[Sách mới] Soạn KTPL 10 Bài 1 Cánh diều: Các hoạt động kinh tế trong đời sống xã hội

Hướng dẫn Soạn Kinh tế Pháp luật 10 Bài 1: Các hoạt động kinh tế trong đời sống xã hội ngắn gọn, đầy đủ SGK trang 6, 7, 8, 9, 10, 11 bám sát nội dung bộ sách mới Cánh diều. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.

Bài 1. Các hoạt động kinh tế trong đời sống xã hội trang 6, 7, 8, 9, 10, 11 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

>>> Xem thêm: Tóm tắt Lý thuyết Kinh tế Pháp luật 10 Bài 1 ngắn nhất Cánh Diều

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 6 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy quan sát các hình ảnh sau và chỉ ra mối liên hệ giữa các hoạt động trong hình ảnh đó.

Lời giải

Các hình ảnh trên là các hoạt động có mối liên hệ với nhau:

Hình 1: Khu vườn rộng lớn trồng bắp cải.

Hình 2: Rau củ và bắp cải được bán tại quầy.

Hình 3: Món ăn được chế biến từ bắp cải.

=> Có thể thấy các hoạt động trong 3 hình ảnh trên có sự liên kết với nhau tạo thành vòng tuần hoàn sản xuất, trao đổi và tiêu dùng.

Khám phá

1. Hoạt động sản xuất và vai trò của hoạt động sản xuất

Trả lời câu hỏi trang 6 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi:

Thông tin 1. Làng gốm Bát Tràng nổi tiếng với sản phẩm gốm sứ của Đồng bằng Bắc Bộ. Quá trình làm ra sản phẩm bao gồm hai giai đoạn chính: một là tạo cốt gồm, trang trí hoạ tiết, hai là phủ men lớp ngoài sản phẩm. Ở mỗi công đoạn đều cần sự khéo léo của người thợ để sản phẩm có phong cách và sắc thái riêng. Làng nghệ gồm sử Bát Tràng sản xuất và cung cấp các sản phẩm với mẫu mã đa dạng, kích thước và công năng khác nhau như gốm sứ mĩ nghệ, đồ thờ cúng, đồ dùng sinh hoạt,...

(Theo Hà Nguyễn, Làng nghệ thủ công Hà Nội, NXB Thông tin và Thuyền thông, năm 2017)

Thông tin 2. Công nghệ sân xuất sản phẩm âm nhạc là một quy trình khép kín, bao gồm nhiều công đoạn được gắn kết với nhau. Một nhà sản xuất đưa ra thị trường những sản phâm âm nhạc có giá trị nghệ thuật và tính nhân văn cao sẽ đóng góp tích cực cho việc thưởng thức âm nhạc của công chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần. Những sản phẩm âm nhạc đó giúp con người sống tốt hơn, nhân văn hơn và đóng góp cho xã hội nhiều hơn.

(Theo Báo điện từ Hội nhạc sĩ Miệt Nứn, ngày 23/8/2013)

Thông tin 3. Đồng bằng sông Cửu Long với diện tích đất trông lúa hơn 3,2 triệu héc-ta, hằng năm đóng góp hơn 50% sản lượng lúa và hơn 90% lượng gạo xuất khẩu, không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn khẳng định được vai trò, vị thể xuất Khẩu gạo hàng đầu trên thế giới của Việt Nam.

(Theo VOW5, ngày 11/4/2020)

a) Em hãy cho biết hoạt động sản xuất trong mỗi thông tin trên có vai trò gì đối với đời sống của con người và xã hội?

b) Em hãy xác định điểm giống nhau và điểm khác biệt trong hoạt động ở thông tin 1, thông tin 3 với hoạt động ở thông tin 2.

Lời giải

a) Hoạt động sản xuất có vai trò quan trọng đối với đời sống của con người và xã hội:

 - Thông tin 1: Với cách sản xuất điêu luyện và sáng tạo, hoạt động sản xuất gốm sứ đã cung cấp các sản phẩm với mẫu mã đa dạng, kích thước và công năng khác nhau được sử dụng để làm đồ mĩ nghệ, đồ thờ cúng, đồ dùng sinh hoạt,…

 - Thông tin 2: Tạo ra các sản phẩm âm nhạc hay sẽ đóng góp tích cực cho những sản phẩm âm nhạc của công chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, giúp con người sống tốt hơn, nhân văn hơn và đóng góp cho xã hội nhiều hơn. Âm nhạc không chỉ giúp chúng ta thư giãn mà nó còn giúp chữa lành tâm hồn.

