Soạn bài: Thuế máu

Tuyển tập soạn bài Thuế máu lớp 8 bằng BA CÁCH tuyệt hay. Cách soạn bài độc đáo với 3 nội dung NGẮN NHẤT, SIÊU NGẮN, CHI TIẾT hứa hẹn sẽ giúp bạn soạn văn 8 xuất sắc nhất

Khái quát tác phẩm: Thuế máu

Tóm tắt

Dưới chế độ độc tài tàn bạo của thực dân Pháp, Nguyễn Ái Quốc đã vạch ra những tội ác tày trời, giáng một đòn chí mạng vào chế độ thực dân. “Bản án chế độ thực dân Pháp” được Bác viết khi mình còn đang hoạt động cách mạng tại Pháp. Bài “Thuế máu” là chương đầu tiên trong tác phẩm tố cáo sự tàn bạo đậy bất nhân man rợ của các tên quan lại cầm quyền của thực dân Pháp. Khi chiến tranh thế giới chưa nổi ra, chúng coi dân ta như những tên da đen bẩn thỉu, chỉ biết kéo xe và ăn đòn. Cuộc chiến tranh nổ ra chúng đem dân ta ra làm những tấm lá chắn thay thế, đỡ cho chúng khỏi đạn pháo. Biết bao người thương vong nhà cửa tan hoang không chỗ chui thân. Chúng còn lập ra bao nhiêu thứ thuế bắt dân ta phải đóng nộp, thứ thuế mà độc ác nhất là “thuế máu”. Một loại thuế phải được trả bằng da bằng thịt, chúng gọi chế độ bắt lính của chúng là chế độ lính tình nguyện ép dân ta phải đi lính tham gia vào các cuộc đấu tranh với chính nước mẹ. Những sự gian xảo với đầy đủ mọi tinh vi mánh khóe của chúng chỉ để ép dân ta phải đi lính chịu trận thay cho những kẻ quan lại tàn ác. Chiến tranh dừng lại chúng lại coi ta như những món đồ chơi, con súc vật chạy ngoài đường.  Khi vào nước ta chúng lấy cái danh nghĩa tự xưng là “khai phá văn minh” cho dân An Nam nhưng thực chất là đang mượn tay đồng bào ta đánh dân ta. Bằng những lời văn đanh thép lí lẽ sắc bén của mình, Nguyễn Ái Quốc đã vạch trần mọi âm mưu tội ác của thực dân Pháp, lên án tố cáo bộ mặt thực sự gian dối đằng sau lớp vỏ bọc muốn giúp nước ta của Pháp. Từ đó muốn nhân dân cùng toàn thế giới biết được ý đồ thật sự của thực dân Pháp đang hoành hành trên đất Việt.

Bố cục

- Phần 1: I. Chiến tranh và người bản xứ.

- Phần 2: II. Chế độ lính tình nguyện.

- Phần 3: III. Kết quả của sự hi sinh.

Soạn bài Thuế máu 3 cách

Câu 1 (trang 91 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Nhận xét về cách đặt tên chương, tên các phần trong văn bản.

Soạn ngắn nhất

+ "Thuế máu" gợi lên cho người đọc hình dung tính chất dã man của một loại thuế đặc biệt mà thực dân Pháp nhằm vào dân thuộc địa, cái tên "Thuế máu" cũng đã vạch trần được hết những số phận thảm thương của người dân thuộc địa,qua đó mỉa mai tội ác ghê tởm của chính quyền thực dân.

+ Cách đặt tên trình tự của các chương gợi lên tính chất dã man,lừa bịp, bóc lột đến kiệt quệ của bọn thực dân cai trị.

Soạn siêu ngắn

Tên chương: thuế máu

Tên tác phẩm: Bản án chế độ thực dân Pháp

Thực dân Pháp đã bán hành nhiều thứ thuế nặng nề khiến nhân dân ta khổ cực. Thứ thuế bạo tàn nhất là thứ thuế bóc lột nhân dân đến xương tàn, lực kiệt, bóc lột mạng sống,xương máu của những người lương thiện.

Cách đặt tên chương và tên tác phẩm không chỉ lên án tội ác của giặc mà còn là sự căm phẫn, mỉa mai của tác giả với sự tàn bạo của chúng.

