Soạn bài: Thuật ngữ (ngắn nhất)

Soạn bài: Thuật ngữ (ngắn nhất)

• Soạn bài: Thuật ngữ (chi tiết)
• Soạn bài: Thuật ngữ (siêu ngắn)

I. Thuật ngữ là gì?

Câu 1 (trang 87 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Sự giải thích về muối và nước => qua hai cách giải thích, chúng ta thấy, cách giả thích ở ý (b) thuộc về những kiến thức chuyên ngành hóa học, nếu như một người thông thường, không học về chuyên ngành hay không có những am hiểu về kiến thức hóa học, sẽ không thể hiểu được định nghĩa giải thích về hai từ nước và muối

Câu 2 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

a)  

- Định nghĩa Thạch nhũ => giải thích theo chuyên ngành đại lý 

- ba –dơ => giải thích theo chuyên ngành hóa học

- ẩn dụ => Giải thích theo chuyên ngành văn học

- phân số thập phân => giải thích theo chuyên ngành toán học

b) Những thuật ngữ trên chủ yếu dùng trong văn bản khoa học và công nghệ.

II, Đặc điểm của thuật ngữ

Câu 1 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Các thuật ngữ trên, chỉ có một nghĩa, và chỉ được xác định trong một lĩnh vực khoa học nhất định, do đó, chúng ta không thể giải thích nghĩa của chúng theo lĩnh vực khác với lĩnh vực phù hợp của chúng.

Câu 2 (trang 88 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Trong 2 ví dụ, thì từ muối trong ví dụ (b) có sắc thái biểu cảm => từ muối này được dùng trong văn bản nghệ thuật

III. Luyện tập

Câu 1 (trang 89 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

- Lực là tác dụng đẩy kéo của vật này lên vật khác =>Vật lý

- Xâm thực là quá trình phá hủy lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân như gió, sóng biển, băng hà, nước chảy… => Địa lý

- Hiện tượng hóa học là hiện tượng sinh ra chất mới => hóa học

 - Di chỉ là những dấu vết của người xưa đã cư trú và sinh sống => Lịch sử

- Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với nhị hoa => Sinh học

- Lưu lượng là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ => Địa lí

- Trọng lực là lực hút của trái đất => Địa lí

- Khí áp là sức nén của khí quyển lên bề mặt trái đất => Địa lý

- Thị tộc phụ hệ là những dòng họ trong đó người đàn ông có quyền hơn người phụ nữ => lịch sử

- Đường trung trực là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa đoạn ấy => Toán học

Câu 2 (trang 90 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Từ “điểm tựa” ở đây không phải dùng như một thuật ngữ, nó dùng với ý nghĩa sắc thái biểu trưng trong văn bản nghệ thuật. Điểm tựa ở đây có nghĩa là lòng tin, là chỗ dựa tin tưởng.

Câu 3 (trang 90 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Ví dụ a: từ hỗn hợp được sử dụng là một thuật ngữ

Ví dụ b: từ hỗn hợp được sử dụng như một từ thông thường

Đặt thêm câu với từ hỗn hợp thông thường

- Xoài dầm, là hỗn hợp của nhiều thứ như xúp, ướt, xoài,…

- Trong phòng tôi hỗn hợp đủ mọi thể loại quần, áo, giày, dép, đồ ăn,…

Câu 4 (trang 90 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Cá là động vật có xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây, thở bằng mang.

- So sánh hai định nghĩa, thì cách định nghĩa về cá mà thông thường chúng ta hay gọi không quá khắt khe về kiến thức chuyên ngành sinh học như thuật ngữ cá trong sinh học.

Câu 5 (trang 90 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1)

Thị trường

- Trong lĩnh vực kinh tế học : là chợ, nơi tiêu thụ hàng hóa

- Trong vật lý: chỉ phần không gian có thể quan sát được

=> Đây là hiện tượng đồng âm, nhưng khác nghĩa của từ ngữ. Hai thuật ngữ, nếu cùng dùng trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ thì mới vi phạm, còn nếu dùng ở hai chuyên ngành khác nhau thì không vi phạm lĩnh vực chuyên môn.