logo

[Sách mới] Soạn Vật lí 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng

Hướng dẫn Soạn Vật lí 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng ngắn gọn nhất bám sát nội dung SGK Vật lí 10 trang 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31 bộ CTST theo chương trình sách mới.

Bài 4: Chuyển động thẳng trang Vật Lí 10 CTST

Trả lời câu hỏi trang 24 Vật Lí 10: 

Mở đầu

Câu 1: Hai bạn đều xuất phát từ cùng một vị trí để đi đến lớp học (Hình 4.1), một bạn đi bộ và một bạn đi xe đạp. Mặc dù đi chậm hơn nhưng bạn đi bộ lại đến lớp trước bạn đi xe đạp do bạn đi xe đạp dừng lại ở hiệu sách để mua bút và tài liệu học tập. Điều này được lí giải như thế nào theo góc độ vật lí?

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng

Lời giải:

Hai bạn đi được quãng đường giống nhau.

Bạn đi xe đạp đến trường sau bạn đi bộ do thời gian chuyển động trên quãng đường của bạn đi xe đạp lớn hơn thời gian chuyển động của bạn đi bộ.

Câu 2: Vị trí và tọa độ của một vật có phụ thuộc vào vật làm gốc không? Cho một ví dụ trong thực tiễn để minh họa cho câu trả lời của em.

Lời giải:

Vị trí và tọa độ của một vật có phụ thuộc vào vật làm gốc.

Ví dụ: Từ nhà tới hiệu sách là 2 km, từ hiệu sách đến trường là 1 km. Nếu chọn gốc tại nhà thì tọa độ của hiệu sách là 2 km, của trường là 3 km. Nếu chọn gốc tại hiệu sách thì tọa độ của trường là 1 km, của nhà là – 2 km.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 2)

Trả lời câu hỏi trang 25 Vật Lí 10: 

Câu 1: Một vận động viên bơi lội người Mỹ đã từng lập kỉ lục thế giới ở nội dung bơi bướm 100 m và 200 m với thời gian lần lượt là 49,82 s và 111,51 s. Hãy lập luận để xác định vận động viên này bơi nhanh hơn trong trường hợp nào. (Nguồn số liệu: Giải vô địch các môn thể thao dưới nước thế giới năm 2009).

Lời giải:

- Tốc độ vận động viên bơi nội dung 100 m: v1 = s1 / t1 = 100 / 49,82=2,007 m/s

- Tốc độ vận động viên bơi nội dung 200 m: v2 = s2 / t2 = 200 / 111,51=1,794 m/s

Ở nội dung 100 m vận động viên bơi nhanh hơn.

Câu 2: Nêu một số tình huống thực tiễn chứng tỏ tốc độ trung bình không diễn tả đúng tính nhanh chậm của chuyển động.

Lời giải:

Một người đi xe máy từ nhà đến trường với tốc độ trung bình là 30 km/h. Nhưng trong quá trình di chuyển, 5 phút đầu tiên người đi xe đi với vận tốc là 50 km/h, sau đó đến đoạn đường trơn, người này giảm vận tốc xuống 25 km/h.

Từ ví dụ trên, ta thấy rằng có đoạn đường thì xe đi nhanh, có đoạn đường thì xe đi chậm

=> Tốc độ trung bình không diễn tả đúng tính nhanh chậm của chuyển động.

Câu 3: Trong truyện ngụ ngôn Rùa và Thỏ, tốc độ nào cho thấy Thỏ được xem là chạy nhanh hơn Rùa? Tuy nhiên, Rùa lại chiến thắng trong cuộc đua này, hãy so sánh tốc độ trung bình của Rùa và Thỏ

Lời giải:

- Thỏ được xem là chạy nhanh hơn Rùa tức là tốc độ tức thời của Thỏ lớn hơn Rùa.

- Tuy nhiên, trong cuộc đua, cùng một quãng đường, Thỏ mất nhiều thời gian di chuyển hơn Rùa (do mải chơi) nên tốc độ trung bình của Thỏ nhỏ hơn tốc độ trung bình của Rùa.

