Soạn bài: Chí Phèo - Phần 2. Tác phẩm (ngắn nhất)

Để đáp ứng được mong muốn của các bạn học sinh có 1 bản Soạn văn 11 ngắn nhất, dễ hiểu nhưng vẫn phải đầy đủ các ý chính, các thầy cô giáo tại TOPLOIGIAI đã biên soạn bài Chí Phèo - Phần 2. Tác phẩm ngắn nhất theo phương pháp đó. Hi vọng bản soạn văn này sẽ giúp các bạn hiểu bài nhanh chóng hơn

Khái quát tác phẩm Chí Phèo

Tóm tắt tác phẩm Chí Phèo

Chí Phèo là một đứa con hoang bị bỏ rơi trong cái lò gạch cũ ngay từ khi mới lọt lòng, được dân làng truyền tay nhau nuôi lớn. Đến năm 20 tuổi Chí Phèo làm tá điền cho nhà bá Kiến. Chí Phèo vốn là một anh nông dân hiền lành, chăm chỉ, siêng năng làm việc nhưng do bị bá Kiến ghen và hãm hại Chí phải vào tù. Khi ra tù, Chí Phèo trở thành “con quỷ dữ” của làng Vũ Đại, là tay sai đắc lực cho bá Kiến.

Vào một đêm trăng, Chí Phèo say sướt, đồng thời ăn nằm với Thị Nở. Nhận được sự chăm sóc của Thị, Chí Phèo khao khát về cuộc sống gia đình, muốn làm người lương thiện. Nhưng ước mơ ấy, bị bà cô bên họ ngăn cấm, Chí Phèo rơi vào tuyệt vọng. Cuối cùng, Chí Phèo giết chết Bá Kiến, rồi tự sát.

Soạn bài Chí Phèo

Câu 1

Truyện mở đầu một cách đặc biệt: bằng tiếng chửi của Chí Phèo.

Chí Phèo chửi trời, chửi cả làng Vũ Đại, chửi người đã sinh ra hắn để hắn chịu khổ như thế này. Bằng cách mở đầu câu chuyện như thế tạo ra sự tò mò cho người đọc, hấp dẫn người đọc theo dõi câu chuyện. Tiếng chửi của Chí Phèo tưởng chừng như một tiếng chửi vu vơ nhưng nó lại có ý nghĩa sâu sắc. Các đối tượng trong tiếng chửi của Chí Phèo đều chỉ cái xã hội đã sinh ra kiếp sống Chí Phèo, nó phần nào nói lên sự thối nát của xã hội mới khiến Chí Phèo căm phẫn như vậy.

Câu 2

Việc gặp thị Nở tạo ra những thay đổi vô cùng lớn trong tư tưởng của Chí Phèo, nó đánh thức khát khao, mơ ước đã ngủ sâu của Chí Phèo, đánh thức cơn say rượu, con người lương thiện trong hắn.

Diễn biến tâm lý của Chí Phèo diễn ra khá phức tạp. Hắn nhận ra bản thân mình đã già, bản thân hắn cô độc. Hắn không sợ đói rét, bệnh tật, nhưng lại sợ cô độc. Chí Phèo bỗng nhận ra cuộc sống xung quanh mình thật đẹp: tiếng chim hót buổi sáng, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá ven sông, tiếng người đi chợ về râm ran. Hắn bỗng nhớ ra bản thân từng có ước mơ về một mái nhà yên bình, vợ chồng hòa hợp, chăm chỉ làm ăn. Và hắn cho rằng, Thị sẽ mở đường cho hắn, giúp hắn về cuộc sống lương thiện.

Câu 3

Sau khi về hỏi ý kiến bà cô, thị Nở đã từ chối sống chung với Chí Phèo.  Chí Phèo đầu tiên ngạc nhiên, sau đó Chí chợt hiểu ra. Và tâm trạng của Chí thay đổi theo diễn biến phức tạp: từ thức tỉnh đến hy vọng rồi thất vọng, từ đau đớn đến phẫn uất rồi tuyệt vọng.

Việc thị Nở từ chối Chí Phèo cũng dẫn đến những hành động bất ngờ, dữ dội của Chí. Hắn uống rượu, nhưng càng uống lại càng tỉnh, lại càng hiểu ra, hắn càng hi vọng làm người lương thiện. Hắn nhận ra mình không thể đập phá, ăn vạ được nữa. Tuy nhiên, lúc này mâu thuẫn lại xảy ra, bởi lẽ hắn không tìm được con đường để trở thành người lương thiện. Cả cái làng Vũ Đại, cả cái xã hội khi ấy đã mặc định, gán lên hắn cái mác của con quỷ dữ không thể làm người, bởi chính thị nở dù tập trung tất cả các tật xấu cũng từ chối hắn. Kẻ thù của Chí không phải là một cá nhân nữa, mà cả xã hội. Và điều đó đã đẩy Chí đến hành động điên rồ: vác dao đòi chém “con khọm già” nhà thị Nở, nhưng lại rẽ sang nhà Bá Kiến, đâm chết hắn rồi tự sát. Hành động bộc phát của hắn là kết quả của sự dồn ép tâm lý bị cự tuyệt làm người lương thiện.

