Giải bài tập SGK KTPL 10 Bài 15 Chân trời sáng tạo ngắn nhất

Hướng dẫn Soạn Kinh tế Pháp luật 10 Bài 15: Tòa án Nhân dân và Viện kiểm sát Nhân dân ngắn gọn, đầy đủ SGK trang 101, 102, 103, 104, 106, 107, 108 bám sát nội dung bộ sách mới Chân trời sáng tạo

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Kinh tế Pháp luật 10 Bài 15 ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 101 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy quan sát các tranh sau và cho biết nhân vật trong tranh thực hiện công việc gì.

Lời giải:

- Trong 2 bức tranh trên, nhân vật xuất hiện đầu tiên là Thẩm phán, Chủ tọa phiên tòa. 

- Nhân vật xuất hiện trong bức tranh thứ hai là Đại diện Viện kiểm sát.

Khám phá

1. Chức năng, cơ cấu tổ chức hoạt động của tòa án nhân dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Trả lời câu hỏi trang 102 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy quan sát các tranh, đọc thông tin liên quan và thực hiện yêu cầu.

THÔNG TIN.

Điều 102 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Toà án là cơ quan xét xử của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp”. Với chức năng xét xử, Toà án nhân danh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh tế, lao động, hành chính và giải quyết các việc khác theo quy định của pháp luật. Ngoài hoạt động xét xử, Toà án nhân dân còn giải quyết các việc khác theo quy định của pháp luật.

- Trình bày chức năng của Toà án nhân dân và cho biết đâu là chức năng chính của Toà án nhân dân.

- Hãy cho biết, Toà án nhân dân có những vai trò gì trong đời sống xã hội.

Lời giải:

- Qua thông tin trên, ta thấy chức năng của Tòa án nhân dân (TAND): là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hôi chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp. Chức năng chính của Tòa án nhân dân là xét xử.

- Vai trò của TAND trong đời sống xã hội:

Mang danh nghĩa nước CHXHCNVN xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình,... theo đúng quy định của pháp luật.

Giải quyết các việc khác theo quy định của pháp luật.

Trả lời câu hỏi trang 102 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy quan sát sơ đồ sau, đọc thông tin và trả lời câu hỏi.

THÔNG TIN.

Toà án nhân dân xét xử công khai, trong trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mĩ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự, Toà án nhân dân có thể xét xử kín. Toà án xét xử tập thể và quyết định theo đa số, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn.

Em hãy cho biết cơ cấu tổ chức và hoạt động của Toà án nhân dân?

Lời giải:

- Theo sơ đồ, tòa án nhân dân chia thành 4 cấp: Tối cao, Cấp cao, Tỉnh (tương đương), Huyện (tương đương)

* Cơ cấu tổ chức toà án nhân dân:

- Cơ cấu tổ chức của Toà án nhân dân tối cao gồm: Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao; Bộ máy giúp việc; Cơ sở đào tạo, bồi dưỡng.

- Cơ cấu tổ chức của Toà án nhân dân cấp cao gồm: Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân cấp cao, Toà hình sự, Toà dân sự, Toà hành chính, Toà kinh tế, Toà lao động, Toà gia đình và người chưa thành niên, các Toà chuyên trách khác theo quy định pháp luật, bộ máy giúp việc. 

- Cơ cấu tổ chức của Toà án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm: Uỷ ban Thẩm phán; Toà hình sự, Toà dân sự, Toà hành chính, Toà kinh tế, Toà lao động, Toà gia đình và người chưa thành niên, các Toà chuyên trách khác, theo quy định pháp luật, bộ máy giúp việc. 

- Cơ cấu tổ chức của Toà án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương: Toà án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương có thể có Toà hình sự, Toà dân sự, Toà gia đình và người chưa thành niên, Toà xử lí hành chính, các toà chuyên trách theo quy định pháp luật, bộ máy giúp việc. 

* Hoạt động của TAND: 

Trách nhiệm của toà án nhân dân xét xử công khai, trong trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mĩ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự, Toà án nhân dân có thể xét xử kín. 

Toà án xét xử tập thể và quyết định theo đa số, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn.

Trả lời câu hỏi trang 103 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.

