So sánh “Tây Tiến” và “Việt Bắc”: Vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận

Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề So sánh “Tây Tiến” và “Việt Bắc”: Vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp ngắn gọn, chi tiết, đầy đủ từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học sinh trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo nhé!

    Văn học cách mạng là một trong những áng văn chương hay và đặc sắc nhất của văn học Việt Nam qua các giai đoạn. “Tây Tiến” – Quang Dũng và “Việt Bắc” – Tố Hữu đã khắc họa một cách rõ nét vẻ đẹp người lính vừa hào hùng, anh dũng vừa lãng mạn, hào hoa và gần gũi. Sau đây là bài viết cảm nhận vẻ đẹp của họ trong từng bài thơ.

    Macxem Pruxt từng nói :”Một cuộc thám hiểm thực sự không nằm ở vùng đất mới mà nằm ở đôi mắt mới.” Thật vậy, mỗi nhà thơ, nhà văn đều ý thức được bản sắc riêng của mình, họ muốn trở thành con chim sơn ca muốn hót lên “giọng điệu của riêng mình”. Cho nên dù viết cùng một đề tài, một giai đoạn lịch sử, ta vẫn thấy mỗi nhà văn lại có cách thể hiện khác nhau, tạo nên thứ mà ta gọi là phong cách. Cả “Tây Tiến” của Quang Dũng và “Việt Bắc” của Tố Hữu tuy cùng viết về người lính thời kì kháng chiến chống Pháp, nhưng mỗi câu thơ đều toát lên những màu sắc riêng biệt, sức hấp dẫn riêng phù hợp với phong cách mỗi nhà văn. Sau đây là bài cảm nhận về vẻ đẹp của hai đoạn thơ trong mỗi bài chi tiết nhất, có thể sử dụng làm tư liệu tham khảo.

    Hình ảnh người lính trong Việt Bắc và Tây Tiến giống và khác nhau như thế nào các bạn có thể xem qua 2 bài văn mẫu dưới đây

So sánh “Tây Tiến” và “Việt Bắc”: Vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận - Bài mẫu 1

    Lịch sử ghi dấu ấn ở lại đời không chỉ trong kí ức, không chỉ trong những sử sách thiêng liêng mà còn ẩn hiện trong những áng thơ cách mạng mà “Tây Tiến” của Quang Dũng và “Việt Bắc” của Tố Hữu là những áng thơ điển hình. Nhưng ta không hề thấy một sự lặp lại sáo rỗng mà tìm được trong mỗi bài những nét đặc sắc riêng, những vẻ đẹp riêng. Như Quang Dũng viết trong Tây Tiến rằng:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng Kiều thơm.”

Nhưng Tố Hữu lại viết:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan”.

    Đối với Quang Dũng, Tây Tiến vừa là một miền nhớ, vừa là một miền thương. Ra đời khi tác giả đã trở về làng Phù Lưu Chanh, “Tây Tiến” là câu từ của nỗi nhớ, là kỉ niệm cùng anh em chiến sĩ nơi núi rừng miền Tây, chất chứa bao tình cảm của tác giả với những tháng ngày dài cùng nhau chiến đấu. Cho nên cả bài thơ thấm đẫm cảm xúc của nhà thơ chiến sĩ, là lời ca ngợi vẻ đẹp vừa hào hùng vừa hào hoa của người lính, cái chất lãng mạn của những thanh niên trai trẻ vừa rời khỏi ghế nhà trường đã anh dung xung phong đi chiến đấu:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm”

    Lời thơ vang lên như khúc sử thi ngàn năm xưa còn mãi. Giọng thơ ngang tàng, ngạo nghễ, khắc họa cái khổ, thử thách gian truân mà người lính phải gánh chịu. Những trận sốt rét rừng vàng da rụng tóc khiến họ trở nên kiệt quệ về thân xác nhưng không thể nào lấy đi ở họ sức mạnh của lòng quả cảm, sự lạc quan của anh bộ đội cụ Hồ. “Không mọc tóc” – cách diễn đạt vừa khắc họa đậm nét khí chất ngang tàng của người lính, vừa thể hiện tâm thế chủ động, lạc quan, vượt lên trên mọi gian khổ, thậm chí là kiểm soát nó. Lời thơ vì thế mà không mô tả khó khăn một cách tàn khốc, trần trụi, trái lại, hiện thực gian khổ ấy chỉ là cái nền để vẻ đẹp người lính lộ ra rõ nét. “Không mọc tóc” hay “xanh màu lá” chỉ là vẻ bề ngoài, còn sâu thẳm trong con người họ lúc này là sức mạnh của những binh tướng, sự mạnh mẽ oai hùng của chúa tể núi rừng. Những khó khăn chỉ là liều thuốc thử để họ vững bước hơn trước con đường gian nan sắp tới.

