơi khô thoáng, tránh nơi ẩm thấp, gần chất gây cháy nổ.

- Thấu kính: bằng thủy tinh, được lắp trong khung nhựa, gắn trên trụ nhôm => Mỏng, dễ vỡ cần để trên cao, cất gọn gàng khi sử dụng xong.

- Màn ảnh: có màu trắng mờ, gắn trên trụ nhôm => Để nơi khô thoáng, tránh bụi bẩn.

- Gương phẳng: bằng thủy tinh, dễ vỡ, sắc, nhọn => Khi sử dụng cần cẩn thẩn, tránh để rơi, vỡ.

II. Nguy cơ mất an toàn trong sử dụng thiết bị thí nghiệm vật lý.

Trả lời câu hỏi trang 14 SGK Vật lý 10

Hoạt động: Em hãy quan sát một số hình ảnh về thao tác sử dụng các thiết bị thí nghiệm trong Hình 2.4 và dự đoán xem có những nguy cơ nào có thể gây nguy hiểm trong phòng thực hành vật lí.

Kể thêm những thao tác sử dụng thiết bị thí nghiệm khác có thể gây nguy hiểm trong phòng thực hành.

Lời giải:

(1) Những nguy cơ có thể gây nguy hiểm trong phòng thực hành Vật lí ở hình 2.4 là:

- Hình a: Cắm phích điện vào ổ: tay chạm vào phần kim loại dẫn điện ở phích điện sẽ bị điện giật.

- Hình b: Rút phích điện: cầm vào phần dây điện, cách xa phích điện thì có thể làm dây điện bị đứt, có thể bị điện giật.

- Hình c: Dây điện bị sờn: cầm tay trần vào dây điện mà không có đồ bảo hộ nếu dây điện bị hở rất dễ bị giật điện.

- Hình d: Chiếu tia laser: mắt nhìn trực tiếp vào tia laser gây nguy hiểm cho mắt.

- Hình e: Đun nước trên đèn cồn: để lửa to, kẹp cốc thủy tinh quá gần với đèn cồn có thể vỡ cốc

(2) Một số thao tác sử dụng thiết bị thí nghiệm khác có thể gây nguy hiểm trong phòng thực hành là:

- Để hóa chất lộn xộn, làm dính vào quần áo.

- Để chất dễ cháy gần thí nghiệm mạch điện.

- Thổi trực tiếp để tắt ngọn lửa đèn cồn.

- Không đeo găng tay bảo hộ khi làm thí nghiệm với nhiệt độ cao.

- Để nước, các dung dịch dễ cháy gần các thiết bị điện.

Trả lời câu hỏi trang 14 SGK Vật lý 10

Câu hỏi

Câu 1: Giới hạn đo của ampe kế trong hình 2.5 là bao nhiêu?

Câu 2: Nếu sử dụng ampe kế để đo dòng điện vượt qua giới hạn đo thì có thể gây ra nguy cơ gì ?

Lời giải:

Câu 1: Giới hạn đo là số đo lớn nhất ghi trên dụng cụ. 

⇒ Giới hạn đo của ampe kế ở hình 2.5 là 3A.

Câu 2: Nếu sử dụng ampe kế để đo dòng điện vượt quá giới hạn đo thì có thể làm cho ampe kế bị hư hỏng.

Trả lời câu hỏi trang 15 SGK Vật lý 10

Câu hỏi: Điều chỉnh vị trí của kim đo, chọn thang đo và cắm các dây đo trên đồng hồ đa năng ( hình 2.6) để đo hiệu điện thế, cường độ dòng điện và điện trở như thế nào ?

Lời giải:

Điều chỉnh kim đo, thang đo trên đồng hồ vạn năng bằng cách vận núm điều chỉnh ở giữa đồng hồ về vị trí cần tìm, vặn núm quay về bên phải để đo cường độ dòng điện, vặn núm về bên trái để đo hiệu điện thế.

Chú ý: DC là đo dòng một chiều, AC là đo dòng xoay chiều.

Trả lời câu hỏi trang 15 SGK Vật lý 10

Hoạt động: Em hãy quan sát một số hình ảnh về các thí nghiệm trong hình 2.7, và dự đoán có những nguy cơ cháy nổ nào có thể xảy ra trong phòng thực hành ?

Lời giải:

Những nguy cơ :

a. Khi để các kẹp điện gần nhau, có thể làm cho chúng chạm vào nhau => truyền điện, chập điện

b. Để chất dễ cháy gần thí nghiệm mạch điện, làm cho ngọn lửa có thể phát ra từ có thiết bị thí nghiệm lây sang vật dễ cháy. 

c. không đeo găngtay thì có thể người làm thí nghiệm sẽ bị bỏng

III. Quy tắc an toàn trong phòng thực hành

Trả lời câu hỏi trang 15 SGK Vật lý 10

Em có thể

Giải thích được vì sao:

Câu 1: Khi sử dụng thiết bị đo điện, phải luôn đặt ở thang đo phù hợp.

Câu 2: Khi sử dụng máy biến áp phải đặt nút điều chỉnh điện áp ở mức thấp nhất rồi tăng dần lên.

Lời giải:

Câu 1: 

Khi sử dụng thiết bị đo điện, phải luôn đặt ở thang đo phù hợp. Vì nếu chọn thang đo quá lớn hoặc quá nhỏ so với giá trị cần đo sẽ làm cho kết quả đo thiếu chính xác hoặc có thể làm hỏng thiết bị đo.

Câu 2: 

Khi sử dụng máy biến áp phải đặt nút điều chỉnh điện áp ở mức thấp nhất rồi tăng dần lên để dòng điện tăng từ từ. Nếu dòng điện tăng quá nhanh thiết bị có thể không đáp ứng kịp đẫn đễn sẽ gây hư hỏng thiết bị đo. 

>>> Xem toàn bộ: Soạn Vật lý 10 Kết nối tri thức

-----------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Soạn Vật lý 10 Bài 2: Các quy tắc an toàn trong phòng thực hành Vật lí trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!