Anh A và anh B tham dự phiên toà xét xử sơ thấm vụ án hình sự cặp vợ chồng bạo hành con gái 2 tuổi tử vong. Đại diện của Viện kiểm sát thành phố T đề nghị mức án tử hình đối với mẹ kế và tù chung thân đối với cha đẻ. Anh A chia sẻ với anh B:

- Tôi hoàn toàn đồng ý với đề nghị của Viện kiểm sát! Ý anh như thế nào?

Anh B liền đáp:

- Tôi cũng cũng vậy! Ở đây, Viện kiểm sát đang thực hiện chức năng thực hành quyền công tố buộc tội đối với người phạm tội trong vụ án đó.

Anh A chia sẻ tiếp:

- Ngoài chức năng này, Viện kiểm sát còn có chức năng nữa là kiểm sát hoạt động tư pháp.

Anh B hỏi lại:

- Chức năng kiểm sát hoạt động tự pháp là sao? Tôi không hiểu lắm.

Anh B lúng túng chưa có câu trả lời.

Câu hỏi:

- Theo em, Viện kiểm sát thực hiện chức năng công tố của mình bằng hoạt động gì?

- Em hiểu như thế nào là kiểm sát hoạt động tư pháp?

Lời giải:

- Thực tế, viện kiểm sát thực hiện chức năng công tố của mình thông qua hoạt động tuyên bố mức án đối với người phạm tội.

- Qua trường hợp trên, kiểm sát hoạt động tư pháp là hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân để kiểm sát tính hợp pháp của các hành vi, quyết định của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động tư pháp, được thực hiện ngay từ khi tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình giải quyết vụ án hình sự; trong việc giải quyết vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động; việc thi hành án, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp; các hoạt động tư pháp khác theo quy định của pháp luật.

 

Trả lời câu hỏi trang 105 Kinh tế pháp luật 10:  Em hãy quan sát sơ đồ sau, đọc thông tin và thực hiện yêu cầu.

Viện kiểm sát nhân dân do Viện trưởng lãnh đạo. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp trên. Viện trưởng các Viện kiểm sát cấp dưới chịu sự lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Viện kiểm sát cấp trên có trách nhiệm kiểm tra, xử lí nghiêm minh vi phạm pháp luật của Viện kiểm sát cấp dưới. Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên có quyền rút, đình chỉ, huỷ bỏ quyết định trái pháp luật của Viện trưởng Viện kiểm sát cấp dưới.

(Trích khoản 1 Điều 7 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014)

- Trình bày cơ cấu tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân.

- Em hãy cho biết trong các cấp Viện kiểm sát kể trên, cấp nào là lãnh đạo cao nhất.

Lời giải:

- Từ sơ đồ ta thấy cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân nhân:

Tổ chức bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân tối cao gồm có: Uỷ ban kiểm sát; Văn phòng; Cơ quan điều tra; các cục, vụ, viện và tương đương; các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng; các cơ quan báo chí và các đơn vị sự nghiệp công lập khác; Viện kiểm sát quân sự trung ương,... Viện kiểm sát nhân dân tối cao có Viện trưởng; các Phó Viện trưởng; Kiểm sát viên; Kiểm tra viên; Thủ trưởng, các Phó, thủ trưởng Cơ quan điều tra; Điều tra viên; công chức khác, viên chức và người lao động khác.

Tổ chức bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân cấp cao gồm có: Uỷ ban Kiểm sát; Văn phòng; Các viện và tương đương. Viện kiểm sát nhân dân cấp cao có Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, các Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức khác và người lao động khác. 

Tổ chức bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh gồm có: Uỷ ban Kiểm sát; Văn phòng; Các phòng và tương đương. 

Tổ chức bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện gồm có: văn phòng và các phòng hoặc các bộ phận công tác và bộ máy giúp việc. 

- Những hoạt động chính của Viện kiểm sát nhân dân: 

Viện kiểm sát nhân dân do Viện trưởng lãnh đạo. 

Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp trên. 

Viện trưởng các Viện kiểm sát cấp dưới chịu sự lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. 

Viện kiểm sát cấp trên có trách nhiệm kiểm tra, xử lí nghiêm minh vi phạm pháp luật của Viện kiểm sát cấp dưới. 

Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên có quyền rút, đình chỉ, huỷ bỏ quyết định trái pháp luật của Viện trưởng Viện kiểm sát cấp dưới.

