Nghị luận cảm nhận về số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mụ trong tác phẩm Miền thương thăm thẳm

Tình yêu thương của mẹ là vô bờ bến, dù có hoàn cảnh ra sao thì mẹ vẫn luôn yêu thương, che chở cho con mình. Nhân vật mụ trong tác phẩm "Miền Thương Thăm Thẳm" của tác giả trẻ Khánh Phượng Vũ không chỉ đơn giản là một người phụ nữ điên, mà còn là hình ảnh biểu tượng của sự hy sinh và tình mẫu tử đầy xúc động và là đại diện cho những người mẹ hi sinh tất cả cho con cái.

Đề bài: Nghị luận cảm nhận về số phận và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Mụ trong tác phẩm Miền thương thăm thẳm

MIỀN THƯƠNG THĂM THẲM

Khách đến ngồi nhâm nhi ly café trên tầng hai nhà hàng mới mọc ở làng Chùa vẫn thường tò mò mỗi khi nhìn ra xa qua ruộng lúa nho nhỏ là con đường đất nhô cao như sống lưng con bò mùa hạn hán ngay trước mặt. Ở đó, họ luôn nhìn thấy một người đàn bà trạc ngoài 40, ngồi bệt bên vệ cỏ, như ngóng đợi điều gì. Đã từ nhiều năm trước, đó là chỗ của mụ. Người ta nhìn thấy mụ ngồi bên gốc cây xoan khi nó còn ngả lòa xòa những cành non vào mặt mụ, giờ nó đã là chỗ tựa lưng vững chãi cho mụ rồi.

Con đường đê, thực ra chỉ là một lằn đất làm ranh giới giữa một bên là chiếc ao làng, còn một bên nhìn ra cánh đồng mênh mông lúa, giờ chỉ còn bước chân đều đặn của mụ lai vãng. Từ ngày thôn mở con đường mới ngang qua xóm Hạ, không ai còn muốn đi qua con đường heo hút ấy nữa.

Mụ cứ ngồi đó mỗi ngày từ bắt đầu chiều cho đến nhá nhem, có người đi lôi gọi mụ mới chịu về. Thời gian đầu không thấy mụ ở nhà thì hàng xóm tá hỏa đi tìm khắp nơi, sợ mụ nghĩ quẩn. Rồi họ tìm thấy mụ đang ngồi im như tượng gỗ bên cái cây xoan gầy ngẳng ấy. Mụ cứ ngồi thế mà đăm chiêu, như không chớp mắt, đôi khi, người ta còn nghe thấy mụ nhẩm hát bài gì tha thiết lắm. Gọi thế nào mụ cũng không về trừ khi trời tối không nhìn thấy gì nữa. Thành quen, giờ chẳng ai tìm vì không thấy mụ ở nhà thì đích thị là ở đó rồi. Ba sào ruộng ngay trước mặt là của hợp tác xã phân cho từ cả chục năm trước, giờ dân làng chia nhau ra cấy rồi góp gạo nuôi mụ, chả ai dám tơ hào lấy một hạt. Mụ ngồi đó mỗi chiều như bù nhìn canh ruộng và tưởng tượng ra những điều mà mụ thích, những ý nghĩ có thể níu kéo mụ ngồi suốt ngày này qua tháng khác mà không chán.

“ Mẹ ơi, con đi học về rồi! Cho con xuống cấy mấy!” Tiếng cười giòn tan, tiếng í ới, Tiếng chiếc quần vải đen dày kêu xoạt xoạt khiến đôi tay thoăn thoắt chia mạ tách khóm của mụ phải ngừng lại. Mụ ngẩng lên nhìn về phía ấy. Nó đã xắn cao chiếc quần lùng thùng đến bẹn từ lúc nào. Thằng bé nhất quyết đòi xuống nghịch bùn, bắt ốc, hớt con tép riu …Nó thích thú lắm . Đôi mắt nó sáng lên, cái cười nịnh nọt, tinh nghịch. Mụ không nỡ quát, cũng chẳng kịp quát. Ngẩng lên, nó đã tụt cái cặp trên vai treo lên cái chạc cây xoan nhỏ rồi. Cái áo trắng rộng thùng thình mặc lại của anh con nhà bác cả, nó cởi phăng ra để trốc cái cặp. Giá tụt nốt được cái quần…, nó làm cu cậu lóng ngóng, cái ống xắn cao lắm rồi mà cứ chực tượt xuống làm chân nó ríu lại. Đó là cái quần mụ mua cho nó mặc ngày tựu trường đầu tiên vào lớp vỡ lòng. Mụ tính mua rộng chút để nó lớn là vừa – mà nó như ngày càng còi đi vậy.

