Soạn KHTN 8 Bài 28: Sự truyền nhiệt

Hướng dẫn Soạn KHTN 8 Bài 28: Sự truyền nhiệt ngắn gọn, hay nhất theo chương trình Sách mới.

Bài 28: Sự truyền nhiệt

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 28: Sự truyền nhiệt

Sơ đồ tư duy Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 28: Sự truyền nhiệt

Mở đầu trang 112 Bài 28 KHTN lớp 8: Theo em, năng lượng nhiệt có thể truyền được trong các môi trường nào sau đây: chất rắn, chất lỏng, chất khí, chân không? Hãy tìm hiện tượng trong thực tế để minh họa cho ý kiến của mình

Trả lời:

- Năng lượng nhiệt có thể truyền được trong các môi trường: chất rắn, chất lỏng, chất khí, chân không.

- Ví dụ:

+ Chất rắn: Nung một đầu thanh sắt trên ngọn lửa một lúc sau ta thấy ở đầu phía tay cầm của thanh sắt cũng nóng lên.

+ Chất lỏng: Nước trong nồi đều nóng lên sau một thời gian đun nóng.

+ Chất khí: Tay nóng lên sau một thời gian khi đặt tay lên ngọn lửa.

+ Chân không: Một vật nóng lên sau thời gian tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời.

Hoạt động 1 trang 112 KHTN lớp 8: Thí nghiệm

Chuẩn bị (Hình 28.1):

- Thanh đồng AB mắc vào giá thí nghiệm.

- Các đinh a, b, c, d, e, gắn bằng sáp vào thanh đồng.

- Đèn cồn đặt dưới đầu A của thanh đồng.

Tiến hành: Dùng đèn cồn đốt nóng đầu A của thanh đồng, quan sát hiện tượng xảy ra đối với các đinh a, b, c, d, e.

1. Mô tả hiện tượng xảy ra đối với các đinh.

2. Đinh rơi xuống chứng tỏ điều gì?

3. Đinh lần lượt rơi xuống theo thứ tự nào?

Trả lời:

1. Đinh rơi xuống 

2. Đinh rơi xuống chứng tỏ nhiệt đã truyền đến sáp làm cho sáp nóng lên và chảy ra.

3. Đinh lần lượt rơi xuống theo thứ tự a, b, c, d,c, e.

Hoạt động 2 trang 113 KHTN lớp 8: Hãy thảo luận về các câu hỏi dưới đây dựa trên việc phân tích công dụng của vật dẫn nhiệt tốt và vật cách nhiệt tốt:

a. Tại sao chảo được làm bằng kim loại còn cán chảo được làm bằng gỗ hoặc nhựa?

b. Tại sao nhà mái ngói thì mùa hè mát hơn, mùa đông ấm hơn nhà mái tôn?

c. Phân tích công dụng dẫn nhiệt tốt, cách nhiệt tốt của từng bộ phận trong một số dụng cụ thường dùng trong gia đình.

Trả lời:

a. Chảo được làm bằng kim loại còn cán chảo được làm bằng gỗ hoặc nhựa vì nhựa và gỗ dẫn nhiệt kém nên thường sử dụng để làm cán chảo giúp ta cầm vào không bị bỏng còn kim loại dẫn nhiệt tốt sử dụng làm chảo giúp thức ăn nóng nhanh hơn.

b. Vì mái ngói là vật liệu truyền nhiệt kém trong khi mái tôn làm bằng kim loại dẫn nhiệt tốt. Vì vậy, khi mùa hè nắng nóng, nhiệt độ môi trường tăng cao, nhà mái tôn có khả năng dẫn nhiệt tốt nên nhiệt lượng bên ngoài truyền vào nhà qua mái tôn nhanh và nhiều hơn dẫn đến không khí lưu thông trên mái. Nhà lợp tôn sẽ nóng hơn nhà lợp ngói. Vào mùa đông, thời tiết lạnh giá, nhiệt độ môi trường thấp, nhiệt độ trong nhà cao, mái tôn có khả năng dẫn nhiệt tốt nên nhiệt trong nhà truyền qua mái tôn nhanh và nhiều hơn nên không khí bên trong mái tôn lạnh hơn nhà ngói.

c. Phân tích bộ phận trong nồi cơm điện gồm:

- Nồi được thiết kế có 3 lớp:

+ Lớp trong cùng của nồi có tác dụng tỏa nhiệt, làm nồi được ấm đều.

+ Lớp tiếp theo của nồi là lớp sứ cách nhiệt, giúp giữ nhiệt cho toàn bộ nồi cơm.

+ Lớp ngoài cùng là lớp vỏ, làm bằng nhựa hoặc chất liệu khác giúp cách nhiệt với các bộ phân khác bên trong để bê dễ dàng không bị bỏng.

- Để cơm chín đều, mâm nhiệt được coi là một bộ phận dẫn nhiệt tốt giúp truyền nhiệt đều dưới đáy xoong.