Trả lời câu hỏi trang 26 Vật Lí 10: 

Câu 1: Quan sát hình 4.4 và đọc hai tình huống để xác định quãng đường đi được và chiều chuyển động của hai xe trong hình 4.4a và vận động viên trong hình 4.4b sau khoảng thời gian đã xác định

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 3)

Lời giải:

Quãng đường đi được = Khoảng cách từ vị trí đầu đến vị trí cuối trong quá trình chuyển động.

Chiều chuyển động của hai xe trong hình 4.4a:

+ Xe A chuyển động theo chiều dương

+ Xe B chuyển động ngược chiều dương

Chiều chuyển động của vận động viên bơi; Vận động viên bơi theo chiều dương.

Câu 2: Xác định quãng đường đi được và độ dịch chuyển của hai xe trong tình huống 1 (Hình 4.4a) và vận động viên trong tình huống 2 (Hình 4.4b).

Lời giải:

- Tình huống 1 (Hình 4.4a)

+ Quãng đường đi được của hai xe là: sA = sB = xB – xA

+ Độ dịch chuyển của xe A: dA = xB – xA

+ Độ dịch chuyển của xe B: dB = xA – xB

- Tình huống 2 (Hình 4.4b)

+ Quãng đường và độ dịch chuyển của vận động bằng nhau và đều bằng l

Trả lời câu hỏi trang 27 Vật Lí 10: 

Câu 1: Xét quãng đường AB dài 1000 m với A là vị trí nhà của em và B là vị trí của bưu điện (Hình 4.6). Tiệm tạp hóa nằm tại vị trí C là trung điểm của AB. Nếu chọn nhà em làm gốc tọa độ và chiều dương hướng từ nhà em đến bưu điện. Hãy xác định độ dịch chuyển của em trong các trường hợp:

a) Đi từ nhà đến bưu điện.

b) Đi từ nhà đến bưu điện rồi quay về tiệm tạp hóa.

c) Đi từ nhà đến tiệm tạp hóa rồi quay về.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 4)

Lời giải:

Nếu chọn nhà em làm gốc tọa độ và chiều dương hướng từ nhà em đến bưu điện.

a) Độ dịch chuyển từ nhà đến bưu điện: d=xB−xA=1000m

b) Độ dịch chuyển từ nhà đến bưu điện rồi quay lại tiệm tạp hóa: d=xC−xA=500m

c) Độ dịch chuyển từ nhà đến tiệm tạp hóa rồi quay về: d=xA−xA=0m

Câu 2: Xét hai xe máy cùng xuất phát tại bưu điện trong Hình 4.6 đang chuyển động thẳng với cùng tốc độ. Thảo luận để xem xét đã đủ dữ kiện để xác định vị trí của hai xe sau một khoảng thời gian xác định hay không.

Lời giải:

Chưa đủ dữ kiện để xác định vị trí của hai xe, ta chưa biết là xe chuyển động theo chiều nào, có đổi chiều chuyển động hay không nên không thể xác định.

Trả lời câu hỏi trang 28 Vật Lí 10: 

Câu 1: Xác định vận tốc trung bình và tốc độ trung bình của vận động viên trong tình huống 2 ở Hình 4.4b, biết thời gian bơi của vận động viên là t.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 5)

Lời giải:

Vận tốc trung bình của vận động viên là

vtb = Δx / Δt= 0 / Δt =0 (m/s)

Tốc độ trung bình của vận động viên là

vtb = s / Δt = 2l / Δt (m/s)

Câu 2:  Dùng số liệu của hai chuyển động trong Hình 4.7 và 4.8:

a) Xác định độ dịch chuyển trong các khoảng thời gian liên tiếp bằng nhau của mỗi chuyển động.

b) Vẽ vào vở đồ thị dịch chuyển – thời gian (d – t) ứng với mỗi chuyển động

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 6)
Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 7)

Lời giải:

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 8)

b)

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 9)
Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 10)

Trả lời câu hỏi trang 29 Vật Lí 10: 

Câu 1: Nêu những lưu ý về dấu của độ dốc của một đường thẳng. Từ đó, hãy phân tích để suy ra được tốc độ từ độ dốc của đồ thị (d – t).