 - Thông tin 3: Trồng lúa tạo ra gạo để phục vụ đời sống người dân và xuất khẩu từ đó đảm bảo lương thực, khẳng định vai trò, vị thế xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới của Việt Nam.

b) Điểm giống nhau và điểm khác biệt trong hoạt động ở thông tin 1, thông tin 3 với hoạt động ở thông tin 2:

- Điểm giống nhau: Cả 3 hoạt động đều tạo ra sản phẩm vật chất và tinh thần đáp ứng các nhu cầu của con người.

- Điểm khác nhau:

+ Thông tin 1 và thông tin 3: tạo ra sản phẩm phục vụ đời sống vật chất của con người.

+ Thông tin 2: Tạo ra sản phẩm phục vụ đời sống tinh thần của con người.

B. Bài tập và hướng dẫn giải

2. Hoạt động phân phối, trcao đổi và vai trò của hoạt động phân phối, trao đổi

Trả lời câu hỏi trang 7 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và thảo luận:

  Anh Nam là một kĩ sư công nghệ thông tim làm việc tại một doanh nghiệp chuyên sản xuất và cung cấp phần mềm tin học cho lĩnh vực y tế, giáo dục. Năm nay, công ty đã thực hiện thành công một dự án sản xuất phần mềm cho giáo dục, được thị trường đón nhận. Nhờ thành công này, ngoài tiên lương hằng tháng theo hợp đồng lao động, anh Nam và những người tham gia dự án còn được hưởng thu nhập tăng thêm theo kết quả thực hiện dự án. Hình thức phân phối thu nhập này đã khích lệ các thành viên công ty tích cực, chủ động và sáng tạo hơn nữa trong sản xuất kinh doanh.

a) Từ thông tin trong trường hợp trên, em hãy cho biết anh Nam và đồng nghiệp nhận được những gì sau quá trình thực hiện dự án tại công ty?

b) Mức thu nhập nhận được của người lao động có tác dụng như thế nào đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong giai đoạn tiếp theo?

Lời giải:

a) Ngoài tiền lương hằng tháng theo hợp đồng lao động, sau quá trình thực hiện dự án tại công ty, Anh Nam và đồng nghiệp còn được hưởng thu nhập tăng thêm theo kết quả thực hiện dự án.

b) Đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong giai đoạn tiếp theo, mức thu nhập nhận được của người lao động có tác dụng khích lệ người lao động trong công ty tích cực, chủ động và sáng tạo hơn.

Trả lời câu hỏi trang 8 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy đọc thông tin và thảo luận

Thông tin 1. Một trong những chợ phiên có nhiều người tìm đến ở huyện Quỳnh Nhai (tỉnh Sơn La) là chợ phiên Huổi Cuổi họp năm ngày một lần. Chợ có nhiều mặt hàng nông sản, công cụ sản xuất, sản phẩm may mặc và các mặt hàng mang đậm những nét văn hoá rất riêng của đông bảo dân tộc Thái. Đây là chợ phiên nằm gần trung tâm huyện Quỳnh Nhai nên người dân các xã lân cận thường đến đây ể mua bán, trao đổi hàng hoá. Khi trời mới tờ mờ sáng, những người bán hàng đã đến chợ, bày biện hàng hoá. Còn người đi chợ cũng đến từ rất sớm để tìm mua thực phẩm tươi ngon và những vật phẩm cần thiết cho gia đình.

(Theo Vietnan+/TTXVN)

Thông tin 2. Theo “Sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam năm 2020”, có đến 45% người dùng Internet với mục đích tìm kiếm thông tin mua hàng; tỉ lệ người dùng Intermet tham gia mua sắm trực tuyến ít nhất một lần trong năm là 77% (năm 2019). Thông tin trong hình 1 cho thấy, ngày càng có nhiều người tiêu dùng sẵn sảng tham gia và yêu thích mua sắm trực tuyến.