- Để cơm không bị bám vào đáy nồi, đồng thời giúp quá trình vệ sinh được thuận tiện nhất. Lõi nồi là bộ phận dẫn nhiệt và có tính chịu nhiệt tốt hơn và thường được phủ lớp chống dính dưới đáy nồi.

- Bộ phận điều khiển: Có tác dụng chuyển đổi từ chế độ nấu sang chế độ giữ ấm hay lựa chọn các chức năng nấu nướng khác.

Hoạt động 3 trang 113 KHTN lớp 8: Chuẩn bị:

- Hai ống nghiệm đựng nước: ống (1) có gắn viên sáp ở đáy, ống (2) có gắn viên sáp ở miệng ống.

- Đèn cồn và các giá đỡ.

Tiến hành:

- Đun nóng nước ở gần miệng ống nghiệm (1), quan sát xem miếng sáp có bị nóng chảy hay không (Hình 28.2a).

- Đun nóng đáy ống nghiệm (2) một thời gian dài gần bằng thời gian đun nóng ống nghiệm (1), quan sát xem viên sáp có bị nóng chảy hay không (Hình 28.2b).

Trả lời:

- Hình 28.2a, khi nước ở phần trên của ống nghiệm bắt đầu sôi thì cục sáp ở đáy ống nghiệm chưa bị nóng chảy.

- Hình 28.2b, khi nước ở phần trên của ống nghiệm bắt đầu sôi thì cục sáp ở miệng ống nghiệm bị nóng chảy.

Câu hỏi 1 trang 114 KHTN lớp 8: Hãy giải thích hiện tượng xảy ra trong hai thí nghiệm trên.

Trả lời:

- Ở hình 28.2a, khi đun nóng nước ở gần miệng ống nghiệm thì hiện tượng truyền nhiệt từ nước sang miếng sáp theo hình thức dẫn nhiệt, mà nước là chất dẫn nhiệt kém nên miếng sáp ở đáy ống nghiệm khó thu được nhiệt độ nhiều để đạt đến nhiệt độ nóng chảy.

- Ở hình 28.2b, khi đun nóng nước ở đáy ống nghiệm thì hiện tượng truyền nhiệt từ nước sang miếng sáp theo cả hình thức đối lưu và dẫn nhiệt nên làm miếng sáp ở miệng ống nghiệm thu được nhiệt độ nhiều hơn và nhanh chóng đạt được nhiệt độ nóng chảy.

Câu hỏi 2 trang 114 KHTN lớp 8: Tại sao khi đốt nến thì cánh quạt trong Hình 28.4 lại quay.

Trả lời:

 Đốt nến thì cánh quạt trong hình 28.4 lại quay vì ở phía có ngọn nến, do có sự đối lưu mà lớp không khí nóng di chuyển lên trên, sự chênh lệch về áp suất làm cho cánh quạt quay.

Câu hỏi 3 trang 114 KHTN lớp 8: Tìm thêm ví dụ về sự đối lưu trong thực tế

Trả lời:

- Đun nước trong ấm: Khi đun nước, phần nước bên dưới sẽ nóng lên, nở ra, nhẹ hơn và bay lên do nhận năng lượng, còn phần nước bên trên sẽ lạnh và nặng hơn nên hạ xuống. Bằng cách này, sự đối lưu được hình thành, làm cho nước trong ấm đều ấm. 

- Máy điều hòa không khí thường được lắp ở trên cao để khi máy điều hòa tạo ra luồng không khí mát hơn, đặc hơn không khí, không khí thường di chuyển xuống để chiếm chỗ các lớp không khí bình thường và đẩy các lớp không khí thường nhẹ hơn lên trên. Từ đó tạo ra các dòng đối lưu làm mát toàn bộ căn phòng. 

Hoạt động 4 trang 115 KHTN lớp 8: Chuẩn bị:

- Một bình thủy tinh đã phủ đen, bên trong có đặt một nhiệt kế.

- Đèn điện dây tóc.

- Tấm gỗ dày.

Tiến hành:

- Bố trí thí nghiệm như Hình 28.5.

- Bật đèn, theo dõi sự thay đổi nhiệt độ của nhiệt kế khi chưa đặt tấm gỗ (Hình 28.5a).

- Đặt tấm gỗ vào giữa đèn và bình thủy tinh (Hình 28.5b), theo dõi sự thay đổi nhiệt độ của nhiệt kế.

1. Tại sao trong thí nghiệm ở Hình 28.5a thì nhiệt độ trong bình thủy tinh tăng dần còn trong thí nghiệm ở Hình 28.5b thì nhiệt độ trong bình thủy tinh lại giảm dần về nhiệt độ cũ?

2. Có phải sự truyền nhiệt từ đèn đến bình thủy tinh là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao?

Trả lời:

- Quan sát hiện tượng thí nghiệm ta thấy: Ở Hình 28.5a, nhiệt độ trong bình thủy tinh tăng dần còn trong thí nghiệm ở Hình 28.5b thì nhiệt độ trong bình thủy tinh lại giảm dần về nhiệt độ cũ.