    Gian khổ, khó khăn nhưng họ vẫn giữ trong mình những tình cảm, những bóng hình con gái thật đẹp. Bởi lẽ đó là những chàng trai đất thủ đô trẻ trung, vừa bước ra khỏi giảng đường đại học, cho nên họ mộng mơ và lãng mạn vô cùng. Họ gửi ước mộng của mình về miền biên giới xa xôi, cũng không quên ngước nhìn về Hà Nội với “mộng giai nhân” đẹp đẽ. Tác giá không dùng từ “nhớ”, bởi “nhớ” thiên về tâm trạng còn “mơ” lại là điệu cảm xúc của tâm hồn. Người lính hiện lên với những nét đa tình của tuổi trẻ, họ duyên dáng trong tính cách và lãng mạn trong tâm hồn. Đối lập với hiện thực và bệnh tật tàn khốc mà họ đang phải gánh chịu, họ vẫn lạc quan để mơ về những mộng tưởng đẹp đẽ. Có lẽ điều ấy lại trở thành nguồn động lực để họ vượt qua gian khổ, nét hào hoa ấy chắp cánh trong sự hào hùng của chính họ trên con đường hành quân ra mặt trận.

    Vẫn là đoàn quân kháng chiến nhưng “Việt Bắc” của Tố Hữu lại đưa người đọc về xúc cảm mới lạ:

““Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan”

    Những câu thơ đưa ta về những ngày hành quân rõng rã của dân tộc ba nghìn ngày không nghỉ, đến nỗi “Bắp chân đầu gối đã săn gân”. Những từ láy “rầm rập, điệp điệp, trùng trùng” khắc họa khí thế hành quân hào hùng, mãnh liệt của đoàn quân Tây Bắc. Mọi ngả đường ra trận đều xuất hiện ánh sao lấp lánh trên mũ của anh bộ đội cụ Hồ. Nếu như ở đoạn thơ trên trong bài thơ “Tây Tiến”, ta gặp vẻ đẹp hòa hoa, lãng mạn, tinh thần lạc quan và vẻ phong tình của người lính thì đến đây, ta lại thấy hiện lên rõ nét tính cách anh hùng của một thời đại anh hùng. “Đêm đêm” – thời gian gợi ra sự bền bỉ, dẻo dai và quyết tâm thắng trận. Họ, những người lính kháng chiến năm xưa ấy thực sự đã dành trọn máu xương của mình để hi sinh cho lí tưởng cách mạng, để ánh sao trên mũ còn rực sáng mãi.

    Như vậy, cả hai đoạn thơ đều là bức tranh về vẻ đẹp của người lính trong một giai đoạn lịch sử gian nan, đau thương mà hào hùng, thiêng liêng đến lạ. Họ là bức tượng đài sừng sững, là chứng nhân cho lịch sử của một thời đại anh hùng, là niềm tự hào cũng là niềm trân trọng của con người cho mọi thế hệ. Nhưng đúng như ai đó từng nói, mỗi nhà văn phải có cái giọng của riêng mình, cách khám phá và thể hiện vẻ đẹp người lính cũng rất khác nhau. Nếu như ta ấn tượng với vẻ đẹp vừa anh dũng, vừa hào hoa, đa tình và lãng mạn của người lính Tây Tiến hiện lên trong nỗi nhớ và niềm thương của thi nhân Quang Dũng thì đến với “Việt Bắc”, ngòi bút chí tình Tố Hữu lại làm hiện lên người lính với những phẩm chất anh hùng và tình nghĩa cách mạng thủy chung, son sắt. Những vẻ đẹp đó hòa quyện trong con người họ - những “Thạch Sanh của thế kỉ XX”.

    Thơ ca là tiêu biểu cho cái đẹp và cái đẹp sẽ còn mãi với thời gian. Cho nên những áng thơ đậm đà tình nghĩa đó sẽ còn sống mãi trong tâm khảm của bao thế hệ cho dù quy luật thời gian có nghiệt ngã tới mức nào... Những người nghệ sĩ vì cái đẹp đó cũng sẽ sống mãi trong lòng độc giả hôm nay và mai sau.

So sánh “Tây Tiến” và “Việt Bắc”: Vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận - Bài mẫu 2

    Lịch sử không chỉ được ghi chép bằng những trang sử, những dấu mốc mà còn được ghi dấu bằng những trang thơ, những trang văn thấm tình đậm nghĩa. Những con người ở đó, họ khổ nhưng họ cũng rất đẹp. Đặc biệt, họ đẹp theo những cách riêng. Chúng ta có thể thấy được hình ảnh những đoàn quân ra trận trong cách khám phá và thể hiện của Quang Dũng trong “Tây Tiến”:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”.