(Theo Sách trắng Thương mại điện từ Việt Nam năm 2020, Cục Thương mại điện từ và Kinh tế số, Bộ Công thương)

a) Em có nhận xét gì về vai trò của hoạt động trao đổi qua các thông tin trên?

b) Ngoài hình thức kể trên, em còn có thể mua và bán băng những hình thức nào?

Lời giải

a) Vai trò của hoạt động trao đổi trong các thông tin trên là:

  - Sản xuất được kết nối với tiêu dùng.

  - Hoạt động trao đổi giúp người sản xuất bán được sản phẩm của mình.

  - Ngoài ra còn giúp người tiêu dùng mua được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của bản thân.

  - Hoạt động trao đổi giúp thúc đẩy việc trao đổi, mua bán, giúp phát triển kinh tế của đất nước.

b) Ngoài hình thức kể trên, em còn có thể mua và bán băng những hình thức:

+ Mua bán tại cửa hàng

+ Mua bán thông qua các bên trung gian

+ Mua bán tại quầy lưu động

+ Mua bán hàng online

…

3. Hoạt động tiêu dùng và vai trò của hoạt động tiêu dùng

Trả lời câu hỏi trang 9 Kinh tế pháp luật 10: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin và thảo luận

Tết âm lịch hăng năm tại Việt Nam là thời khắc sum vậy, là dịp để mỗi người dành tặng những điều tốt đẹp nhất cho gia đình, bạn bè và chính bản thân mình. Đây cũng chính là thời điểm thị trường thực phẩm sôi động nhất trong năm, đặc biệt càng những ngảy giáp Tết nhu cầu tiêu dùng trên khắp cả nước càng trở nên nhộn nhịp với rất nhiều mặt hàng như thực phẩm, bánh kẹo, mứt tết, đồ uống,... Sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng trong dịp Tết là động lực thúc đây hoạt động sản xuất hàng hoá và dịch vụ.

a) Em hãy cho biết các sản phẩm tiêu dùng nào được nhắc đến ở thông tin và hình ảnh trên. Hoạt động tiêu dùng đó có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người?

b) Theo em, hoạt động tiêu dùng có vai trò gì đối với sản xuất?

c) Em hãy kể thêm các hoạt động tiêu dùng khác mà em biết.

Lời giải:

a) 

- Những sản phẩm tiêu dùng được nhắc đến ở thông tin và hình ảnh trên là: thực phẩm, bánh kẹo, mứt tết, đồ uống

- Ý nghĩa của hoạt động tiêu dùng đó là: Các sản phẩm tiêu dùng có thể thỏa mãn nhu cầu vật chất và tinh thần của mọi người trong ngày tết. Đồng thời thúc đẩy hoạt động mua bán ngày cuối năm trở nên sôi nổi và nhộn nhịp hơn.

b) Vai trò của hoạt động tiêu dùng đối với sản xuất:

  - Hoạt động tiêu dùng có thể thỏa mãn nhu cầu vật chất và tinh thần của con người.

  - Tạo động lực thúc đẩy sản xuất ngày càng phát triển, tạo ra nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

c) Các hoạt động tiêu dùng khác mà em biết:

+ Tiêu dùng quần áo mới

+ Tiêu dùng thực phẩm cho sinh hoạt ăn uống hằng ngày

+ Tiêu dùng vật dụng gia đình

+ Tiêu dùng đồ dùng học tập

…

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 10 Kinh tế pháp luật 10:.

Câu 1. Em hãy cho biết những nhận định sau đây đúng hay sai và giải thích vì sao.

A. Hoạt động sản xuất nông nghiệp là một trong những cơ sở cho sự tồn tại của con người.

B. Kết quả của hoạt động sản xuất là tạo ra sản phẩm phục vụ hoạt động tiêu dùng.

C. Tiêu dùng tạo ra nhu cầu và mục đích cho sản xuất.

D. Hoạt động trao đổi không liên quan tới hoạt động sản xuất.

E. Hoạt động trao đổi có thể thúc đây hoạt động sản xuất và hoạt động tiêu dùng.

Câu 2. Em hãy phân loại các hoạt động kinh tế sau đây. Hoạt động nào có thể xếp được vào nhiều nhóm? Tại sao?