Cái chết của Chí Phèo khiến cả làng Vũ Đại vui mừng, nhưng nó lại là lời lên án mạnh mẽ xã hội xưa hà khắc, đẩy những người nông dân lương thiện vào đường cùng, khiến họ tha hóa, nhưng lại không cho phép họ từ con người xấu trở về cuộc sống lương thiện, đẩy họ vào cái chết.

Câu 4

Nhân vật Chí Phèo đã thể hiện rõ nét nghệ thuật điển hình hóa của Nam Cao. Chí Phèo là đại diện cho những con người hiền lành trong xã hội xưa, chịu áp bức, bị tha hóa, đẩy đến con đường tội lỗi. Ta đã từng bắt gặp rất nhiều nhân vật có hoàn cảnh tương tự như Chí Phèo, họ vốn là những người tốt, nhưng bị ép lưu manh hóa để chống trả như Trạch Văn Đoành trong Đôi móng giò, cu Lộ trong Tư cách mõ,…

Nam Cao đã dùng một cái nhìn nhân đạo để viết về những con người bị ép đến đường cùng. Ông sử dụng thành công bút pháp miêu tả tâm lí nhân vật. Nhân vật Chí Phèo là một nhân vật tiêu biểu cho bút pháp miêu tả đó. Bằng cách diễn tả sắc nét những chuyển biến trong tâm trạng và diễn biến tình cảm của nhân vật, kết hợp khẳng định bản chất lương thiện của Chí, tác giả đã để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc, đưa đến những góc nhìn mới. Điều đó một lần nữa khẳng định sở trường khám phá và miêu tả tâm lí nhân vật của tác giả.

Câu 5 

Thành công của tác phẩm có một phần rất lớn đến từ ngôn ngữ được sử dụng. Bằng cách kết hợp sinh động, điêu luyện từ ngữ gần với lời ăn tiếng nói hằng ngày, Nam Cao đã khiến Chí Phèo trở nên chân thực hơn, gần gũi hơn. Các câu trần thuật được sử dụng rất thành công, đồng thời nhà văn cũng bộc lộ tài năng trong việc thay đổi điểm nhìn của câu chuyện, nhập vai nhân vật khi thay đổi liên tục giữa Chí Phèo, thị Nở, Bá Kiến,…Giọng văn được sử dụng có sự biến hóa linh hoạt, kể hợp với chuyển đổi nhân vật tạo nên câu chuyện đan xen theo từng nhân vật một cách độc đáo.

Câu 6 

Truyện Chí Phèo thể hiện sâu sắc tinh thần nhân đạo của Nam Cao. Nó thể hiện qua việc Nam Cao đã khéo léo nhìn ra được điều tốt đẹp của Chí Phèo ngay cả khi đã bị tha hóa. Đó là ước mơ về gia đình nhỏ hạnh phúc, mong ước hoàn lương. Nó thể hiện sâu sắc khát vọng làm người lương thiện của Chí. Tinh thần nhân đạo còn thể hiện khi ông tìm đường giải thoát cho nhân vật của mình. Tuy rằng kết cục khá tiêu cực: Chí đâm chết Bá Kiến rồi tự tử, nhưng nó đã giúp Chí thoát khỏi cuộc sống bế tắc, cuộc sống muốn làm người lương thiện mà không được.

LUYỆN TẬP

Câu 1 

Nam Cao đưa ra ý kiến khẳng định tầm quan trọng của văn chương và các tác phẩm nghệ thuật, đồng thời nêu ra nhiệm vụ của người nghệ sĩ là phải sáng tác, tìm tòi và phát hiện ra những cái mới.

Ý kiến này đã được khá nhiều người đưa ra trên nhiều hình thức và cách diễn đạt khác nhau, nhưng chỉ riêng Nam Cao diễn đạt nó một cách ngắn gọn, đầy đủ, xúc tích. Ta có thể thấy, ý kiến ấy được thể hiện rõ nét qua các tác phẩm của Nam Cao. Có thể thấy tác phẩm tiêu biểu như Chí Phèo, tuy đề tài viết về người nông dân bị xã hội tha hóa- một đề tài được rất nhiều nhà văn lớn như Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan nhắc đến nhưng Nam Cao đã có những nét riêng biệt, ông đi vào nội tâm của nhân vật thay vì viết về thực trạng xã hội, từ đó nêu bật ra các ý nghĩa xã hội và nhân sinh.

Câu 2 

Chí Phèo được coi là một kiệt tác văn xuôi Việt Nam hiện đại bởi lẽ, trước hết, nó có giá trị tư tưởng nhân đạo và hiện thực sâu sắc, độc đáo, mới mẻ. Bên cạnh đó, nó viết về một đề tài khá mới là về người nông dân bị “lưu manh hóa” chứ không chỉ về đời sống bần hàn, tình cảnh khó khăn của người nông dân như các tác phẩm đi trước. Trên hết, bởi vì Chí Phèo thể hiện tài năng bậc thầy của Nam Cao. Truyện được xây dựng nhân vật điển hình, cốt truyện hấp dẫn, chặt chẽ, giọng điệu đa dạng.

Các bài viết liên quan khác:

• Phân tích nhân vật Chí Phèo
• Soạn bài: Chí Phèo - Phần 2. Tác phẩm (chi tiết)