Phân tích cơ sở lý luận của nguyên tắc lịch sử - cụ thể trong nhận thức và hoạt động thực tiễn

Đáp án cho câu hỏi Phân tích cơ sở lý luận của nguyên tắc lịch sử - cụ thể trong nhận thức và hoạt động thực tiễn chính xác, dễ hiểu nhất. 

Câu hỏi: Phân tích cơ sở lý luận của nguyên tắc lịch sử - cụ thể trong nhận thức và hoạt động thực tiễn

Trả lời:

Quan điểm lịch sử cụ thể đòi hỏi khi nhận thức về sự vật và tác động vào sự vật chúng ta phải chú ý đến điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể, môi trường cụ thể trong đó sự vật sinh ra tồn tại và phát triển.

Nghiên cứu sự vật, hiện tượng trong sự vận động và phát triển trong từng giai đoạn cụ thể của nó; biết phân tích mỗi tình hình cụ thể trong hoạt động nhận thức và trong hoạt động thực tiễn là yếu tố quan trọng nhất trong các yếu tố cảu nội dung nguyên tắc lịch sử - cụ thể.

- Bản chất của nguyên tắc này nằm ở chỗ: trong quá trình nhận thức sự vật, hiện tượng, trong sự vận động, trong sự chuyển hóa qua lại của nó, phải tái tạo lại được sự phát triển của sự vật, hiện tượng ấy, sự vận động của chính nó, đời sống của chính nó.

- Nhiệm vụ của nguyên tắc lịch sử - cụ thể: là tái tạo sự vật, hiện tượng xuyên qua lăng kính của những ngẫu nhiên lịch sử, những bước quanh co, những gián đoạn theo trình tự không gian và thời gian.

- Nét quan trọng nhất của nguyên tắc lịch sử - cụ thể: là mô tả sự kiện cụ thể theo trình tự nghiêm ngặt của sự hình thành sự vật, hiện tượng.

- Giá trị của nguyên tắc này ở chỗ, nhờ đó mà có thể phản ánh được sự vận động lịch sử phong phú và đa dạng của các hình thức biểu hiện cụ thể của sự vật, hiện tượng để qua đó, nhận thức được bản chất của nó.

Nguyên tắc lịch sử - cụ thể yêu cầu phải nhận thức được vận động có tính phổ biến, là phương thức tồn tại của vật chất. Nguyên tắc lịch sử - cụ thể không chỉ yêu cầu nhận thức những thay đổi diễn ra trong sự vật hiện tượng, nhận thức những trạng thái chất lượng thay thế nhau, mà còn yêu cầu chỉ ra được các quy luật khách quan quy định sự vận động, phát triển của sự vật, hiên tượng, quy định sự tồn tại hiện thời và khả năng chuyển hóa thành sự vật, hiện tượng mới thông qua sự phủ định.

Nguyên tắc lịch sử - cụ thể còn đòi hỏi phải xem xét các sợ vật, hiện tượng trong các mối liên hệ cụ thể của chúng. Đối với việc nghiên cứu quá trình nhận thức, nguyên tắc lịch sử - cụ thể cũng đòi hỏi phải tính đến sự phụ thuộc của quá trình đó vào trình độ phát triển của xã hội, trình độ phát triển của sản xuất và các thành tựu khoa học trước đó.

Nguyên tắc lịch sử - cụ thể không kết hợp các sự kiện riêng rẻ, mô tả các sự kiện, mà tái hiện sự kiện, chỉ ra mối liên hệ nhân quả giữa các sự kiện với nhau, khám phá quy luật và phân tích ý nghĩa và vai trò của chung để tạo nên bức tranh khoa học về các quá trình lịch sử.

Nhận thức sự vật, hiện tượng theo nguyên tắc lịch sử - cụ thể là cần thấy các mối liên hệ, sự biến đổi của chúng theo thời gian, cũng như trong không gian tồn tại khác nhau của mỗi mặt, mỗi thuộc tính, đặc trưng của sự vật, hiện tượng; tránh khuynh hướng giáo điều, chung chung, trừu tượng không cụ thể. Trong hoạt động nhận thức và hoạt động và hoạt động thực tiễn phải vừa thấy tính cụ thể, vừa thấy cả quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng là điều tất yếu.

Vận dụng nguyên tắc lịch sử - cụ thể vào thực tiễn nước ta

Vận dụng nguyên tắc lịch sử - cụ thể, từ năm 1930, Đảng ta đã lựa chọn con đường chủ nghĩa xã hội. Ngày nay để xây dựng thành công CNXH, Đảng đề ra đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng xã hội chủ nghĩa; phát huy cao độ nội lực đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững; thực hiện tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hóa, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến độ và công bằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường; kết hợp phát triển kinh tế xã hội với tăng cường an ninh, quốc phòng; bảo vệ và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh.

Ngày nay tình hình thế giới vẫn diễn biến quanh co, phức tạp đặt ra nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn hết sức mới mẽ cần được giải quyết. Nắm vững phép biện chứng duy vật và mai sắc tư duy biện chứng, vận dụng các nguyên tắc phương pháp luận của phép biện chức duy vật giúp nhận thức được tính biện chứng của thế giới, tính tất yếu cảu công cuộc đổi mới ở VN hiện nay. Thực tiễn cho thấy con đường đi lên CNXH không tuân theo những nguyên tắc có sẵn, hoàn cảnh của mỗi nước và tình hình quốc tế trong từng giai đoạn. Con đường cách mạng VN được xác định là “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước VN theo con đường XHCN trên nền tảng của chủ nghĩa Mác – Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh” là con đường duy nhất đúng, thể hiện sự nhận thức và vận dụng sáng tạo các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lenin nói chung, các nguyên tắc phương pháp luận cơ bản của phép biện chứng duy vật nói riêng, của Đảng Cộng sản VN.