Cách đặt tên các phần trong văn bản thể hiện quá trình bóc lột, lừa bịp của bọn thực dân.

Soạn chi tiết

Nhận xét về cách đặt tên các chương, các phần trong văn bản:

Thuế máu - một thứ thuế lạ, khơi gợi sự tò mò của người đọc, chắc hẳn rằng đó phải là một thứ thuế tàn bạo nặng nề để trói buộc những người thuộc địa An Nam. Họ phải dùng cả nước mắt, máu xương, tính mạng của mình để đóng cho đủ những thứ thuế ấy

- Tên các phần trong văn bản cũng góp phần tố cáo bộ mặt thực dân Pháp, làm rõ tính chất dã man của thuế máu:

      + Phần 1: Chiến tranh và "Người bản xứ" :  Bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp dưới cái bóng “khai phá văn minh cho nước Việt”, bắt dân thuộc địa làm bia đỡ đạn và chết cho bọn thực dân.

      + Phần 2: Chế độ lính tình nguyện: Tự áp đặt ra cái chế độ lính tình nguyện nhưng thực chất là sự ép buộc những người thuộc địa phải thực hiện, nếu không họ sẽ phải chịu mọi sự bóc lột đến cùng.

      + Phần 3: Kết quả của sự hi sinh: Tố cáo, vạch trần những lời lẽ lừa bịp, giả nhân giả nghĩa của bọn thống trị.

Nguyễn Ái Quốc đã gọi loại thuế được thực dân Pháp áp đặt lên nhân ta bằng cái tên “thuế  máu”, thứ thuế đặc biệt đánh vào dân thuộc địa. Nó gợi lên số phận thảm thương của người dân thuộc địa, bao hàm lòng căm giận, thái độ mỉa mai lên án tố cáo vạch trần bộ mặt đằng sau của chế độ thực dân đó là tội ác ghê tởm. Cách đặt tên nhan đề và các phần trong văn bản cho ta thấy được một niềm phẫn uất, căm hận, cả sự bất bình, đau đớn của Bác. Người đã tận mắt chứng kiến tất cả những trận đòn roi, nhân dân mất nước, quê hương bị chà đạp phỉ nhổ. Đó cũng là cơ sở tiền đề cho những lí luận sắc bén và lời kết tội đanh thép của Bác sau này. Qua các phần Người đã chứng tỏ tinh thần của nhân dân Việt chiến đấu kiên cường mạnh mẽ, sự phê phán triệt để tố cáo đến cùng các tội trạng mà bọn thực dân gây nên của Nguyễn Ái Quốc.

Câu 2 (trang 91 Ngữ Văn 8 Tập 2)

So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa ở hai thời điểm: trước khi có chiến tranh và khi chiến tranh đã xảy ra. Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả như thế nào?

Soạn ngắn nhất

+ Trước chiến tranh: Người thuộc địa bị đối xử dã man, coi như kẻ hạ đẳng.

+ Khi chiến tranh xảy ra: người dân thuộc địa được quan cai trị thực dân ra sức vỗ về,tâng bốc để họ thay chúng trở thành vật hi sinh cho lợi ích của bọn cầm quyền.

- Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả: một số bị chết, còn lại bị tước hết của cải đuổi về nước, bị đánh đập trên đường trở về.

Soạn siêu ngắn

Thái độ của quân thuộc địa:

+ Trước khi có chiến tranh:

- Là những tên da đen, những " An-na-mít" bẩn thỉu

- Chỉ biết kéo xe thuê và ăn những trận đòn vô tội vạ của các quan cai trị

+ Sau khi có chiến tranh:

- Thành " con yêu", " bạn hiền" của các quan

- Được phòng nhiều danh hiệu cao quý, họ trở thành những vật hy sinh qua cánh tay lừa bịp của chế độ thực dân.

+ Số phận thảm thương được miêu tả:

- Họ phải rời xa gia đình, lìa xa vợ con, nơi có đàn cừu cánh ruộng để tới phơi thây nơi chiến trường châu Âu.