1. Hình 28.5a thì nhiệt độ trong bình thuỷ tinh tăng dần vì khi bóng đèn sáng làm cho không khí xung quanh nóng lên làm cho không khí trong bình tăng nên nhiệt độ bình tăng.

Hình 28.5b thì nhiệt độ trong bình thuỷ tinh lại giảm dần về nhiệt độ cũ vì ở giữa đèn và bình thuỷ tinh bị ngăn cách 1 tấm gỗ dày --> nhiệt không được truyền đến bình thuỷ tinh

2. Sự truyền nhiệt từ đèn đến bình thuỷ tinh là dẫn nhiệt và đối lưu vì...

Câu hỏi 4 trang 115 KHTN lớp 8: Đứng gần một bếp lửa, ta cảm thấy nóng. Nhiệt năng mà cơ thể nhận được từ bếp chủ yếu là do dẫn nhiệt, đối lưu hay bức xạ? Tại sao?

Trả lời:

- Đứng gần một bếp lửa, ta cảm thấy nóng. Nhiệt năng mà cơ thể nhận được từ bếp chủ yếu là do bức xạ vì tia nhiệt truyền thẳng.

Câu hỏi 5 trang 115 KHTN lớp 8: Tại sao mùa hè người ta thường mặc áo màu trắng, ít mặc áo màu đen?

Trả lời:

 Vì các vật có màu sáng ít hấp thụ các tia nhiệt hơn nên mặc áo trắng vào mùa hè sẽ giảm khả năng hấp thụ các tia nhiệt làm cho ta có cảm giác mát hơn. Còn các vật có màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.

Câu hỏi 6 trang 115 KHTN lớp 8: Phích (bình thủy) là dụng cụ dùng để giữ nước nóng, có hai lớp thủy tinh. Giữa hai lớp thủy tinh là chân không. Hai mặt đối diện của hai lớp thủy tinh thường được tráng bạc. Phích có nút đậy kín. Hãy phân tích tác dụng của các bộ phận sau đây của phích: lớp chân không; hai mặt thủy tinh tráng bạc; nút

Trả lời:

Phân tích tác dụng của các bộ phận của phích:

- Lớp chân không của phích có tác dụng ngăn cản sự dẫn nhiệt.

- Hai mặt thủy tinh tráng bạc của phích có tác dụng phản xạ các tia nhiệt trở lại nước đựng trong phích.

- Nút của phích có tác dụng ngăn cản sự truyền nhiệt bằng đối lưu ra bên ngoài.

Hoạt động 5 trang 117 KHTN lớp 8: Hãy thảo luận về những vấn đề sau đây:

a. Mô tả sự truyền năng lượng trong hiệu ứng nhà kính khí quyển.

b. Những nguyên nhân nào làm tăng nhanh hàm lượng CO₂ trong khí quyển và những biện pháp nào có thể làm giảm sự tăng hàm lượng CO₂ trong khí quyển?

c. Em và các bạn có thể làm gì để góp phần cụ thể vào việc làm giảm hiệu ứng nhà kính để góp phần ổn định nhiệt độ bề mặt Trái Đất.

Trả lời:

a. Mặt trời truyền nhiệt năng xuống Trái Đất dưới dạng bức xạ nhiệt. Một phần năng lượng được Trái đất hấp thụ và phản xạ trở lại dưới dạng bức xạ nhiệt của Trái đất. Bầu khí quyển xung quanh Trái đất hoạt động giống như một mái nhà kính, giữ lại bức xạ nhiệt của Trái đất, khiến không khí trên và xung quanh bề mặt Trái đất nóng lên.

b. Nguyên nhân làm tăng nhanh hàm lượng CO₂ trong khí quyển:

+ Con người khai thác tài nguyên thiên nhiên. 

+ Các phương tiện giao thông vận tải phát triển, ngày càng gia tăng.

+ Diện tích cây xanh giảm.

- Biện pháp làm giảm sự tăng hàm lượng CO₂ trong khí quyển:

+ Phủ xanh đồi trọc, trồng nhiều cây xanh.

+ Hạn chế tạo ra khí thải độc hại, sử dụng các nguồn năng lượng mới như: năng lượng gió, mặt trời, nước, ...

+ Sử dụng các phương tiện giao thông chạy bằng điện thân thiện với môi trường: xe máy điện, xe ô tô điện, …

c. Em và các bạn có thể làm gì để góp phần cụ thể vào việc làm giảm hiệu ứng nhà kính để góp phần ổn định nhiệt độ bề mặt Trái Đất.

- Tham gia các hoạt động trồng cây xanh.

- Hạn chế đi lại bằng các phương tiện cá nhân sử dụng xăng dầu.

>>> Xem toàn bộ: Soạn KHTN 8 Kết nối tri thức

-------------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Trả lời câu hỏi KHTN 8 Kết nối tri thức Bài 28: Sự truyền nhiệt trong bộ SGK Kết nối tri thức theo chương trình sách mới. Chúc các bạn học tốt!