Phân tích Thị Kính nuôi con Thị Mầu

“Quan Âm Thị Kính” là tên thông tục một sử thi Hán Nôm ba hồi xuất hiện hậu kỳ trung đại. Là tập truyện thơ có sức ảnh hưởng lớn tới nền nghệ thuật sân khấu Việt Nam hiện đại. Phân tích đoạn trích “Thị Kính nuôi con Thị Mầu” dưới đây giúp các bạn có cái nhìn chân thực về xã hội xưa đầy dãy những oan trái, thể hiện qua nhân vật Thị Kính với tấm lòng từ bi, nhân hậu.

Dàn ý Phân tích Thị Kính nuôi con Thị Mầu

a, Mở bài

Đôi nét về tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh ra đời

b, Thân bài

- Khởi nguồn cho hoàn cảnh đầy bi thương, ai oán của Thị Kính dẫn đến Thị Kính phải đổi tên thành Kính Tâm

- Kính Tâm nhận con về nuôi trước lời đàm tiếu, trách móc của mọi người và sư Cụ

- Mặc kệ lời dèn pha Kính Tâm vẫn nhận nuôi đứa bé, tấm lòng từ bị đó đã cảm hóa được sư Cụ.

- Người đời vẫn không hoài rèn pha nhưng Kính Tâm vẫn hết mực yêu thương, nuôi nấng đứa trẻ như con đẻ của mình.

- Ước mong của người làm cha mong cho con mình không lớn thành người, công danh sáng lạng.

c, Kết bài

- Khẳng định giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

- Thông điệp mà em cảm nhận được khi đọc đoạn trích trên.

Bài văn Phân tích Thị Kính nuôi con Thị Mầu

      Truyện thơ Nôm là kho tàng văn học của dân tộc Việt Nam có giá trị to lớn. Kho tàng này chứa đựng, cất giữ biết bao kinh nghiệm sống, phong tục tập quán và cả kiến thức lịch sử về cộng đồng. Với thể thơ lục bát giàu biểu cảm, ca từ giản dị và âm hưởng tha thiết, truyện thơ Nôm mang đậm đà bản sắc dân tộc. Trong đó có một câu chuyện kinh điển mà cho đến nay nó vẫn luôn đọng lại trong tâm trí của người đọc về chiều sâu tư tưởng mà tác phẩm gửi gắm. Đó là đoạn trích “Thị Kính nuôi con cho Thị Mầu” trích “Quan Âm Thị Kính”.
Đoạn trích trên nói về tấm lòng nhân từ của Thị Kính khi bị Thị Mầu vu oan và đùn đẩy đứa con cho mình nhưng vì sinh mạng nhỏ bé, Thị Kính vẫn giữ lại đứa bé để nuôi nấng.

      Vậy hà cớ gì lại dẫn đến cơ sự nghiệp duyên đó, ta cùng bắt đầu sâu chuỗi lại từ đầu câu chuyện. Thị Kính xuất thân là con gái nhà nghèo, lấy chồng tên Thiện Sỹ, con của phú ông. Vào một đêm nọ, khi Thiện Sỹ ngồi đọc sách mà ngủ quên mất. Thị Kính thấy dưới cằm chồng mình có râu mọc ngược, nàng biết là điểm gở nên lấy kéo muốn cắt nó đi. Đúng lúc Thiện Sỹ bừng tỉnh thì hiểu lầm rằng Thị Kính muốn sát hại mình nên hô hoán làm to chuyện. Cha mẹ Thiện sỹ là Sùng ông, Sùng bà nổi giận đuổi Thị Kính về quê với cha mẹ đẻ. Thị Kín ôm nỗi oan trong lòng mà buồn tủi định quyên sinh, nhưng lại thương cha mẹ già không ai báo hiếu, phụ dưỡng, nàng cải trang thành nam nhi và đi tu ở chùa Vân Tự, đổi cả tên thành Kính Tâm. 

      Làng có nàng Thị Mầu vốn tính lẳng lơ, dám say mê cả phật tử là Kính Tâm. Nàng ta lỡ dỡ có chửa với đầy tớ. Khi bị hào lí trong làng tra hỏi, nàng ta đổi tội ngay cho Kính Tâm. Cứ thế người phụ nữ tội nghiệp lại phải chịu nỗi oan ức lần thứ hai. Sau khi sinh con, Thị Mầu đem “trả” cho Kính Tâm:

Tiểu đương tụng niệm khấn nguyền

Bỗng nghe tiếng trẻ tá lên giật mình

Ngoảnh đi thị dạ chẳng đành

Nhận ra thì hóa là tình chẳng ngay. 

