Soạn bài: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận (chi tiết)

Soạn Văn 8: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận

• Soạn bài: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận (ngắn nhất)
• Soạn bài: Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận (siêu ngắn)

1. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận

1. Trả lời câu hỏi

- Trong đoạn a tác giả đưa yếu tố tự sự vào nhưng lại không phải là văn bản tự sự vì nội dung chính của đoạn trích này không phải để kể lại cảnh bắt lính.

  Trong đoạn b tác giả đưa yếu tố miêu tả vào để nhấn mạnh thêm cảnh người dân xứ thuộc địa bị đánh đập hành hạ nhưng không phải là văn bản miêu tả vì nó không phải là để tả cảnh.

- Giả sử đoạn a không có những chi tiết cụ thể kể lại một kiểu bắt lính kì quặc thì ta không thể lường hết được việc mộ lính tính nguyện đã gây ra sự nhũng lạm trắng trợn đến mức nào.

Còn ở đoạn trích b, nếu thiếu những dòng miêu tả sinh động về những người lính Việt Nam bị xích tay, hay bị nhốt trong trường học, có lính Pháp canh gác, lưỡi lê tuốt trần, đạn lên nòng sẵn thì ta không thể nào hình dung được sự giả dối, lừa gạt trong lời rêu rao về lòng sốt sắng đầu quân tấp nập và không ngần ngại.

- Qua các tìm hiểu trên ta thấy được vai trò quan trọng của các yếu tố tự sự và miêu tả khi được đưa vào văn nghị luận. Việc đưa hai yếu tố đó vào văn bản nghị luận giúp cho việc các lí lẽ, luận cứ được làm rõ ràng cụ thể sinh động hơn làm tăng tính thuyết phục đối với người đọc.

2. Đoạn trích "Người anh hùng làng Gióng" có những yếu tố tự sự và miêu tả sau

- Yếu tố tự sự:

      + Tác giả kể lại câu chuyện về mẹ chàng Trăng nằm mơ rồi việc sinh ra chàng và câu chuyện chàng biến mất ngay vào mặt trăng sau khi giết tên bạo chúa.

      + Cả đoạn trích và chuyện kể về những chi tiết mà nàng Han đánh thắng giặc ngoại xâm xong xuôi nàng hóa thành tiên tắm rửa sạch sẽ và bay về trời.

→ Tác dụng: làm cho người đọc biết được nội dung câu chuyện.

- Yếu tố miêu tả:

      + Mơ thấy con thỏ trắng nhảy qua ngực

      + Chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao

      + Chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ

      + biến vào mặt trăng để đêm đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc

→ Nội dung; khiến người đọc tưởng tượng ra các hình ảnh, chi tiết trong chuyện.

b. Tác giả văn bản trên không kể đầy đủ và cặn kẽ toàn bộ 2 truyện mà chỉ tả một số hình ảnh và kể một số chi tiết vì: Hai yếu tố tự sự và miêu tả chỉ là phụ yếu tố chính của bài này là văn nghị luận nên không thể nào kể lại hết toàn bộ câu chuyện tránh gây rườm rà khiến người đọc khó hiểu.

- Mục đích chính của văn bản là nhấn mạnh một số chi tiết giống với Thánh Gióng để làm sáng tỏ ý: Chàng Trăng và Nàng Han có nhiều nét giống với truyện Thánh Gióng miền xuôi. Từ đó khẳng định truyện Thánh Gióng "thực là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ".

3. Từ việc tìm hiểu trên, ta rút ra nhận xét: Khi đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào văn bản nghị luận cần chú ý:

- Sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn bản nghị luận cần hạn chế vừa đủ để làm nổi bật được mục đích chính là làm sáng tỏ rõ rầng sinh động các luận cứ, tránh lợi dụng quá nhiều vì đây là văn bản nghị luận.

- Các yếu tố tự sự và miêu tả được dùng làm luận cứ phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm và không phá vỡ tính mạch lạc của bài văn

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 116 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Những yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn nghị luận là:

- Yếu tố tự sự:

      + Sắp trung thu

      + Mười mấy ngày qua….của bộ mặt nhà giam.

      + Đêm nay rất đẹp.

      +…

→ Tác dụng: các yếu tố tự sự được thêm vào giúp cho người đọc có thể nắm bắt rõ hơn về hoàn cảnh sáng tác cũng như tâm trạng của tác giả được gửi gắm trong bài thơ.

 - Yếu tố miêu tả:

      + Đêm nay sáng quá chừng. Trong suốt, bao la, huyền ảo, vỗ về. Ngay bên cửa số, lồng trong bóng cây.

      + Nó ăm ắp, tình tứ, nó rạo rực, nó muốn yêu, muốn thưởng thức, muốn chan hòa, muốn giãi bày, bộc lộ.

      +…

→ Tác dụng: Khung cảnh của đêm trăng được hiện ra rõ ràng người đọc dễ dàng hình dung và tưởng tượng được khung cảnh đẹp ấy, mặt khác hiểu rõ được tâm hồn của tác giả dưới đêm trăng.

⇒ Thông qua yếu tố tự sự và miêu tả ta có thể thấy được tình cảm của bác được gửi gắm vào trong thi ca, cảnh vật đêm trăng Bác dành cho tự nhiên với những tình cảm chân thành và sâu sắc nhất.

Câu 2 (trang 116 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Nếu viết bài văn "nêu ý kiến của em về bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen" thì em sẽ sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả:

- Yếu tố tự sự:

      + Kể về một câu chuyện để lại ấn tượng sâu sắc về hoa sen, đầm sen. Kỉ niệm của em gắn liền với câu chuyện ấy

      + Đưa ra câu thơ

- Yếu tố miêu tả

      + Miêu tả vẻ đẹp của bông hoa sen

   + Miêu tả cảnh sắc sự vật xung quanh khiến em để lại ấn tượng sâu sắc.