Soạn bài: Đất nước - Nguyễn Đình Thi (siêu ngắn)

Mời các bạn đón đọc bản Soạn bài Đất nước - Nguyễn Đình Thi siêu ngắn gọn, đây là phiên bản soạn văn 12 siêu ngắn được các thầy cô biên soạn nhằm giúp các bạn học sinh tiếp cận bài học một cách dễ dàng nhất.

Soạn bài: Đất nước - Nguyễn Đình Thi siêu ngắn - Bản 1

Bố cục

- Phần 1 (từ câu đầu đến câu 21): Đất nước được cảm nhận qua hình ảnh mùa thu xưa và nay.

- Phần 2 ( còn lại): Đất nước gian khổ, đau thương từ trong chiến đấu và vinh quang trong chiến thắng.

Nội dung bài học

- Đất nước là thi phẩm đằm thắm, thiết tha về quê hương đất nước Việt nam trong lam lũ đau thương đưng lên chiến đấu và chiến thắng

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 126 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):

- Bố cục như trên

- Mối quan hệ giữa các phần:

  + Phần đầu của bài thơ chủ yếu được dựa trên cơ sở các đoạn thơ trong bài Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948) và Đêm mít tinh (1949).

  + Phần thứ hai của bài thơ được viết vào năm 1955 – là sự bổ sung cho cảm hứng tổng hợp về đất nước thêm đầy đủ và phong phú

Câu 2 (trang 126 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):

- Hình ảnh mùa thu:

  + mùa thu chia tay đầy lưu luyến bâng khuâng

  + mùa thu có những ấn tượng về thời tiết thủ đô: Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

  +mùa thu có những hình ảnh rất đẹp mà buồn đến mức ám ảnh: Những phố dài xao xác hơi may, Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

  +mùa thu đầu thu của cuộc kháng chiến: Những phố dài xao xác heo may, Người ra đi đầu không ngoảnh lại

Câu 3 (trang 126 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):

- Đoạn thơ từ “Mùa thu nay khác rồi" đến “Những buổi ngày xưa vọng nói về" thể hiện những thay đổi, biến chuyển.

  + Nhận vật “tôi" thay đổi từ trạng thái buồn, bâng khuâng, lưu luyến đến vui sướng, tự hào.

  + Cái nhìn thay đổi từ đường phố, thềm nhà sang núi đồi, rừng tre, trời xanh, cánh đồng, dòng sông.

  + Cảm xúc của tác giả hân hoan, hả hê trước cảnh đất nước rộng lớn:

  + Tác giả chuyển sang cảm xúc tự hào về chủ quyền đất nước và truyền thống bất khuất của cha ông: Trời xanh đây là của chúng ta.......

- Nguyên nhân do tình hình thực năm 1948: cả một vùng đất rộng lớn thuộc sáu tỉnh biên giới phía Bắc được giải phóng.

- Khi thể hiện cảm hứng tự hào, tác giả đã có những khám phá sâu về truyền thống.

  + truyền thống bất khuất:

  + truyền thống giản dị chất phác.

Câu 4 (trang 126 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):

- Đất nước đau thương

  + Nhà thơ nêu lên tội ác của giặc bằng những hình ảnh giàu tính khái quát như đồng quê chảy máu, bát cơm chan đầy nước mắt…

  + Bằng thủ pháp nghệ thuật nhân hóa tô đậm tội ác của giặc.

  + Chính tội ác áy là nguyên nhân đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta.

- Đất nước quật khởi huy hoàng

  + Nghệ thuật đối có sức gợi cảm mạnh mẽ, một bên là sự tàn bạo của quân xâm lược, một bên là quyền sống chính đáng của nhân dân ta.

  + đất nước có những người con dũng cảm, quật cường

  + Những câu thơ cuối lấy chất liệu hiện thực từ trận đánh Điện Biên Phủ.

→ Tất cả tạo nên vẻ đẹp hùng tráng về Việt Nam

Câu 5 (trang 126 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):

- Bài thơ được làm theo thể thơ tự do với đặc điểm:

  + các câu thơ dài ngắn khác nhâu, nhịp điệu thơ khi nhanh, khi chậm

  + việc lựa chọn hình ảnh có tính khái quát cao.

- Tác dụng:

  + Dựng lên hình ảnh đất nước giàu đẹp, bất khuất, anh hùng, đứng lên chống kẻ thù để dành chiến thắng.