- Người trên chiến trường đã khổ, kẻ ở hậu phương cũng chẳng sung sướng gì, hít phải những khí độc mà bào mòn dần từng miếng phổi, chết ngạt

- Hơn 8 vạn người đặt chân lên đất Pháp không còn nhìn thấy được quê hương mình.

Soạn chi tiết

- Thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa:

- Số phận thảm thương của những người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả:

+ Họ phải đột ngột lìa xa gia đình, rời xa quê hương để thực hiện cái gọi là lính tình nguyện, đánh đổi cả mạng sống chỉ để bảo vệ cái mục đích vô nghĩa, danh dự hão huyễn.

+ Trở thành những con người thay thế cho những kẻ cầm quyền. Hi sinh mình trên chiến trường phi nghĩa, xa quê hương đất nước. Cuộc chiến tranh phi nghĩa đã đánh cướp đi mạng sống của tám vạn người dân, minh chứng lịch sử của một cuộc đấu tranh man rợ tàn khốc bất chính.

+ Những người làm công việc chế tạo vũ khí, phục vụ chiến tranh không chết trên chiến trường máu lửa thì cùng đau đớn vì nhiễm bệnh tật mà chết: “phải hít hơi ngạt”, “nhiễm phải những luồng khí độc”, “khạc ra từng miếng phổi”. Dân An Nam người con đất Việt đang ngày một bị thực dân Pháp lợi dụng, chúng bóc lột đến tận da tủy mạng sống của mình.

Câu 3 (trang 91 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Nêu rõ các thủ đoạn, mánh khóe bắt lính của bọn thực dân. Người dân thuộc địa có thực "tình nguyện" hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền không?

Soạn ngắn nhất

+ Chúng tiến hành các cuộc lùng ráp lớn về nhân lực trên toàn lãnh thổ Đông Dương.

+ Chúng viện cớ bắt lính để bóc lột-tham nhũng.

+ Chúng bắt hết những người nghèo khổ,khỏe mạnh, tống tiền con nhà giàu.

+ Chúng dựng lên màn kịch "tình nguyện" đi lính.

- Người dân thuộc địa không hề " tình nguyện" hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền vì họ tự tìm đủ mọi cách để nhiễm phải những căn bệnh nặng để không phải đi lính,còn một số khác họ không chịu thì bị bọn cầm quyền bắt bớ,xiềng xích,tống giam và áp giải xuống tàu.

Soạn siêu ngắn

Thủ đoạn mánh khóe của thực dân:

+ Ép buộc nộp sưu thuế, ép buộc đi lính

+ Tiến hành các cuộc lùng ráp trên toàn Đông Dương để bắt người vào trại lính

+ Xem người lính như những " vật liệu mới" của chúng

+ Lợi dụng việc bắt lính mà xoay sở kiếm tiền, làm giàu

+ Đàn áp tàn bạo đến mức khiến họ phát tự giết chính mình để thoát sự khổ cục, hành hạ

Soạn chi tiết

- Các thủ đoạn, mánh khóe bắt lính của bọn thực dân:

      + Bắt giam, cưỡng bức phải đi lính

      + Lợi dụng việc bắt lính để tham nhũng

      + Bắt con nhà nghèo, tống tiền con nhà giàu.

      + Rêu rao là người dân tình nguyện "tấp nập đầu quân"

      + Xích tay điều về tỉnh lị, nhốt và áp tải xuống tàu.

- Người dân thuộc địa tìm mọi cách để không phải bị bắt đi cống hiến xương máu sức lực của mình cho bọn cầm quyền, họ không hề tình nguyện đi lính nhưng bằng mọi thủ đoạn mánh khóe họ bị ép buộc phải tham gia vào cuộc chiến với chính nước mẹ. Họ tìm mọi cách để không bị bắt đi lính: tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất, tư gây cho mình căn bệnh đau mắt loét chảy mủ khi lấy các chất độc của vôi sống đến mủ bệnh lậu; họ biểu tình, bạo động. Bỏ mặc ngoài tai bọn cầm quyền vẫn cứ rêu rao về tinh thần tự nguyện đầu quân của người dân thuộc địa. Hay chính lời tuyên bố của chính phủ toàn quyền Đông Dương càng khẳng định thêm sự lừa bịp trơ trẽn.  