    Và Tố Hữu trong “Việt Bắc”:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cũng mũ nan”.

    Một tác phẩm ra đời chính là để “trả nợ” cho nhà văn và cho cuộc đời. Đó là khi những sôi sục trong lòng, nghệ sĩ không biết nói với ai mà để chúng hiện hình thành câu chữ. “Tây Tiến” là bài thơ được viết bằng nỗi nhớ. Cả bài thơ là niềm nhớ thương dành cho mảnh đất biên giới Việt – Lào và kỉ niệm cùng với đoàn quân Tây Tiến bao lâu gắn bó. Tác phẩm cũng là đứa con của thời đại, bởi khi cần, nhà thơ còn là chiến sĩ và văn học còn là vũ khí. “Việt Bắc” ra đời như một sự trả lời với thời đại, là sự nhìn lại những tháng ngày đã qua cũng như hướng về tương lai phía trước. Cùng hít thở chung trong bầu không khí thời đại những năm kháng chiến chống Pháp hào hùng, “Tây Tiến” và “Việt Bắc” cũng có những gặp gỡ, tương đồng; đặc biệt là trong cách khám phá và thể hiện vẻ đẹp của những đoàn quân kháng chiến.

    Sau những câu thơ về hình ảnh núi rừng Tây Bắc vừa hào hùng, tráng lệ lại vừa trữ tình, thơ mộng là hình ảnh của đoàn quân Tây Tiến:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm”

    Ta như cảm nhận được có một đợt sóng kí ức mới chợt xô tới, bủa lên từng lưỡi sóng có vẻ dữ dằn, quyết liệt. Chân dung người lính Tây Tiến trực tiếp hiện lên qua những nét chạm khắc rạch ròi, gân guốc. Đã như một thói quen, mỗi khi nhắc tới các “trang nam nhi” thời chiến, thơ ca xưa vẫn thường có giọng cường điệu. Hai câu thơ đầu của Quang Dũng vang lên với cách nói khẩu khí quen thuộc. Sự thật hiện lên một cách thẳng băng như nó vốn có bằng “ngôn ngữ lính” nên hóa bất ngờ, và vì bất ngỡ nên vẻ trần trụi của hiện thực được cảm nhận khác đi. Câu thơ không gợi ý nghĩ bi đát, mặc dù ai cũng hiểu sự “không mọc tóc” và làn da “xanh màu lá” chính là hậu quả của sốt rét. Bởi câu thơ của Quang Dũng mỗi khi vừa chạm tới địa hạt của hiện thực lại được nâng lên bằng đôi cánh lãng mạn. Cụm từ “không mọc tóc” làm cho câu thơ rắn rỏi, gân guốc; câu thơ ngang tàng; con người hiện lên với tâm thế chủ động, tư thể hiên ngang ngạo nghễ. Biện pháp ẩn dụ kết hợp phóng đại “dữ oai hùm” khiến chủ thể hiện lên uy nghi, đường bệ như chúa sơn lâm, khiến ốm mà không yếu – dáng vóc của những tráng sĩ chinh phu.

    Đến hai câu tiếp đó, chút khẩu khí trong phong cách nói có thoáng qua với “mắt trừng” nhưng lập tức được mềm hóa trong chữ “mộng” để rồi gợi cảm đến đau lòng:

“Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”

    Hai câu thơ trên gân guốc bao nhiêu thì hai câu thơ dưới lại nhẹ nhàng bấy nhiêu! Nếu ở trên tác giả thay “mắt trừng” bằng “bâng khuâng” thì câu thơ dưới sẽ giảm hẳm nét mềm mại và chi tiết được nêu lên mất đi tính tinh lọc và quý hiếm của nó. Câu thơ có cái “mộng” của người anh hùng mang theo lửa rực căm thù và khát khao lập công nhưng vẫn giữ cho mình chút “mơ” của giai nhân. Tác giả không dùng từ “nhớ” : nỗi nhớ của người lính nông dân về “giếng nước gốc đa” (“Đồng chí”), về “người vợ trẻ mòn chân bên cối gạo canh khuya” (“Nhớ”) hay cái nhớ của Nguyễn Đình Thi “Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu”, … Phải chăng ta vừa bắt gặp một thoáng thùy mị rất đời, rất người, cũng rất thị thành của các chiến sĩ? Vì “nhớ” thiên về tâm trạng – cụ thể còn “mơ” là dấu tích của tâm hồn – mơ hồ . “Dáng kiều thơm” ấy chính là vầng sáng lung linh trong kí ức, “tố cáo” nét đa tình và đời sống tình cảm dạt dào của người lính, vốn thường bị che phủ trong kháng chiến. Chỉ biết hình ảnh kia chắc chắn sẽ tạo nên sự cân bằng trong tâm lí người chiến sĩ và có thể tiếp thêm sinh lực cho họ vượt qua lắm nỗi gian lao phía trước. Những nét chân thực mà hào hoa, anh dũng mà phong tình – chỉ có ở những câu thơ rất riêng của con người thời đại: Quang Dũng.