Thằng bé mon men bò rồi trượt dần từ cái bờ đê gầy guộc xuống tới chân ruộng. Nó nhổm dậy xuýt xoa cái mông rồi thò chân xuống. Dưới làn nước hâm hấp nóng là lớp bùn mát lạnh nhồn nhột gan bàn chân. Nó thích ra mặt. “ Con ra chỗ mẹ mấy!” “ Cho con cấy mấy!” Con biết cấy mà, dễ mà” …Nó cứ líu lo như thế. Cái chân nhỏ xíu của nó quần khắp một khoảng ruộng, cái lưng trần nhỏ xíu cũng cúi xuống, ngóng lên, khi thì vùi mạ xuống, lúc thì hất nước lên tung tóe, lúc lại khom khom lừa bắt chú cá cờ bơi lạc… Có nó, mụ thấy như hết cả mệt nhọc. Thỉnh thoảng, mỏi lưng, mụ lại ưỡn người lên chống tay ngang hông ngẩng lên ngắm nhìn thằng bé đùa nghịch.

Có lúc mụ cũng vừa hát vừa làm trò họa theo mấy câu giật cục: “Trời nắng, trời nắng, thỏ đi tắm nắng!” Thằng bé thích lắm, cười ngặt nghẽo, trơ ra cái lợi đang nhú hai chiếc răng cửa. Cái cười đáng yêu của nó sao giống bố nó thế! Cái lão đàn ông chân chất, hiền lành, quanh năm đi bỏ ống lươn, lội hết mé sông làng Chùa đến bờ ruộng làng Hạ mà về đến ao làng bị rắn cắn chết, để mụ đứt gánh giữa đường. Mụ cũng cười mà nước mắt nhẹp nhèm. Thằng bé còn không nhớ nổi mặt bố! Mụ yêu thương nó quá!

Liên miên nối theo những hàng mạ thẳng tắp trải đều khắp mặt ruộng, mụ mới giật mình bởi không nghe thấy tiếng thằng nhỏ í ới. Nó lại chơi trò ú tim đây mà. Mụ gọi “Cò ơi!”, mụ gắt lên “ cò ơi”, rồi mụ hốt hoảng gào “Cò ơi!” ! Chỉ nghe tiếng xạc xào của lá cây đan vào nhau bên bờ đê sâm sẩm tối. Mụ ào qua cả ruộng mạ vừa cấy, mụ lội xuồm xuồm như muốn chồm lên cho nhanh để bấu lấy cái bờ đê, để nhìn nhanh sang bên cái ao làng tù đọng ấy. Mụ thốc tới như điên như dại. Mụ lao xuống mặt nước loang loáng những vệt sáng của ngày tàn sắp bị bóng đêm nuốt trọn. Mụ quào cánh tay ôm chặt lấy thằng nhỏ. Nó còn ấm mà. “Mẹ đây con, mẹ đến đây rồi, con không sợ nữa!” Mụ cứ lẩm bẩm mãi như tưởng rằng ngần ấy câu nói của mụ đã dỗ dành cho đứa con ngủ ngon trong bầu ngực ướt sũng của mụ. Mụ truyền hơi ấm sang cho nó, hay nó đang truyền sang cho mụ?

Mụ ẵm con về trong tiếng gào khóc của những người hàng xóm. Mụ cứ tin nó vẫn ngủ ngon trong cái hòm xinh xắn dân làng đóng vội cho nó. Người ta mang thằng bé đi. Mụ ở nhà hát: “Trời nắng, trời nắng, thỏ đi tắm nắng”. Mụ cười giòn tan, rồi mụ nhìn ảnh chồng mà trò chuyện thằng bé yêu mẹ thế này, nhớ bố thế kia, rồi mụ lại đi tìm nó, đi gọi nó về ăn cơm…

Cây xoan triền đê đã vừa người ôm, rễ của nó ăn xiên sang cả mé đê có chiếc ao làng oan nghiệt ấy. Mụ vẫn ngồi hát cho con nghe, đợi chờ nó… Điều kì lạ là người ta nhìn thấy mụ không tiều tụy héo hon bao giờ. Cả trong ánh mắt chờ đợi cũng vẫn ánh lên niềm hi vọng rằng con mụ sẽ trở về. Bóng dáng mụ ngồi đợi con dần dà đã trở thành một phần của cái làng Chùa nhỏ bé. Người ta vẫn thấy cái hạnh phúc trên khuôn mặt mụ, trong những câu hát giật cục mà hóm hỉnh như đang đùa vui với đứa trẻ nào. Họ thấy mụ cười, họ thấy mụ chờ đợi và hi vọng.