Gớm thay mặt dạn mày dày

Trân trân rằng giá con đây mà về.

Vốn là chú tiểu đi tu ngày đêm nghe tiếng “tụng niệm khấn nguyền” mà nay lại giật mình nghe tiếng khóc “tá” lên của trẻ em. Đường đường là nhà sư chân chính nay vướng phải nghiệt duyên, Kính Tâm rối bời khó sử, bỏ rơi đứa bé thì cũng “chẳng đành”, mà nếu nhận đứa trẻ về chăm sóc thì lại hóa “tình chẳng ngay”. Thật gớm thay nàng Thị Mầu trơ trẽn, “trân trận” không biết hổ thẹn mà chối bỏ con mình. Biết rằng khi nhận đứa bé về nuôi sẽ bị lời đàm tiếu dị nghị nhưng thương cho trái tim nhỏ bé, Kính Tâm vẫn nhất quyết nhận nuôi:

Cơ thiển kể đã khắt khe

Khéo xui, ra đứa làm rê riếu mình

Nhưng mà trong dạ hiếu sinh

Phúc làm thì phúc, dơ thì đành dơ

Cá trong chậu nước sởn sơ

Thì nay chẳng cứu, còn chờ khi nao

Chẳng sinh cũng chịu cù lao

Xót tình măng sữa nâng vào trong tay

Tâm hồn Kính Tâm từ cõi “cơ thiền” nay cũng trở nên khắt khe, dậy sóng. “Cơ thiền” ở đây tức là chỉ tâm hồn đã đạt đến cảnh giới, tâm thanh tịnh không vướng bận chi. Vậy mà nay phải chịu oan Thị Mầu “khéo xui ra đứa” làm tổn hại đến thanh danh của mình. Thế nhưng vì quý trọng sinh mệnh “trong dạ hiếu sinh” mà Kính Tâm gạt bỏ đi hết lời gièm pha, cho dù người đời có bàn tán ra sao thì “phúc vẫn là làm phúc”. Dù chẳng mang công sinh thành như vẫn chịu “cù lao”, tức là chịu công ơn nuôi dưỡng. Thế nhưng việc làm đó của Kính Tâm cũng khiến Sư Cụ không khỏi sinh nghi:

Bữa sau sư phụ mới hay

Dạy rằng: “Như thế thì thầy cũng nghi

Phỏng như khác máu ru thì

Con ai mặc nấy can gì đa mang

Quả thật trong mắt nhìn của ta thì có hiểu và xót thương cho thân phận Kính Tâm, nhưng là người không rõ sự tình, là đứa con “khác máu” không phải do mình sinh ra thì hà cớ gì Kính Tâm lại nhận nuôi con của người đã làm nên nỗi oan ức tủi hổ cho mình suốt đời. Ấy thế mà sư phụ cũng bị cảm hóa bới nghĩa tử cao đẹp, tấm lòng từ bi của Kính Tâm:

Bạch rằng: Muôn đội thầy thương

Xưa nay thầy dạy mọi đường nhỏ to

Dẫu xây chín đợt phù đồ

Sao bằng làm phúc cứu cho một người

...

Sư nghe thưa lại mấy điều,

Khen rằng: “Cũng có ít nhiều từ tâm”

Rõ là nước lã mà nhầm

Cũng đem giọt máu tình thâm hòa vào

Kính Tâm thưa rằng dù cho có xây chín tháp “phù đồ” cũng không thể bằng cứu một sinh mệnh. Tấm lòng thiêng liêng cap đẹp đó đã nhận được lời khen từ sư Cụ, quả thật là người có lòng từ bi. Từ tình người nhân hậu như “nước lã”, Kính Tâm đã dâng trọn tấm lòng để hòa vào “giọt máu tình thâm”, Kính Tâm coi đứa bé như là con đẻ của mình, hết mực yêu thương, nuôi nấng:

Mẹ vò thì sữa khát khao

Lo nuôi con nhện làm sao cho tuyền

Nâng niu xiết nỗi truân chuyên

Nhai cơm mướm sữa để nên con người

Đến dân ai cũng chê cười 

Tiểu kia tu có trót đời được đâu

Biết chăng một đứa thương đâu

Mình là hai với Thị Mầu là ba

Ca dao xưa có câu nói ám chỉ việc tò vò nuôi con của người khác nhưng khi con lớn lên sẽ bỏ đi:

“Tò vò mà nuôi con nhện

Đến khi nó lớn nó quện nhau đi

Tò vò ngồi khóc tỉ ti

Nhện ơi nhện hỡi nhện đi đằng nào?”