    Vẫn là hình ảnh nhữn đoàn quân, những anh chiến sĩ nhưng trong cái nhìn của tâm hồn dân tộc Tố Hữu hiện lên:

“Những đường Việt Bắc của ta

Đêm đêm rầm rập như là đất rung

Quân đi điệp điệp trùng trùng

Ánh sao đầu súng bạn cũng mũ nan”

    Những câu thơ là lời của người ra đi nhắc nhớ về những ngày mình và ta cùng nhau ra trận. “Việt Bắc” – không chỉ đơn giản là một địa danh vô tri vô tình trên bản đồ địa lí mà còn là địa chỉ của nỗi nhớ, là quê hương cách mạng, thủ đô kháng chiến lại đi liền với “của ta” : nghe thật thân thương, gắn bó mà có chút tự hào, kiêu hãnh. Những câu thơ sau sử dụng một loạt những từ láy: “rầm rập, điệp điệp, trùng trùng” tạo âm hưởng trùng điệp, hào hùng, giọng thơ thêm cứng cỏi, gân guốc. Từ láy tượng thanh “rầm rập” cùng với phép so sánh “như là đất rung” tạo nên một luồng sức mạnh như có thể làm rung chuyển đất trời. Không gian tồn tại là “đêm đêm” – bền bỉ, dẻo dai của cả một dân tộc hơn 3000 ngày không ngừng nghỉ. Một câu thơ sáu chữ mà có tới hai từ láy “điệp điệp”, “trùng trùng” vừa tượng hình, vừa tượng thanh như mở ra trước mắt hình ảnh đội quân hùng hậu, khí thơ hùng, điệu thơ tráng, câu thơ rất đỗi sử thi. Câu thơ cuối vừa là hình ảnh tả thực về sao trời: “Thấy sao trời và đột ngột cánh chim” (Phạm Tiến Duật) tạo sự trẻ trung cho câu thơ.

    Nhưng đó cũng có thể là hình ảnh sao trên mũ – giàu lí tưởng, đầy nhiệt huyết:

“Anh đi bộ đội, sao trên mũ

Mãi mãi là sao sáng dẫn đường”

(“Núi đôi” – Vũ Cao)

    Như vậy, bằng ngòi bút tài hoa của mình, Quang Dũng và Tố Hữu đã khắc họa trước mắt ta hình ảnh của những đoàn quân mang vẻ đẹp sử thi, lãng mạn. Tầm vóc của họ ngang tầm thiên nhiên, tấm lòng của họ cao đẹp, đáng kính, họ không có danh xưng riêng nhưng họ là thế hệ mà mọi người biết ơn và yêu mến. Những bức tượng đài ấy đều được xây dựng bằng bút pháp sử thi với hình tượng thơ kì vĩ và giọng thơ hào hùng. Nhưng “không có lối đi chung nào cho hai nhà thơ cả”, mỗi hình tượng đều mang bóng dáng người nghệ sĩ ở đó. Hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên qua nỗi nhớ, trong hồi ức với vẻ đẹp vừa hào hùng lại hào hoa. Còn hình ảnh người lính Tây Bắc qua nỗi nhớ là vẻ đẹp, là sức mạnh của nghĩa tình cách mạng. Và qua mỗi đoạn thơ, ta lại cảm nhận được phong vị rất riêng. Đó là giọng thơ phóng khoáng, hào hoa của người “Sơn Tây” không đẽo gọt cầu kì mà vẫn mới lạ đến đáng ngạc nhiên. Đó là một tâm hồn của đất nước, nhân dân, của tất cả với thể thơ dân tộc, giọng thơ “chính trị - trữ tình”. Họ cùng góp vào dàn đồng ca của thời đại, của dân tộc bằng giọng hát riêng của chính mình.

    Chính nhờ nhữn trang thơ ấy mà dù có qua bão táp thời gian, quy luật nghiệt ngã của lịch sử, những bức tượng đài về người lính thuở nào vẫn còn sống mãi. Hình ảnh của những người nghệ sĩ tài hoa cũng vậy.

---/---

Với  các bài văn mẫu So sánh “Tây Tiến” và “Việt Bắc”: Vẻ đẹp của những đoàn quân ra trận do Top lời giải sưu tầm và biên soạn trên đây, hy vọng các em sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ và có cái nhìn tổng quát hơn về  tác phẩm. Chúc các em làm bài tốt!