Dường như, trong mụ là cả một thế giới riêng tuyệt đẹp, đầy đủ và hạnh phúc. Có lúc nào , khi vướng chuyện đời cơ cực ai đó chẳng lại muốn được trốn vào cái thế giới tâm hồn như thế giới riêng của mụ? Mụ tồn tại như một thực thể độc lập bất chấp mọi đổi thay của thời cuộc. Ruộng lúa người ta đã chia năm xẻ bảy, quán café sang trọng trước mặt mọc lên cũng chẳng ngăn cản mụ sống niềm tin và tình yêu thương thăm thẳm. Những vị khách đơn độc từ đâu đến, họ ngồi hàng giờ nhâm nhi ly café và nhìn ra phía đối diện nơi mụ ngồi mà băn khoăn: “Mụ ngồi đó để làm gì?”

(Khánh Phượng Vũ – Tạp chí Văn học nghệ thuật Ninh Bình – 2021 – Tr. 46)

* Khánh Phượng Vũ tên thật là Vũ Nguyệt Khánh Phượng, sinh năm 1982 tại Tam Điệp, Ninh Bình. Chị là thạc sĩ Lí luận văn học, hội viên Hội văn học nghệ thuật tỉnh Ninh Bình.

Bài làm:

Truyện ngắn: “Miền thương thăm thẳm” của nhà văn Khánh Phượng Vũ là tác phẩm xuất sắc viết về tình mẫu tử, làm trái tim chúng ta thổn thức, nhói đau bởi ở đó chất chứa nỗi lòng cùng sự hy sinh vô bờ bến của bậc sinh thành. Nhân vật mụ trong tác phẩm "Miền Thương Thăm Thẳm" không chỉ đơn giản là một người phụ nữ điên, mà còn là hình ảnh biểu tượng của sự hy sinh và tình mẫu tử đầy xúc động và là đại diện cho những người mẹ hi sinh tất cả cho con cái.

Theo mạch truyện, độc giả có thể phần nào biết được Mụ là một người đã trải qua những khó khăn và đau buồn trong quá khứ do mất đi người thân, mất đi chồng và cả đứa con của mình. Sự mất mát này có thể đã làm bà cảm thấy cô đơn, tuyệt vọng và trở nên điên dại. Chờ đợi con là một phần của cuộc sống của mụ, có thể là vì mụ tin rằng chắc chắn sẽ có một ngày đứa con của mình quay về, mang lại niềm vui và ý nghĩa cho cuộc sống của mụ. Tuy nhiên, sự chờ đợi này dần dần trở thành nỗi đau và sự cô đơn, ám ảnh khi con không trở về như mong đợi. Cuộc sống của mụ trở nên vô nghĩa và cô đơn hơn rồi phải sống vật vờ ở ngoài đường, chờ đợi một hạnh phúc không bao giờ đến, là biểu tượng của sự mất mát và cô đơn trong xã hội. Ngoài ra, ta còn thấy được mụ là một người mẹ thương con, lúc nào cũng đau đáu vì con. Sự hy sinh của bà không chỉ thông qua việc ngồi đợi con về, mà còn là trong mỗi hành động hàng ngày, trong từng suy nghĩ và cảm xúc của mụ. Mụ dành cả đời để yêu thương đứa con của mình dù điều đó làm bà trở nên điên dại, và kể cả khi đã đánh mất bản thân, mụ vẫn không quên dỗ dành đứa con của mình, lúc nào cũng sẵn sàng hy sinh và dành tất cả cho đứa con thơ.Tất cả những cung bậc cảm xúc đó được mô tả qua những hành động và cử chỉ như lao xuống ruộng mạ khi không thấy con, hoặc trong những tiếng gào khóc và gọi tên con với âm thanh trầm ngâm.Nhân vật mụ cũng là hình ảnh của tình mẫu tử, yêu thương không điều kiện. Dù có bất cứ điều gì xảy ra, dù cuộc sống có đem lại bao nhiêu khó khăn và gian khổ, mụ vẫn luôn yêu thương con cái với tất cả trái tim và tâm hồn của mình, không đòi hỏi gì hơn ngoài việc nhìn thấy con.