“Mẹ vò” ở đây cũng vậy, dẫu biết “nuôi con nhện” không phải là con của mình, dù không có “sữa khát khao” nhưng Kính Tâm vẫn lo cho đứa nhỏ không thiếu bữa nào. Kính Tâm ngày đêm chăm ẵm, nâng niu, xin sữa để nuôi con, mong con khôn lớn thành người. Đúng là miệng đời thật tàn ác, họ vẫn không ngừng đồn thổi rằng Kính Tâm có tu thành chính quả được đâu. Nhưng đến lúc này thì sự thật vẫn bị chôn vùi, thực giả ra sao thì chỉ có đứa ở, mình và “Thị Mầu là ba” biết rõ. Nuôi dưỡng một đứa trẻ thật không dễ dàng, nhưng dường như ngày ngày nghe tiếng trẻ thơ tíu tít, bao nỗi lo âu, trăn trở hóa hư vô:

Ra công nuôi bộ thực là

Nhưng buồn có trẻ hóa ra đỡ buồn

Khi trống tàn, lúc chuông dồn

Tiếng chuông lẫn tiếng ru con tối ngày

...

Không gian tĩnh mịch, thanh tịnh nơi chùa linh thiêng nay xen lẫn cả “tiếng ru” con của Kính Tâm. Ta có thể cảm nhận được, tình mẫu tử không chỉ tồn tại ở chính cha mẹ sinh ra mình, nó còn hòa ta vào nhau khi gặp tấm lòng từ bi giáng thế. Tuy không phải con mình nhưng Kính Tâm vẫn tròn đạo là cha mẹ, đứa trẻ được nuôi nấng có đầy đủ điều kiện, có cả “lọ phương hoạt ấu”, “lọ thầy bảo anh”, hai thứ đó tượng trưng cho vị thầy thuốc bảo vệ sức khỏe của trẻ thơ. Thấm thoát đã ba năm trôi đi, đứa bé nay đã lớn, giống với “cha nuôi” của mình. “Cha nuôi” đó chính là Kính Tâm, người đã ỉa trai để đi tu trốn chùa thanh tịnh. Bậc cha mẹ ai mà không muốn con cái trưởng thành với công danh rạng rỡ. Kính Tâm cũng vậy, người mong ước con của mình mai này trưởng thành “cơ cầu” giỏi giang để nối nghiệp ông cha, người còn mong cho “tiến tình” tương lai dẫn bước con càng thành công rạng rỡ hơn lớp ông cha con bây giờ.

      Đoạn trích “Thị Kính nuôi con Thị Mầu” với ca từ bình dị không kém phần sắc sảo của thể thơ lục bát cùng với lời thơ điêu luyện đã làm nổi bật nhân vật Thị Kính là một điển hình cho số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa phải gánh chịu bất công, oan nghiệt. Thông qua số phận cuộc đời Thị Kính, tác giả cho người đọc thấy được bức tranh xã hội phong kiến đầy dẫy mâu thuẫn. Đó như một lời cảnh tỉnh cho những con người đang có suy nghĩ lui về cửa Phật. Để có thể chọn con đường đắc đạo, ta phải chịu được khổ hạnh, oan ức cũng giống như Thị Kính, dù có oan uổng đến mấy nhưng cái tâm từ bi, thiện lành đã quật ngã được cảnh ngộ.

Sơ đồ tư duy phân tích Thị Kính nuôi con Thị Mầu

-----------------------------------

Trên đây, Toploigiai đã cung cấp cho các bạn bài dàn ý và bài văn mẫu Phân tích Thị Kính nuôi con Thị Mầu. Hi vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình học tập. Chúc các bạn đạt kết quả tốt trong các kì thi sắp tới.