- Trong các cấp Viện kiểm sát kể trên, cấp lãnh đạo cao nhất là Viện kiểm sát nhân dân tối cao

3. Trách nhiệm của mỗi công dân đối với xây dựng, bảo vệ Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân

Trả lời câu hỏi trang 107 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Gia đình bà A bị Toà án nhân dân huyện xử thua trong vụ tranh chấp dân sự. Tuy nhiên, con của bà A không đồng tình với bản án và yêu cầu cả nhà không chấp hành bản án. Trái lại, chồng bà A cho rằng nên kháng cáo lên Toà án cấp tỉnh để xét xử phúc thẩm.

- Hành vi của con bà A hay chồng bà A là phù hợp với pháp luật?

- Trong trường hợp này, gia đình bà A nên xử sự như thế nào để phù hợp với pháp luật?

Lời giải:

- Trong trường hợp trên, hành vi của chống bà A là phù hợp với pháp luật.

Vì vậy trong trường hợp này, gia đình bà A nên bình tĩnh suy xét vấn đề, sau đó, nếu gia đình bà không đồng tình với bản án thì có thể kháng cao lên Toà án cấp cao hơn để những người có thẩm quyền xem xét, không nên tự ý chống đối với quyết định.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 107 Kinh tế pháp luật 10:  Em hãy thảo luận cùng bạn và cho biết, em đồng ý hay không đồng ý với nhận định nào dưới đây. Vì sao?

a. Toà án nhân dân là cơ quan xét xử duy nhất tại Việt Nam.

b. Viện kiểm sát bao gồm Viện kiểm sát nhân dân và Viện kiểm sát quân sự.

c. Toà án nhân dân không tổ chức độc lập theo thẩm quyền xét xử.

d. Hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới độc lập không chịu sự chỉ đạo từ Viện kiểm sát nhân dân cấp trên.

Lời giải:

Trong các nhận định trên, em đồng tình với các nhận định a, b và không đồng tình với nhận định c, d.

* Giải thích:

Theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Toà án nhân dân được tổ chức độc lập thep thẩm quyền xét xử. Điều 9 của Luật ghi rõ, thẩm phán, hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của thẩm phán, hội thẩm dưới bất kỳ hình thức nào. Cá nhân, cơ quan, tổ chức có hành vi can thiệp vào việc xét xử của thẩm phán, hội thẩm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Tất cả hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới chịu sự chỉ đạo từ Viện kiểm sát nhân dân cấp trên.

Trả lời câu hỏi trang 107 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu.

Tại trụ sở Uỷ ban nhân dân Phường Y có niêm yết công khai bản án hình sự của Toà án nhân dân tỉnh M do bị can vắng mặt tại phiên toà. Bản án kết luận về tội trạng của A được dư luận đồng tình, họ cho rằng Toà án xử như vậy là “đúng người, đúng tội, đúng pháp luật“ Mẹ của A là bà B sau khi nhận bản án, tâm sự với bà H:

- Em nhận được bản án mà em buồn lắm chị ạ. Nhưng mà Toà xử vậy là đúng người đúng tội, có khoan hồng với cháu vậy mà cháu nhà em bây giờ nó đòi không chấp hành bản án chị ạ.

Bà H vội nói:

- Chị phải khuyên cháu, bản án của Toà án là mình phải chấp hành đấy chị.

Bà B nói:

- Dạ em cũng biết, em sẽ cố gắng khuyên bảo cháu chị ạ!

Hai ngày sau, bà B gọi cho bà H:

- Cảm ơn chị nhiều lắm. A đã hiểu mình có nghĩa vụ chấp hành bản án và chấp hành rồi chị ạ. Thời gian cũng qua và mọi chuyện sẽ tốt thôi.

Câu hỏi:

- Đưa ra quan điểm của mình về hành vi của các nhân vật trong tình huống trên.

- Em hãy liệt kê những việc có thể làm để đảm bảo nghĩa vụ công dân trong bảo vệ, xây dựng Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân.

Lời giải:

- Trong tình huống trên, các nhân vật đã có ý thức tôn trọng pháp luật và nghiêm túc chấp hành các qui định của pháp luật, thực hiện đúng trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân.

- Liệt kê những việc có thể làm để đảm bảo nghĩa vụ công dân trong bảo vệ, xây dựng Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân là:

Công dân cần tôn trọng quyết định của Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân.