Nhân vật mụ trong câu chuyện là một hình ảnh về tình yêu thương và hy vọng không kể thời gian. Trong làng quê nhỏ bé của Chùa, Mụ, một người phụ nữ ngồi chăm chú trên con đường đê mỗi ngày, không mỏi mệt, không bao giờ từ bỏ. Đó là nơi mà mụ dành thời gian để chờ đợi, chăm sóc và yêu thương con,  giữ vững niềm tin vào một tương lai tươi sáng về sự trở về của đứa con của mình .Trong mụ, chúng ta thấy một hình ảnh đẹp của sự hy sinh và tình yêu thương vô điều kiện. Mụ là biểu tượng của lòng mẹ, lòng nhân ái và hy vọng, là ngọn đèn sáng soi đường cho mọi người trong cuộc sống. Bố của đứa trẻ cũng là một người tốt nhưng bị rắn cắn mà chết, để rồi mụ bị đứt gánh giữa đường còn thằng bé thì mồ côi cha, chính vì vậy mụ lại càng thêm thương xót cho đứa con của mình. Nhưng để rồi, thứ sinh linh nhỏ nhoi duy nhất để mụ tiếp tục cuộc sống này cũng đã ra đi vì một tai nạn đáng tiếc, cuộc đời thật là bạc bẽo với người đàn bàn ấy. Nhưng có lẽ vì quá đau buồn và không chấp nhận được sự thật, bà vẫn một mực cho rằng đứa con của mình còn sống, vẫn ngày ngày gọi về ăn cơm, đợi đứa con của mình trở về. “ Nó còn ấm mà. “Mẹ đây con, mẹ đến đây rồi, con không sợ nữa!”Dưới ánh nắng ban mai của làng quê, bóng dáng mụ trở nên lấp lánh và ấm áp, như một bức tranh tươi sáng của tình yêu và hy vọng. Bởi vì trong tâm trí Mụ, không có gì có thể thay đổi được tình yêu của một người mẹ dành cho con, đó là một tình yêu không kể thời gian, không biên giới, và không điều kiện. Mỗi sáng, khi ánh nắng ban mai len lỏi qua hàng dừa xanh mướt, Mụ lại bắt đầu ngày mới trên con đường đê nhỏ. Ai ai cũng tò mò về người phụ nữ trung niên ngồi bệt bên vệ cỏ, như ngóng đợi điều gì. Đã từ nhiều năm trước, đó là chỗ của Mụ. Bởi vì trong tâm trí Mụ, không có gì có thể thay đổi được tình yêu của một người mẹ .Bước chân nhẹ nhàng, đôi mắt sáng lấp lánh, và trái tim đầy hy vọng, Mụ ngồi đó, nhìn ra phía xa xăm, nhưng tâm hồn Mụ lại đi xa hơn, vượt qua thời gian và không gian để đến bên con. Đó là thế giới riêng của Mụ, nơi mà tình yêu và hy vọng là chìa khóa mở ra mọi khó khăn và thách thức.

Tác phẩm tái hiện cuộc sống đơn giản của nhân vật Mụ trong làng quê nhỏ :Chùa, tạo nên cảm giác gần gũi và yên bình. Ta cũng có thể thấy được tình người ấm áp thông qua những con người trong làng Chùa, họ luôn để ý xem Mụ đang như thế nào và ở đâu, là tình làng nghĩa xóm của những người dân thật thà chất phác vùng quê. Tác phẩm sử dụng hình ảnh mô tả chi tiết và sống động, giúp độc giả hình dung rõ nét về cảnh vật và nhân vật trong câu chuyện. Nhân vật Mụ được xây dựng với đầy đủ các chi tiết về tính cách, hành động và suy nghĩ, tạo nên một hình ảnh nhân vật sâu sắc và đáng nhớ. Tác phẩm sử dụng ngôn từ dễ hiểu, gần gũi với độc giả, sử dụng kỹ thuật mô tả chi tiết và mô tả tâm trạng nhân vật, giúp độc giả hiểu rõ hơn về suy nghĩ và cảm xúc của nhân vật trong từng tình huống. Hơn thế nữa, câu truyện được sắp xếp một cách hợp lý và logic từ mở đầu cho đến kết thúc, giúp tạo ra một luồng câu chuyện mạch lạc và hấp dẫn. Từ đó thấm dần vào trong tim những thứ tình cảm lớn lao và cao đẹp nhất trên cuộc đời, tình thương giữa người với người, tình mẫu tử cao đẹp..

“Tình yêu của một người mẹ dành cho con của mình không thể nhầm lẫn với bất cứ điều gì trên thế giới này. Tình yêu đó không có giới hạn hay sự hối tiếc - một tình yêu luôn chào đón và sẵn sàng bảo vệ bạn bất cứ lúc nào.” (Agatha Christie, The Last Séance)