A. Một thanh niên đang sử dụng máy tính cá nhân tại nhà.

B. Nhóm bạn nhỏ đang xem phim tại rạp chiếu phim.

C. Một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm, thức ăn đóng trong bao có nhãn hiệu nơi sản xuât.

D. Một người đang trả tiền mua hoa tại cửa hàng hoá.

Lời giải:

Câu 1. Nhận xét những nhận định sau đây đúng hay sai:

A. Hoạt động sản xuất nông nghiệp là một trong những cơ sở cho sự tồn tại của con người.

=> Đúng.

Giải thích: Nếu hoạt động sản xuất nông ngừng hoạt động thì sẽ không thể tạo ra lương thực, thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày của con người.

B. Kết quả của hoạt động sản xuất là tạo ra sản phẩm phục vụ hoạt động tiêu dùng.

=> Đúng.

Giải thích: Để đáp ứng những nhu cầu thiết yếu của con người phải có các hoạt động sản xuất tạo ra được các sản phẩm.

C. Tiêu dùng tạo ra nhu cầu và mục đích cho sản xuất.

=> Đúng.

Giải thích: Tiêu dùng động lực thúc đẩy sản xuất ngày càng phát triển, tạo ra nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

D. Hoạt động trao đổi không liên quan tới hoạt động sản xuất.

=> Sai.

Giải thích: Thúc đẩy có vai trò kết nối sản xuất với tiêu dùng, giúp người sản xuất bán được sản phẩm của mình và người tiêu dùng mua được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của bản thân. Do đó hoạt động trao đổi liên quan tới hoạt động sản xuất.

E. Hoạt động trao đổi có thể thúc đẩy hoạt động sản xuất và hoạt động tiêu dùng.

=> Đúng.

Giải thích: Thúc đẩy có vai trò kết nối sản xuất với tiêu dùng, giúp người sản xuất bán được sản phẩm của mình và người tiêu dùng mua được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của bản thân.

Câu 2. Phân loại các hoạt động kinh tế:

A. Một thanh niên đang sử dụng máy tính cá nhân tại nhà.

=> Hoạt động tiêu dùng

B. Nhóm bạn nhỏ đang xem phim tại rạp chiếu phim.

=> Hoạt động tiêu dùng

C. Một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm, thức ăn đóng trong bao có nhãn hiệu nơi sản xuất.

=> Hoạt động tiêu dùng và sản xuất

D. Một người đang trả tiền mua hoa tại cửa hàng hoa.

=> Hoạt động trao đổi 

* Hoạt động có thể xếp được vào nhiều nhóm là hoạt động C.

Giải thích:

+ Hoạt động sản xuất là một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm.

+ Hoạt động tiêu dùng là việc sử dụng thức ăn đóng bao có nhãn hiệu.

Trả lời câu hỏi trang 11 Kinh tế pháp luật 10:.

Câu 3. Em hãy vẽ sơ đồ mô tả mối quan hệ giữa các hoạt động sản xuất, hoạt động phân phối, trao đổi và hoạt động tiêu dùng. Lấy ví dụ một sản phẩm cụ thể để minh hoạ mối quan hệ trên.

Câu 4. Em hãy kể lại những việc em đã làm khi tham gia vào các hoạt động kinh tế. Em đã điều chỉnh như thế nào với những việc làm chưa phù hợp? Theo em, học sinh trung học phổ thông cần thể hiện trách nhiệm gì khi tham gia các hoạt động kinh tế hằng ngày?

Lời giải:

Câu 3. Sơ đồ:

=> Ví dụ: Trong quá trình sản xuất lúa gạo:

 Trong quá trình sản xuất, khi chăm sóc và gieo trồng cây lúa, người dân phải mua phân bón để thúc đẩy cây lúa phát triển tươi tốt (đây là quá trình trao đổi). Đến khi thu hoạch lúa gạo để bán ra thị trường (đây là quá trình tiêu dùng). Người dân mua gạo để chế biến các món ăn tại các quán ăn là thực hiện quá trình sản xuất rồi bán các món ăn cho người dùng là quá trình trao đổi

Câu 4. Những việc em đã làm khi tham gia vào các hoạt động kinh tế như:

+ Hoạt động tiêu dùng thực phẩm như đồ ăn sáng, đồ ăn vặt, đồ ăn nhanh.