  + Bộc lộ được những tình cảm, suy nghĩ sâu sắc của tác giả về đất nước, quê hương

  + Tạo được cảm hứng hào hùng cho khúc tráng ca của dân tộc từ nô lệ đến tự do, từ buồn tương đến mừng vui, hạnh phúc

Soạn bài: Đất nước - Nguyễn Đình Thi siêu ngắn - Bản 2

Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến “những buổi ngày xưa vọng nói về”): Đất nước trong mùa thu xưa và nay

- Phần 2 (còn lại): Đất nước trong quật khởi anh hùng

Câu 1 (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Nên chia bài thơ theo bố cục 2 phần như sau:

- Phần 1 (từ đầu đến “những buổi ngày xưa vọng nói về”): Đất nước trong mùa thu xưa và nay

- Phần 2 (còn lại): Đất nước trong quật khởi anh hùng.

Câu 2 (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

Hình ảnh mùa thu trong hoài niệm của tác giả:

- Chớm lạnh trong lòng Hà Nội: trời bắt đầu lạnh, cái lạnh sẽ sàng, báo hiệu thu đã về

- Gió nhẹ, mỏng manh: Những phố dài xao xác heo may

- Thềm nắng lá rơi đầy

→ Bức tranh thu đẹp nhưng đượm buồn, được cảm nhận bằng thị giác và bằng cả trái tim.

- Con người: đầu không ngoảnh lại – sự lạnh lùng chỉ là vỏ bọc cho nỗi buồn được cất giấu trong tâm hồn tác giả

Câu 3 (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

- Nghệ thuật:

   + Điệp: điệp từ (những), điệp cụm từ (của chúng ta), điệp cấu trúc

   + Nhịp thơ nhanh, dồn dập

   + Nhân hóa: trời thu thay áo mới,...

   + Cách hiệp vần “a” tạo độ ngân dài và vang xa

   + Từ láy: phấp phới, thiết tha, bát ngát

- Hình ảnh thơ:

   + Gió thổi rừng tre phấp phới

   + Trời thu thay áo mới

   + Trời xanh, khung cảnh núi rừng

   + Những cánh đồng thơm mát

   + Những ngả đường bát ngát

   + Những dòng sông đỏ nặng phù sa

→ Một bức tranh mùa thu tràn đầy sức sống, tươi vui bởi chính tâm trạng của chủ thể trữ tình, đang rất vui, tự hào vì được làm chủ non sông, đất nước.

- Cảm nhận chung về đất nước của tác giả: đất nước này là đất nước của cha ông, âm vang thiêng liêng của truyền thống vẫn luôn vang vọng về từ sâu thẳm lịch sử.

Câu 4 (trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

- Đất nước đau thương, gian khổ, nhiều hi sinh

   + Cánh đồng quê chảy máu

   + Dây thép gai đâm nát trời chiều

   + Bát cơm chan đầy nước mắt

   + Đứa đè cổ, đứa lột da

   + Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh

→ Đất nước đang quằn quại trong đau thương, trong máu và nước mắt với biết bao hi sinh và mất mát

- Đất nước bình dị mà sục sôi ý chí căm thù

   + Những đêm dài hành quân nung nấu

   + Đã ngời lên nét mặt quê hương

   + Đã bật lên những tiếng căm hờn

→ Ý chí căm thù giặc được nuôi dưỡng từ thế hệ này sang thế hệ khác và ý chí đó thôi thúc nhân dân ta đứng lên hành động

- Đất nước kiên cường, bất khuất, anh dũng chiến đấu

   + Xiềng xích không khóa được – trời đầy chim, đất đầy hoa

   + Súng đạn không bắn được – lòng dân ta yêu nước, thương nhà

   + 4 câu thơ cuối: vẽ nên hình ảnh một đất nước Việt Nam mang vẻ đẹp, sức mạnh thần kì.

Câu 5(trang 126, sgk Ngữ văn 12, tập 1)

- Nhận xét:

   + Tác giả sử dụng các câu thơ với độ dài ngắn khác nhau

   + Nhịp thơ nhanh, mạnh, dồn dập

   + Sử dụng hình ảnh thơ giàu ý nghĩa, vừa cụ thể vừa mang tính khái quát

- Tác dụng: gợi nên một cách chính xác hình ảnh đất nước, tâm trạng của tác giả cũng như truyền thống và những trang sử vẻ vang, hào hùng của dân tộc

Nội dung chính:

- Nội dung: bài thơ vẽ nên hình ảnh một đất nước với những vẻ đẹp khác nhau của mùa thu xưa và nay, đồng thời còn dựng lại hình ảnh một đất nước đau thương mà quật khởi, anh hùng

- Nghệ thuật:

   + Các câu thơ với độ dài ngắn khác nhau

   + Nhịp thơ nhanh, mạnh, dồn dập

   + Sử dụng hình ảnh thơ giàu ý nghĩa, vừa cụ thể vừa mang tính khái quát

   + Biện pháp tu từ: điệp, so sánh, nhân hóa,...