Nghiêm túc chấp hành nội dung bản án được đưa ra, thực hiện nghĩa vụ của mình trước pháp luật.

Có thái độ phê phán, đấu tranh với những hành vi chống phá Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân nước CHXHCNVN.

Trả lời câu hỏi trang 109 Kinh tế pháp luật 10:  Em hãy xử lí các tình huồng sau theo gợi ý.

Tình huống 1.

Nghe tin Toà án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân tổ chức tuyên truyền pháp luật tại trường Trung học phổ thông Q, B rủ C cùng tham gia để nâng cao hiểu biết pháp luật. Tuy nhiên, C cho rằng việc tham dự không mang lại lợi ích gì nên đã từ chối.

Nếu là B, em sẽ thuyết phục như thế nào để C tham đự cùng mình?

Tình huống 2.

K có hành vi cố ý gây thương tích nên Viện kiểm sát huyện truy tố, đề nghị Toà án mở phiên toà xét xử K. Do lo sợ K phải ngồi tù, bố mẹ K đã bàn bạc với nhau dùng tiền làm giả bệnh án tâm thần nhằm trốn tránh trách nhiệm hình sự. D là em trai của K, không đồng tình với việc làm của bố mẹ nhưng không biết phải làm sao.

Nếu là D, em sẽ làm gì để bố mẹ thay đổi ý định?

Lời giải:

- Trong tình huống 1: Nếu là B, em sẽ nói cho C sự cần thiết của việc nắm vững luật pháp. Chúng ta có thể không cần đi sâu nghiên cứu nhưng cần có những hiểu biết cơ bản về pháp luật của đất nước, từ đó, có hành vi, thái độ đúng đắn, lên án, bài trừ những tệ nạn xã hội, những việc làm trái pháp luật.

- Trong tình huống 2: Nếu là D, em sẽ tìm hiểu thêm thông tin hoăc bằng những hiểu biết về pháp luật của bản thân, phân tích cho bố mẹ hậu quả của việc làm này cho bố mẹ. Đây là một việc làm trái pháp luật, nếu sự việc bị phát hiện thì còn phải chịu tội nặng hơn. Vì vậy, nên chấp hành với thái độ thành khẩn để có thể nhận được sự khoan hồng của pháp luật.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 107 Kinh tế pháp luật 10:  Em hãy thiết kế sơ đồ đăng trên báo tường của lớp để tuyên truyền về Toà án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân. Trong đó, cần thể hiện được chức năng, cơ cấu tổ chức và chú giải về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của 2 cơ quan này.

Gợi ý: Em có thể sử dụng biểu đồ đã xây dựng ở phần luyện tập cho hoạt động này.

Lời giải:

Sơ đồ thiết kế tham khảo các sơ đồ sau:

Trả lời câu hỏi trang 107 Kinh tế pháp luật 10:  Em hãy thực hiện 1 bài viết (khoảng 300 chữ) thể hiện quan điểm cá nhân trong việc xây dựng, bảo vệ Toà án nhân dân hoặc Viện kiểm sát nhân dân.

Lời giải:

Bài tham khảo

Đối với hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước, Tòa án nhân dân được xác định là cơ quan đại diện trung tâm nhất và đầy đủ nhất của quyền tư pháp. Chức năng cơ bản của tòa án là bảo vệ công lý và bảo vệ lợi ích của các cá nhân, tổ chức khi bị xâm hại. Đó cũng chính là lý do tòa án luôn được quan niệm là cơ quan duy nhất trong bộ máy nhà nước nhân danh công lý, là hiện thân, biểu tượng của lẽ phải, sự công bằng, bình đẳng của một nhà nước, một chế độ. Mỗi công dân cần phải nghiêm túc chấp hành những quyết định của Tòa án nhân dân tối cao, có trách nhiệm tuyên truyền, vận động người thân và những người xung quanh tôn trọng và thi hành những quyết định của Tòa án, không nên có những hành vi chống đối, không lan truyền những thông tin xuyên tạc, không chính thống, ảnh hưởng đến uy tín của Tòa án nhân dân tối cao.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo 

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Kinh tế Pháp luật 10 Bài 15: Tòa án Nhân dân và Viện kiểm sát Nhân dân trong bộ SGK Chân trời sáng tạo theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!