Lời giải:

Lưu ý về dấu của độ dốc:

+ Trong những khoảng thời gian bằng nhau, độ dịch chuyển dương thì độ dốc dương

+ Trong những khoảng thời gian bằng nhau, độ dịc chuyển âm thì độ dốc âm

=> Tốc độ = độ dốc.

Trả lời câu hỏi trang 30 Vật Lí 10: 

Câu 1: Một vật chuyển động thẳng có đồ thị (d – t) được mô tả như Hình 4.11. Hãy xác định tốc độ tức thời của vật tại các vị trí A, B và C.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 11)

Lời giải chi tiết:

Tốc độ tức thời tại vị trí A: vA  =dA / tA = 2/1 = 2(m/s)

Tốc độ tức thời tại vị trí B: vB = dB / tB = 4/2,5 = 1,6(m/s)

Tốc độ tức thời tại vị trí C: vC = dC / tC = 3/3,5 ≈ 0,86(m/s)

Câu 2: Một chiếc xe đồ chơi điều khiển từ xa đang chuyển động trên một đoạn đường thẳng có độ dịch chuyển tại các thời điểm khác nhau được cho trong bảng dưới đây.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 12)

a) Hãy vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian của xe đồ chơi.

b) Hãy xác định vận tốc và tốc độ tức thời tại các thời điểm 2 s, 4 s, 6 s, 10 s và 16 s.

Lời giải:

a) Vẽ đồ thị độ dịch chuyển – thời gian.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 13)

b)

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 14)

Trả lời câu hỏi trang 31 Vật Lí 10: 

Câu 1: Hai xe chuyển động ngược chiều nhau trên cùng đoạn đường thẳng với các tốc độ không đổi. Lúc đầu, hai xe ở các vị trí A và B cách nhau 50 km và cùng xuất phát vào lúc 8 giờ 30 phút. Xe xuất phát từ A có tốc độ 60 km/h. Chọn gốc tọa độ và chiều dương tùy ý.

a) Dựa vào định nghĩa của vận tốc, hãy lập hệ thức liên hệ giữa tọa độ và vận tốc của mỗi xe. Khi hai xe gặp nhau, có mối liên hệ nào giữa các tọa độ?

b) Cho biết hai xe gặp nhau lúc 9 giờ. Tìm vận tốc của xe xuất phát từ B.

Lời giải:

a, Nhận xét:

- Hai xe đều chuyển động với tốc độ không đổi và đi theo đường thẳng nên đều chuyển động thẳng đều.

- Chọn gốc tọa độ tại A, chiều dương là chiều từ A đến B. Ta có mối liên hệ giữa tọa độ và vận tốc mỗi xe như sau

xA = vA.t (km)

xB = 50 + vB.t (km) (vB phải là số âm do chuyển động ngược chiều A)

Khi hai xe gặp nhau thì tọa độ của chúng phải giống nhau nên xA = xB.

b, Hai xe xuất phát lúc 8h30 và gặp nhau lúc 9h nên thời gian chuyển động t = 30 phút = 0,5h.

Giải phương trình xA = xB

⇔ vA.t = 50 − vB.t

⇔60.0,5 = 50 + vB.0,5

⇔vB = −40km/h

Câu 2: Hình 4P.1 là đồ thị độ dịch chuyển – thời gian của một chất điểm chuyển động trên đường thẳng.

Sách mới Soạn Vật lý 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng (ảnh 15)

Hãy sắp xếp các điểm trên đồ thị theo thứ tự:

a) Vận tốc tức thời từ âm sang dương.

b) Tốc độ tức thời tăng dần.

Lời giải:

a) Vận tốc tức thời từ âm sang dương là: S – R – Q – P.

b) Tốc độ tức thời tăng dần: R – P – S – Q.

>>> Xem toàn bộ: Soạn Vật lý 10 Chân trời sáng tạo

-----------------------------

Trên đây Top lời giải đã cùng các bạn Soạn Vật lí 10 Bài 4 CTST: Chuyển động thẳng theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Top lời giải đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Top lời giải để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!

icon-date
Xuất bản : 11/09/2022 - Cập nhật : 13/09/2022
/* */ /* */
/*
*/