+ Hoạt động mua sắm quần áo mới, mua đồ dùng học tập, mua giày dép.

+ Hoạt động đóng học phí, đóng tiền điện, tiền gửi xe.

=> Đối với những việc làm chưa phù hợp, em cần xem xét tính đúng sai và rút kinh nghiệm cho lần sau, tránh lặp lại những sai lầm.

* Khi tham gia các hoạt động kinh tế hằng ngày, học sinh trung học phổ thông cần thể hiện trách nhiệm như: 

 - Với điều kiện và lứa tuổi của mình, học sinh trung học phổ thông cần chủ động tham gia vào các hoạt động sản xuất, trao đổi, mua bán phù hợp.

 - Với các hoạt động trao đổi, mua bán trái pháp luật thì không được tham gia.

 - Cân nhắc, hỏi người lớn khi thực hiện trao đổi, mua bán với số tiền quá lớn.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi trang 11 Kinh tế pháp luật 10:.

Câu 1. Em hãy tìm hiểu về các hoạt động kinh tế tại địa phương nơi em sinh sống và viết một bài thu hoạch ngắn theo yêu cầu sau:

- Mô tả hoạt động kinh tế đang diễn ra.

- Nêu nhận xét của em về những hoạt động kinh tế mà học sinh trung học phổ thông có thể tham gia.

Câu 2. Em hãy cùng bạn xây dựng kịch bản và tổ chức một buổi toạ đàm về chủ đề “Tiêu dùng xanh” để góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của học sinh khi tham gia vào các hoạt động kinh tế.

Lời giải

Câu 1.

Em tự nêu các hoạt động đang tại địa phương.

* Nhận xét những hoạt động kinh tế mà học sinh trung học phổ thông có thể tham gia như:

 - Hoạt động quyên góp quần áo, sách vở và đồ dùng đã qua sử dụng.

- Hoạt động sản xuất đồ handmade, sản xuất khẩu trang, mua bán sản phẩm để trích lợi nhuận giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khắn.

=> Các hoạt động sản xuất, trao đổi, mua bán phù hợp với điều kiện và lứa tuổi của mình, không được tham gia vào các hoạt động trao đổi, mua bán trái pháp luật.

Câu 2. 

Tạo thói quen "tiêu dùng xanh" cho thanh niên học sinh

A. Mở đầu: 

- Giới thiệu thành phần tham dự.

- Lí do thực hiện buổi tọa đàm: Có thể thấy thói quen sử dụng túi ni lông và các sản phẩm từ nhựa của người dân vẫn còn rất phổ biến, trong đó có phần lớn thanh niên có thói quen này. Thanh niên là lực lượng xung kích cần phải tiên phong thay đổi, tuyên truyền và lan tỏa hành vi tiêu dùng có trách nhiệm để bảo vệ môi trường.

B. Nội dung chính:

- Các yếu tố tác động đến hành vi tiêu dùng của thanh niên

+ Thói quen tiêu dùng của thế hệ trẻ: còn rất phổ biến việc sử dụng túi ni lông và các sản phẩm từ nhựa của người dân.

+ Tình hình hiện nay: lượng rác thải của người tiêu dùng thải ra tại Việt Nam cũng như trên thế giới những năm gần đây rất lớn và đang có xu hướng gia tăng.

- Đề xuất giải pháp:

+ Thành lập câu lạc bộ tiêu dùng hay làm các sản phẩm handmade, đồ tái chế từ vỏ nhựa trong trường học.

+ Thay đổi thói quen tiêu dùng bằng cách tuyên truyền thông qua bài viết trên mạng xã hội vì có nhiều người sử dụng. 

+ Tuyên truyền việc phân loại rác thải để đảm bảo việc tái chế và phân hủy rác.

C. Kết thúc: Cùng nhau phát động phong trào “Tiêu dùng xanh”.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Kinh tế pháp luật 10 Cánh diều.

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Kinh tế Pháp luật 10 Bài 1: Các hoạt động kinh tế trong đời sống xã hội trong bộ SGK Cánh diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!