- Chả có một sự tình nguyện nào của người dân thuộc địa nhưng đối với những kẻ cầm quyền thì toàn dùng những lời lẽ lựa bịp gian dối để gạt họ phải tham gia lính tình nguyện.Qua sự vạch trần của Nguyễn Ái Quốc, người đã kể ra sự thực rằng người dân thuộc địa đều phải trốn tránh ẩn nấp thậm chí phải đưa tiền ra đút tay trên cho bọn chúng để không phải bị bắt tham gia lính tình nguyện. Thậm chí với những người dân quá nghèo phải tự tìm cách để mình bị nhiễm bệnh, những căn bệnh nặng nhất để không phải đi lính.

Câu 4 (trang 92 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Kết  quả của sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh như thế nào? Nhận xét về cách đối xử của chính quyền thực dân đối với họ sau khi đã bóc lột hết “thuế máu”của họ?

Soạn ngắn nhất

+ Trở về cuộc sống khổ cực như trước.

+ Họ vẫn bị bóc lột một cách dã man,tàn ác,bị đối xử như súc vật...

+ Đánh đổi tính mạng một cách không rõ ràng.

- Nhận xét: Cách đối xử của bọn thực dân đối với những người dân thuộc địa một cách dã man,tàn bạo,chúng sẵn sàng lật lọng,tráo trở cho những gì chúng đã hứa hẹn.

Soạn siêu ngắn

Kết quả hi sinh:

+ Từ những người hy sinh bao xương máu, vất vả, họ bị biến thành nhưng "giống người
bẩn thỉu"

+ Ghi nhớ công ơn của lính Ăn Nam bằng cách cướp đoạt tài sản của họ

+ Quan cái trị bản xứ chẳng một ai biết đến họ, xem hội như kẻ vô ích, bất giá trị

+ Người dân bản xứ không biết đến công lý và chính nghĩa nơi họ

Soạn chi tiết

- Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh:

      + Họ lại trở về giống người bẩn thỉu như trước

      + Bị lột hết tất cả của cải, kể cả những thứ họ tự mua

      + Kiểm soát và đánh đập họ vô cớ, coi như những tên nô lệ

      + Đồ ăn như mang ra chăn lợn, chỗ ở thì xếp họ lăn lóc chả khác gì như xếp lợn dưới hầm tàu ẩm ướt thiếu ánh sáng, thiếu không khí.

      + Nói họ: cút đi.

- Nhận xét cách đối xử của chính quyền thực dân đối với họ sau khi đã bóc lột thuế máu của họ: Bị đối xử dã man thậm tệ mặc dù đem cả tính mạng của mình ra để chiến đấu cho chúng nhưng những kẻ cầm quyền ấy coi dân ta không khác gì những kẻ nô lệ, chúng đuổi chúng đánh thậm chí là còn bóc lột đánh đập vơ vét hết sức lao động còn sót lại của họ.  

Câu 5 (trang 92 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Nhận xét về trình tự bố cục các phần trong chương. Phân tích nghệ thuật châm biếm, đả kích sắc sảo, tài tình của tác giả thể hiện qua cách xây dựng hình ảnh, qua giọng điệu.

Soạn ngắn nhất

 Tác phẩm được viết theo trình tự trước,trong và sau khi xảy ra cuộc chiến tranh thế giới 1914-1918 phơi bày ra sự giả dối của bọn thực dân và sự thật bên trogn của bản thuế máu.

- Nghệ thuật châm biếm,đả kích sắc sảo,tài tình của tác giả thể hiện qua cách xây dựng hình ảnh,qua giọng điệu.

+ Hình ảnh gân gũi, chân thật có tính xác đáng cao

+ Giọng điệu giễu cợt,mỉa mai vô cùng đặc sắc.

Soạn siêu ngắn

+ Thuế máu xây dựng bố cục theo ba phần, các phần sắp xếp theo trình tự thời gian.

Cách sắp xếp này thể hiện rõ bộ mặt độc ác của thực dân khi âm mưu, hành động và tàn phá, qua đó thấy được sự thảm thương của nhân dân thuộc địa.

