Mối quan hệ giữa triết học và khoa học tự nhiên?

Câu hỏi: Mối quan hệ giữa triết học và khoa học tự nhiên?

Trả lời: 

Thực tiễn phát triển của khoa học và triết học trong quá trình lịch sử thời gian qua đã chứng minh được mối quan hệ mật thiết giữa triết học và khoa học tự nhiên: khoa học tự nhiên là cơ sở của sự phát triển triết học, khoa học tự nhiên càng phát triển thì trình độ nhận thức thế giới càng cao. Ngược lại, triết học trang bị thế giới quan và phương pháp luận để định hướng khoa học tự nhiên trong việc nhận thức và cải tạo thế giới.

- Dựa trên tính thống nhất vật chất của thế giới: Sau khi Lô-mô-nô-xốp phát minh ra định luật bảo toàn năng lượng, việc đó mang lại cho chúng ta nhận thức rằng, mặc dù thế giới vật chất là hết sức đa dạng và phong phú, muôn màu muôn vẻ, nhưng không phải chúng không có liên hệ gì với nhau, chúng chỉ là những cách biểu hiện khác nhau mà thôi. Cho đến các nghành khoa học tự nhiên khác phát triển cũng mang lại những nhận thức đúng đắn của triết học, như học thuyết tiến hoá của Đác-uyn, thuyết hệ mặt trời của Can-tơ… Ngược lại, triết học đóng vai trò là người định hướng, dẫn đường cho các nghành khoa học khác (trang bị thế giới quan và phương pháp luận).

- Quan hệ giữa cái chung và cái riêng: nếu nói về phạm trù cái chung và cái riêng thì trong mối quan hệ này, triết học đóng vai trò là cái chung, cái tổng quát, còn khoa học tự nhiên đóng vai trò như là cái riêng lẻ, cái bộ phận: khoa học tự nhiên (cái riêng) và triết học (cái chung) đều tồn tại khách quan, giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ với nhau, cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng và thông qua cái riêng để biểu hiện sự tồn tại của mình. Còn cái riêng chỉ tồn tại trong mối quan hệ với cái chung, nghĩa là không có khoa học tồn tại một cách đơn thuần mà để phục vụ cuộc sống nhận thức và cải tạo thế giới đó chính là quan điểm mục đích của triết học. Ngược lại, sẽ không có triết học nếu như khoa học tự nhiên không tồn tại và phát triển. 

Cùng Top lời giải tìm hiểu về Triết học và khoa học tự nhiên nhé!

1. Triết học là gì?

Triết học ra đời ở cả phương Đông và phương Tây gần như cùng một thời gian (khoảng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ VI trước Công nguyên) tại một số trung tâm văn minh cổ đại của nhân loại như Trung Quốc, ấn Độ, Hy Lạp,..

Triết học là hoạt động tinh thần biểu hiện khả năng nhận thức, đánh giá của con người, nó tồn tại với tư cách là một hình thái ý thức xã hội. Thực tế có rất nhiều cách định nghĩa khác nhau về triết học, nhưng đều bao hàm những nội dung cơ bản giống nhau: Triết học nghiên cứu thế giới với tư cách là một chỉnh thể, tìm ra những quy luật chung nhất chi phối sự vận động của chỉnh thể đó nói chung, của xã hội loài người, của con người trong cuộc sống cộng đồng nói riêng và thể hiện nó một cách có hệ thống dưới dạng duy lý.

Theo định nghĩa Giáo trình Những nguyên lý của chủ nghĩa Mác-Lenin đưa ra thì “ Triết học là hệ thống tri thức lý luận chung nhất của con người về thế giới; về vị trí, vai trò của con người trong thế giới ấy”. Triết học ra đời do hoạt động nhận thức của con người phục vụ nhu cầu sống của con người.

2. Khoa học tự nhiên là gì?

- Khoa học tự nhiên là một phạm trù nghiên cứu rất rộng lớn. Chúng ta có thể hiểu một cách khái quát khoa học tự nhiên là một nhánh của khoa học nói chung liên quan đến các hoạt động mô tả, dự đoán và kiến thức về các hiện tượng tự nhiên là gì? Dựa trên bằng chứng thực nghiệm từ quá trình quan sát và thử nghiệm. Các cơ chế như đánh giá ngang hàng và độ lặp lại của các phát hiện được sử dụng để cố gắng đảm bảo tính hợp lệ của các tiến bộ khoa học. 

- Theo truyền thống phân tích của xã hội phương Tây, khoa học thực nghiệm và đặc biệt là khoa học tự nhiên sử dụng các công cụ từ khoa học chính thống, như toán học và logic học, chuyển đổi thông tin về tự nhiên thành các phép đo có thể được giải thích là tuyên bố rõ ràng về “quy luật tự nhiên”. Khoa học xã hội cũng sử dụng các phương pháp như vậy, nhưng dựa nhiều vào nghiên cứu định tính, do đó đôi khi chúng được gọi là “khoa học mềm”, trong khi khoa học tự nhiên, khi chúng nhấn mạnh dữ liệu định lượng được sản xuất, thử nghiệm và xác nhận thông qua phương pháp khoa học, đôi khi được gọi là phương pháp “khoa học cứng”.