Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Mở bài Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều

       Nguyễn Du không chỉ có tài nắm bắt tâm lí nhân vật, mà dưới ngòi bút miêu tả bậc thầy của thi hào, các nhân vật còn phần nào hiện ra vẻ đẹp độc đáo, mang nét thân phận khác nhau của từng nhân vật. Đoạn trích Chị em Thúy Kiều đã thể hiện rõ điều ấy.

Thân bài Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều

         Mở đầu đoạn thơ, trước hết Nguyễn Du đưa ra bức phông nền chung về cuộc sống của hai chị em Thúy Kiều:

“Đầu lòng hai ả tố nga

Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân

Mai cốt cách tuyết tinh thần

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”.

       Chỉ với vài nét khắc họa, ta nhận ra ngay được vị trí của Thúy Vân Thúy Kiều, đặc biệt cách so sánh “Mai cốt cách, tuyết tinh thần” nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp thanh cao, ưu tú và có nét gì đó cao sang, của con nhà vương phép. Vẻ đẹp ấy tưởng như hoàn hảo khi Nguyễn Du khẳng định mười phân vẹn mười. Hoa mai vốn là biểu tượng chỉ vẻ đẹp cốt cách, ngay thẳng của người quân tử, trong trường hợp này, sự ví von của Nguyễn Du phần nào khẳng định cốt cách ngay thẳng, thuần khiết, của hai chị em. Nhưng mỗi người đều mang một vẻ đẹp riêng. Và Nguyễn Du chọn Vân trước để giới thiệu đến độc giả vẻ đẹp tròn trịa phúc hậu của nàng:

 “Vân xem trang trọng khác vời

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang

Hoa cười, ngọc thốt đoan trang

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”

        Từ cách dùng những điển tích, những từ ngữ mang sắc thái nhẹ nhàng để miêu tả Thúy Vân, Nguyễn Du đã hé lộ phần nào số phận êm đềm, sung sướng của cô em. Khuôn mặt đầy đặn, tròn trịa như khuôn trăng rằm, gợi vẻ đẹp tròn trịa, phúc hậu, vẻ đẹp mang đậm nét đẹp cổ điển mà xã hội phong kiến hướng đến. Nét ngài cũng thật thanh tú. Và đặc biệt nụ cười của Vân tươi như hoa, như bừng lên sức sống và khiến cả thế giới cũng trở dịu dàng, tươi sáng hơn. Người xưa có câu “cái răng, cái tóc, là góc con người”. Nhưng tất cả mọi thứ ấy trên người Vân đều hoàn hảo, hoàn mỹ, đẹp một cách sang trọng, nghệ thuật, nhưng vẻ đẹp ấy không khiến ngoại giới hờn ghét, đố kị, vì vẻ đẹp ấy mười phân vẹn mười nhưng hiền hòa với thiên nhiên, là vẻ đẹp phù hợp với quy chuẩn chung của thời đại. Nhưng đến Thúy Kiều, nét đẹp của nàng như vượt lên trên một quy chuẩn bất thường:

“Làn thu thủy, nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh

Một hai nghiêng nước nghiêng thành

Sắc đành đòi một tài đành họa hai

Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm

Cung thương làu bậc ngũ âm

Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương”

        Khi miêu tả Thúy Kiều, Nguyễn Du đã triệt để sử dụng thủ pháp trừu tượng để gợi nhiều hơn vẻ, để thiên về sự cảm nhận của độc giả, hơn là đi sâu để bóc tách từng chi tiết và áp đặt tiêu chuẩn thẩm mĩ lên cô chị. Nguyễn Du chỉ dùng bút thơ của mình, điểm vẽ vài nét, nhưng vẫn không làm lu mờ đi vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành của nàng. “Làn thu thủy” tức là nói đến đôi mắt trong như nước mùa thu, mà mùa thu vốn lại là thơ của đất trời, mượn cách diễn đạt ấy, phải chăng Nguyễn Du muốn nhấn mạnh đôi mắt của nàng Kiều như mang hết cả cái hồn thơ của đất trời, thiên nhiên, đôi mắt nàng cũng giống như một tác phẩm nghệ thuật, một kiệt tác có một không hai. Nhưng mùa thu là mùa gợi buồn, thế nên không chỉ đẹp và dịu dàng, thanh khiết, đôi mắt đấy còn mở ra cho ta cảm nhận Kiều là người con gái đa sầu đa cảm, nhiều trực cảm suy nghĩ âu lo. Tương tự “nét xuân sơn”, tức là chỉ đôi mày đẹp như núi mùa xuân, khiến người ta liên tưởng đến đôi mày liễu, gọn mảnh, cong, mang đến vẻ đẹp xuân sắc cho cả khuôn mặt, đó cũng là một nét đẹp tuyệt hiếm có, biểu lộ tính cách nhu thuận, dịu dàng của người phụ nữ.

         Thế nhưng, thật là là Nguyễn dùng dáng núi để gợi về vẻ đẹp của Kiều, phải chăng muốn ngụ ý nói về cuộc đời của Kiều, cũng gập ghềnh trắc trở y như dáng núi, nhiều chông gai chứ chẳng mấy được bình yên, hiền hòa. Đôi mắt ấy là đôi mắt biết nói, nói lên những dự cảm mong manh về thân phận của nàng Kiều, không được êm đềm, hiền hòa, dễ dàng như Thúy Vân mà đầy gian truân bội phần. Nếu Thúy Vân mang vẻ đẹp trang nhã, dịu dàng, đằm thắm thì Kiều lại mang vẻ đẹp hài hòa, sắc sảo, vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”. Mỹ nhân trong giai thoại điển tích, điển cố, những bậc nữ hán tử mang nhan sắc khuynh thành vốn cuộc đời đa truân. Đến thiên nhiên cũng hờn ghen, chứ không chỉ đơn thuần là “thua, nhường” một cách bình lặng, hiền hòa như Thúy Vân, từ đó phần nào dự cảm về cuộc đời nàng Kiều.

        Đặc biệt Thúy Kiều không chỉ có nhan sắc tuyệt trần, mà còn có tài năng thiên phú, nàng hầu như đều tài giỏi xuất chúng ở mọi lĩnh vực mà hiếm người có được. Nhưng đáng ngẫm thay, khúc đàn nàng gảy cũng mang tên bạc mệnh, cái tên như đau đớn nói lên tương lai của bậc “hồng nhan đa truân”.

“Phong lưu rất mực hồng quần

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê

Êm đềm trướng rủ màn che

Tường đông ong bướm đi về mặc ai”

       Những câu thơ cuối, một lần nữa cho ta thấy cốt cách của hai chị em Thúy Kiều, vô cùng đoan trang, kín đáo, mang đầy đủ phẩm chất và đức hạnh của bậc tài sắc giai nhân, không chỉ đẹp về hình thức, mà tâm hồn cũng như một tác phẩm nghệ thuật cần trân trọng.

Kết bài Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều

       Đoạn trích Chị em Thúy Kiều vừa cho thấy ngòi bút miêu tả bậc thầy của Nguyễn Du, và cũng như ngầm dự báo cho ta về số phận của mỗi nhân vật.