+ Nghệ thuật châm biếm

- Các hình ảnh được xây dựng vô cùng sinh động, giàu biểu cảm góp phần tố cáo tội ác thực dân

- Các hình ảnh đầy trào phúng, có giá trị châm biếm sâu sắc.

- Các ngôn từ châm biếm chọn lọc

- Giọng điệu mỉa mai, trào phúng

Soạn chi tiết

- Trình tự bố cục các phần trong chương: theo trình tự thời gian, trước khi chiến tranh xảy ra dưới ánh mắt của bọn cầm quyền chúng coi người bản xứ là những tên da đen bẩn thỉu, chỉ biết đánh xe; khi cuộc chiến tranh tàn khốc tới chúng lừa bịp dụ dỗ người dân thuộc địa coi như những người bạn hiền thực chất là để ép họ đi lính lấy sức mình đánh dân mình như những người chiến sĩ bảo vệ công lí; chiến tranh kết thúc thực dân Pháp trở mặt tráo trợn trơ trẽn, chúng bóc lột dân ta thậm tệ đến vét kiệt xương máu đánh đập dã man tàn bạo. Với trình tự đó Nguyễn Ái quốc cho chúng ta thấy được bộ mặt thực sự đằng sau lớp vỏ bọc giả dối xảo trá là sự bịp bợm, tàn bạo bóc lột sức người đầy man rợ hiểm ác.

- Với ngòi bút tài tình của mình tác giả đã khéo léo sử dụng nghệ thuật châm biếm, đả kích sắc sảo tới bọn cầm quyền thực dân Pháp:

      + Giọng văn châm biếm.

      + Sử dụng hình ảnh mang tính chất so sánh, mỉa mai để vạch trần sự lừa dối, bóc lột của bọn thực dân.

Câu 6 (trang 92 Ngữ Văn 8 Tập 2)

Nhận xét về yếu tố tự sự và yếu tố biếu cảm trong đoạn trích được học.

Soạn ngắn nhất

Tác giả xây dựng những hình ảnh giàu sức biểu cảm cao. Vẽ nên thục trạng xã hội thuộc địa tàn khốc của những người dân nơi đây,sự bỉ ổi, bộ mặt giả tạo của chính quyền thực dân.Tất cả hệ thống hình ảnh,giọng điệu của tác phẩm giúp người đọc nhận đọc thấy được tấm lòng thương xót cho thân phận người nô lệ bị lợi dụng, bóc lột và lòng căm phẫn đối với bọn thực dân sâu.

Soạn siêu ngắn

Nhận xét về yếu tố biểu cảm trong đoạn trích.

- Vận dụng tài tình nghệ thuật kể chuyện, nêu ra các bằng chứng chính xác từ thực tế

- Hình ảnh có sức gợi cảm xúc cao

- Phối kết hợp tự sự và biểu cảm

Soạn chi tiết

Đoạn trích giàu yếu tố biểu cảm. Yếu tố biểu cảm thể hiện trong:

- Dùng các từ ngữ với thái độ mỉa mai, châm biếm, đả kích sâu sắc tới kẻ thù: “chiến tranh vui tươi”, “quan phụ mẫu nhân hậu”,..

- Từ ngữ mang tính khẩu ngữ cao: đùng một cái, ấy thế mà,..

- Thái độ thẳng thắn để lên án tố cáo đanh thép chất vấn những tội ác của kẻ thù: Tại sao có cảnh tốp bị xích tay,..

- Cả bài văn là giọng điệu của sự căm phẫn và niềm xót thương.

- Cả đoạn trích là sự kết hợp hài hòa và chặt chẽ của cả hai yếu tố tự sự và biểu cảm.

Nội dung chính bài Thuế máu

Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. Nguyễn Ái Quốc đã vạch trần sự thực ấy bằng những tư liệu phong phú, xác thực, bằng ngòi bút trào phúng sắc sảo.

Trên đây TOPLOIGIAI đã giới thiệu đến các bạn nội dung phần soạn bài Thuế máu bằng 3 cách, giúp bạn có thêm nhiều lựa chọn và cách diễn đạt khi soạn một tác phẩm. Mời các bạn xem thêm các bài liên quan nhé:

Tác giả, tác phẩm Thuế máu

Dàn ý phân tích bài Thuế máu