Soạn bài: Đất nước - Nguyễn Đình Thi siêu ngắn - Bản 3

Câu 1 trang 126 SGK Ngữ văn 12, tập 1

Bố cục (2 phần) 

+ Phần 1 (từ đầu -> … vọng nói về): đất nước được cảm nhận qua hình ảnh mùa thu xưa và nây.

+ Phần 2 (còn lại): đất nước gian khổ, đau thương nhưng quật cường, chói lọi trong chiến thắng. 

Câu 2 trang 126 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

- Tín hiệu gợi nhắc về mùa thu Hà Nội: sáng mát trong và gió thổi mùa thu hương cốm mới, đây là những nét đặc trưng quen thuộc của mùa thu Bắc Bộ, mùa thu Hà Nội.

- Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm:

+ Bức tranh mùa thu chân thực, thi vị, mang đậm đặc trưng mùa thu Hà Nội nhưng thoáng buồn với tiết trời chớm lạnh, hình ảnh những phố dài xao xác, hơi may, nắng lá rơi đầy.

+ Hình ảnh người đi buồn bã, lưu luyến nhưng cũng đầy cương quyết: người ra đi đầu không ngoảnh lại/ sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.

=> Mùa thu Hà Nội đẹp nhưng buồn thấm thía bởi nhân vật trữ tình phải li biệt Hà Nội để đi tìm con đường thoát vòng nô lệ đau thương, tủi nhục.

Câu 3 trang 126 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

- Nội dung: đoạn thơ phản ánh mùa thu cách mạng, mùa thu độc lập vui tươi, phấn chấn.

+ Tiếng reo vui trước mùa thu hiện tại độc lập, hạnh phúc.

+ Mùa thu cách mạng tươi đẹp, sôi nổi: không gian nghệ thuật dịch chuyển từ những phố dài xao xác buồn bã sang không gian núi rừng tươi mới, tràn đầy sức sống (rừng tre phấp phới, trời thu thay áo mới); trạng thái nhân vật trữ tình vui vẻ, hạnh phúc hòa trong sự phấn chấn của tạo vật (phấp phới, thiết tha).

+ Mùa thu độc lập, tự chủ: trời xanh đây là của chúng ta…

+ Suy tư về hồn thiêng đất nước: Nước chúng ta…vọng nói về.

- Nghệ thuật đặc sắc trong đoạn thơ: hình ảnh thơ giàu sức gợi; câu thơ giàu tính nhạc; vận dụng hiệu quả phép điệp, giọng thơ phấn chấn sôi nổi, cảm xúc mãnh liệt…

Câu 4 trang 126 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

- Đất nước đau thương trong chiến tranh:

+ Đất nước chìm trong máu và nước mắt: những cánh đồng quê chảy máu, dây thép gai đâm nát trời chiều, bát cơm chan đầy nước mắt…đứa đè cổ đứa lột da.

+ Đất nước bật lên nỗi căm hờn: từ những năm đau thương chiến đấu…căm hờn.

- Đất nước vùng lên giành lấy chiến thắng vinh quang, chói lọi:

+ Vượt lên đau thương để lao động và chiến đấu, chống lại kẻ thù: Những đêm dài hành quân nung nấu, Xiềng xích chúng bay không khóa được….lòng dân ta yêu nước thương nhà.

+ Hình ảnh đất nước kì vĩ, chói lọi, quật khởi bừng dậy giữa hiện thực rung trời chuyển đất: Ôm đất nước những người áo vải/Đã đứng lên thành những anh hùng, Nước Việt Nam từ máu lửa/Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.

- Nghệ thuật đặc sắc trong đoạn thơ: hình ảnh sáng tạo đầy sức gợi hình gợi cảm, thủ pháp đối lập, khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn đậm nét.

Câu 5 trang 126 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

- Bài thơ xen kẽ nhiều câu thơ dài ngắn khác nhau giúp diễn tả nhịp điệu phong phú, cảm xúc nóng bỏng, mãnh liệt của nhà thơ.

- Hình ảnh thơ gợi hình, gợi cảm và giàu sức khái quát với tính biểu tượng cao.

- Giọng điệu uyển chuyển, nhịp điệu phong phú: khi nhẹ nhàng diễn tả cảm xúc bâng khuâng trầm lắng, khi sôi nổi phấn chấn diễn tả niềm vui sướng, tự hào, khi lại suy tư trầm lắng trước chiêm nghiệm về đất nước.

=> Tất cả các tín hiệu nghệ thuật trên đều giúp Nguyễn Đình Thi bày tỏ những cảm xúc và suy tư chân thực, sâu sắc, mới mẻ về đất nước.

Nội dung chính

- Đất nước được cảm nhận trong chiều dài của những năm tháng kháng chiến, chiến đấu và chiến thắng, trong không gian rộng lớn. - Cảm xúc, suy tư: đất nước gần gũi, thiêng liêng, trang trọng, vĩ đại và anh hùng.